درحقیقت، گاهی کسانی که در یک حوزه تبلیغ میکنند، لزوماً از مسیر فعالیت در آن حوزه به سود نمیرسند بلکه میتوانند با بهرهبرداری از کسانی که جذب آن حوزه میشوند به انتفاع مالی برسند. این اتفاق پیشازاین هم در اقتصاد ایران رخ داده و در ماجرای «کرمهای ورمی کمپوست» که با تبلیغات سنگین تلویزیونی و رسانهای همراه بود به اوج خود رسید.
در مورد پرورش الاغ، اگر کسی بخواهد وارد عمل شود و بخواهد مانند مهمان برنامه میدان طعم حاشیه سود 50درصدی این کسبوکار را بچشد، باید چه کند؟ از قبرس خر وارد کند یا با ارتباط گرفتن با کارآفرین معرفی شده در رسانه ملی، ملزومات این کسبوکار و الاغهای موردنیاز را خریداری کند؟
حامد فرحبخش، روزنامهنگار و فعال حوزه کسبوکار بعد از داغ شدن پرورش الاغ در برنامه میدان، یادداشتی در فضای مجازی منتشر کرد و با نگاهی عاقلانه به ماجرا، نسبت به اغراقآمیز و ناقص بودن تصویر ارائه شده از این کسبوکار واکنش نشان داد و مسائلی را مطرح کرد که میتواند ابعاد سلبریتیسازی در پرورش الاغ را ایجاد کند.
واقعیت این است که وقتی در آشفتهبازار دام، باسابقهترین دامداران و گاوداریهای صنعتی و سنتی بدون تأمین نهادههای دولتی و خرید تضمینی محصولات نهایی بهسختی روی پا ایستادهاند و یکی بعد از دیگری ورشکست میشوند، موفقیت یک جوان دهه هشتادی در کسبوکار پرورش الاغ نمیتواند مستقیماً ناشی از سودآور بودن فروش محصولات این کسبوکار باشد؛ اما اگر در کنار پرورش الاغ، بازاری برای فروش الاغهای مولد و ملزومات پرورش این حیوان به قیمت انحصاری فراهم شود، آنگاه سودسازی نجومی از جیب جوانهای در جستوجوی کار چندان سخت نخواهد بود.
تبلیغاتی ازایندست، آنهم در رسانه ملی و بدون ارائه یا بررسی صورتهای مالی و حتی گردش حساب کارآفرینان مدعی موفقیت، فقط منجر به جابهجایی پول از جیب جویندگان کار به جیب سلبریتیهای کسبوکار خواهد بود و گرچه رؤیای سود میلیاردی را برای خریداران جدید الاغ محقق نمیکند اما کسبوکار فروشنده الاغ را رونق میدهد.
فرحبخش با اشاره به پرونده کرمهای ورمی کمپوست که با تبلیغات بسیار در تلویزیون و رسانهها به کسبوکار با شیوع بسیار بالا در ایران تبدیل شده بود، مینویسد: این ماجرا، دهها هزار جوان جویای کار را جذب کرد و دستآخر در یک پرونده مرتبط با این موضوع، یک پدر و پسرانش ۴ هزار میلیارد تومان کلاهبرداری کردند و ۳۵ هزار شاکی بهجای گذاشتند. این فقط یکی از نمونههای سلبریتیسازی در حوزه کسبوکار است که جامعه را برای سالهای متوالی درگیر مشکلات اجتماعی و امنیتی کرده و به آن میتوان سناریوهای پرورش عقرب، زالو، کفشدوزک، بزهای سانن، گوسفندان چندقلوزا و... را هم اضافه کرد.
سلبریتیسازی با الاغ!
در همینه زمینه :