تلاش برای ماندگاری نخبگان

برگزاری المپیادهای علمی کشور و سازماندهی دانش‌آموزان برتر برای شرکت در المپیادهای جهانی به‌عنوان مهم‌ترین وظیفه و رسالت باشگاه دانش‌پژوهان جوان تعیین شده، اما سیدرضا حسینی، رئیس باشگاه دانش‌پژوهان معتقد است برنامه‌های این نهاد آموزشی–پژوهشی می‌تواند در پیشگیری از مهاجرت نخبگان المپیادی کشور مؤثر و تأثیرگذار باشد. در گفت‌وگو با حسینی برنامه‌های باشگاه برای تحقق این هدف را بررسی کرده‌ایم.

 فعالیت 28ساله باشگاه دانش‌پژوهان جوان به‌عنوان نهاد متولی شناسایی و پرورش استعدادهای نخبگان کشور، چقدر در پیشگیری از مهاجرت این استعدادها مؤثر بوده است؟
متأسفانه باشگاه در دوره‌های گذشته، نتوانسته امیدآفرینی لازم در نخبگان را داشته باشد. از طرف دیگر از فعالیت باشگاه در دهه گذشته هم داده‌های موثق و مناسبی در اختیار نداریم تا بتوانیم میزان تأثیرگذاری باشگاه در زمینه کاهش مهاجرت‌ها را رصد کنیم، اما در فرایند احیای باشگاه که از سال گذشته در دستور کار وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته، امیدآفرینی در جامعه منتخبان المپیاد‌های علمی از جایگاه و اهمیت بسزایی برخوردار است و می‌توانیم میزان تأثیر این رویکرد را در بازه‌ای پنج ساله مورد رصد و سنجش قرار دهیم. برای تحقق این هدف با همکاری بنیاد ملی نخبگان، طرح‌های حمایتی مهمی اجرا می‌کنیم که براساس آن دارندگان نشان‌های طلا، نقره و برنز کشوری در المپیادهای ملی دانش‌آموزی رشته‌های ادبیات، ریاضی، زیست، شیمی، فیزیک، کامپیوتر و نجوم از مزایایی مانند جذب در دستگاه‌های اجرایی و مؤسسات علمی، جذب در نهادهای فناورانه و شرکت‌های دانش‌بنیان و... برخوردار می‌شوند.

بسیاری از طرح‌هایی که برای امیدآفرینی در نخبگان علمی کشور طراحی شده‌اند یا روی کاغذ مانده‌اند یا اثرگذاری لازم را نداشته‌اند و نتوانسته‌اند در کاهش مهاجرت نخبگان مؤثر باشند. چه عواملی باعث کاهش کارایی یا عملیاتی نشدن این طرح‌ها می‌شود؟
در آسیب‌شناسی‌ای که در این مورد انجام دادیم، به این نتیجه رسیدیم که ابهام در مورد آینده و اشتغال نخبگان از مهم‌ترین عوامل مهاجرت آنها به شمار می‌آید و باید در زمینه آگاهی‌بخشی و آماده‌سازی‌ بستر اشتغال نخبگان عملکرد مؤثری داشته باشیم تا شاهد حفظ استعدادهای برتر در کشور باشیم. در بسیاری از نهادها و مراکز علمی و خدماتی برای اشتغال و به‌کارگیری نخبگان ظرفیت‌های مناسبی درنظر گرفته می‌شود، اما به‌دلیل اطلاع‌رسانی ضعیف و نامناسب، اشتغال نخبگان در این نهادها و مراکز اتفاق نمی‌افتد. ما سعی می‌کنیم در کنار ایجاد این تعامل و اطلاع‌رسانی مناسب، در افزایش بستر اشتغال نخبگان مؤثر باشیم.