شب هندوانه شریف‌آباد و انگور مهدی‌خانی

پهن‌کردن سفره یلدا و فراهم‌کردن میوه و تنقلات برای دورهم‌نشینی در بلندترین شب سال در تهران قدیم برای خودش روایتی خواندنی دارد؛ آنچه امروز متداول و عادی به‌نظر می‌رسد تا حدود 4دهه قبل به این سهل و آسانی نبود و نمی‌شد به‌سادگی انواع میوه‌ها را از میوه‌فروشی محل تهیه کرد و سر سفره چید. تنوع و فراوانی این میوه‌ها، محدود و تهیه‌ آنها دشوار بود، چراکه در آن دوران درختان میوه‌ اندکی در تهران کاشته می‌شد و همه نوع میوه‌ای وجود نداشت. برخی میوه‌ها نیز از اطراف تهران به پایتخت می‌آمد و هندوانه و خربزه از این دست میوه‌ها بودند. نصرالله حدادی، تهران‌شناس، درباره میوه‌های شب یلدا می‌گوید: «اغلب خانم‌های خانه، قبل از شروع پاییز میوه‌های مختلف مانند توت،انجیر، سیب و آلو را خشک می‌کردند تا برای این شب با آنها از مهمانان خود پذیرایی کنند. همچنین برخی از میوه‌های بهاری مانند زردآلو یا آلبالو را به شکل مربا و نقل درست می‌کردند. برای این‌ کار آلبالوها را داخل کیسه‌ای از شکر می‌ریختند. کم‌کم آلبالو شکر را به‌خودش جذب می‌کرد و به شکل نقل در می‌آمد و آن را برای شب یلدا نگه می‌داشتند. این تنقلات مخصوص تهرانی‌هایی بود که توان مالی مناسبی داشتند و به قولی، دستشان به دهانشان می‌رسید. برخی میوه‌ها هم مانند هندوانه و خربزه که تازه آن در این شب مصرف می‌شد، از اطراف تهران و جاهایی مثل شریف‌آباد و ساوه به تهران می‌آمد و به همین‌خاطر به هندوانه شریف‌آبادی و خربزه کدخدا حسینی معروف بود.»
اسلوب نگهداری از هندوانه و خربزه برای رساندن آنها به سفره شب یلدا هم از زبان حدادی شنیدنی است: «برای اینکه هندوانه و خربزه‌ تا شب چله باقی بمانند آنها را از تابستان لابه‌لای کاه و پوشال می‌گذاشتند. کاه مانع پوسیدگی هندوانه و خربزه می‌شد و در اواسط آذرماه آنها را با چاپار و احشام و بعدها با کامیون روانه بازار می‌کردند. البته این خربزه پوست زبر، سبزرنگ و ضخیمی داشت و تا بعد از این ایام هم سالم می‌ماند. همچنین تهرانی‌ها انگوری مخصوص و معروف به اسم «انگور مهدی‌خانی» داشتند که در مهرماه چیده می‌شد. به همین‌خاطر می‌توانستند آن را تا شب یلدا نگه دارند و این میوه مزین‌کننده سفره دورهمی آنها بود.»