ماجرای سکونت ارامنه در بهجت‌آباد
محله بهجت‌آباد تهران یکی از کانون‌های اصلی ارامنه در تهران قدیم بود و اکنون نیز ارامنه بسیاری در این محله پایتخت زندگی می‌کنند. اما ماجرای ورود جمع کثیری از ارامنه به محله بهجت‌آباد را باید در وقایع 8دهه پیش اتحاد جماهیر شوروی جست‌وجو کرد. وقتی جنگ جهانی دوم با انبوهی از کشته‌ها و ویرانی‌ها به پایان رسید، دولت شوروی سابق قوانینی برای پذیرش مهاجر وضع کرد. براساس این قانون، اگر جمعیت هر شهر به یک میلیون نفر می‌رسید، جواز تبدیل به یک جمهوری برای آن صادر می‌شد. ارمنستان که پس از جنگ جهانی دوم حدود 700هزار نفر جمعیت داشت به پشتوانه این قانون در 21نوامبر 1945مهاجرت ارامنه از کشورهای همسایه ازجمله ایران، یونان، سوریه، بلغارستان و... را به خاک خود مجاز شمرد تا به حد نصاب تشکیل یک جمهوری برسد. پس از اعلام مهاجرپذیری ارمنستان، ارامنه بسیاری از روستاها و شهرهای گوشه و کنار ایران خانه و زندگی خود را فروختند تا به سیل مهاجران ارمنستان بپیوندند.
علیرضا زمانی، تهران‌پژوه، در این‌باره می‌گوید: «نخستین کاروان مهاجران ایرانی سال 1946از ایران راهی ارمنستان شدند. در آن سال جمعیت مهاجران ارمنی ایران که به‌دلیل شرایط نامساعد زندگی در روستاهای کم‌برخوردار قصد مهاجرت به ارمنستان داشتند به حدود 20هزار تن رسیده بود. اما طولی نکشید که با ورود مهاجرانی از کشورهای مختلف خیلی زود جمعیت ارمنستان به حد نصاب رسید و مرزهای این کشور به روی مهاجران جدید بسته شد. در آن سال در محدوده خیابان نادری (جمهوری کنونی) کمیته‌ای توسط رهبر حوزه اسقفی تاسیس شده بود. اگرچه این کمیته به ساکنان روستاهای ارمنی‌نشین ایران که قصد مهاجرت به ارمنستان داشتند اعلام کرد دیگر امکان مهاجرت به این کشور مهیا نیست، اما بسیاری از آنها پیش‌تر خانه و زندگی خود را به هوای مهاجرت فروخته بودند؛ برای همین شمار زیادی از مهاجران ارامنه که در مسیر مهاجرت از روستاهایی چون جپلاق، کزاز، کمره، چهارمحال و سلطان‌آباد به تهران رسیده بودند بخشی از اراضی بهجت‌آباد را که آن زمان زمین‌هایی بایر و خالی از سکنه بود برای سکونت انتخاب کردند.»
