میلیاردرهای وانت سوار

لیلا شریف- روزنامه‌نگار

پای مافیا به وانتی‌های شهر هم باز شد و این روزها شاهد یک پدیده عجیب در کوچه و خیابان‌های تهران هستیم. اداره چندین وانت از سوی یک نفر موضوعی است که نشان می‌دهد حضور پررنگ وانت‌ها با بار میوه و سبزیجات در شهر اتفاقی نیست. این موضوع بارها از سوی اعضای شورای شهر نیز مورد توجه قرار گرفته است؛ تا جایی که پرویز سروری، نایب‌رئیس شورای شهر نیز چندی پیش در جلسه شورای شهر به حضور گسترده مافیا در بحث وانت‌های فعال در سطح شهر پرداخت. او در این رابطه گفته بود: «موضوع وانت‌بارها به 2دسته وانت‌هایی که برای مشکلات مالی به این اقدام دست می‌زنند و برخی که مافیای گسترده‌ای هستند و منافع زیادی از این سد معبر به‌دست می‌آورند، تقسیم می‌شوند؛ بنابراین شهرداری تهران تلاش کرده برای آن دسته از افرادی که مشکل سرمایه ‌دارند در مراکز مختلف امکانی را فراهم کند که مشکل این افراد مرتفع شود، اما با آن دسته وانتی‌هایی که به‌دنبال سوءاستفاده هستند و مالیات، هزینه آب، برق و اجاره پرداخت نمی‌کنند و به‌راحتی معبر مردم که حق‌الناس است را اشغال می‌کنند، باید به شکل قانونی برخورد شود.» حضور مافیایی برخی از وانتی‌ها در شهر تهران زمانی واضح‌تر می‌شود که به مرور صحبت‌های سعید بیگی، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر شهرداری تهران بپردازیم. او چندی پیش در نشست خبری اعلام کرده بود: «در تهران یک نفر ۵۰وانت دارد و آنها را مدیریت می‌کند.» مرور مشکلات مطرح‌شده در رابطه با سدمعبر وانتی‌ها در تهران بیانگر این واقعیت است که در کنار افراد نیازمند به این شغل، کم نیستند افرادی که با مدیریت چندین وانت و همچنین محل تجمع آنها به درآمدهای کلان دست پیدا می‌کنند.

3منطقه در رتبه اول درخواست برای جمع‌آوری وانتی‌ها
رضا ناصری، رئیس سامانه۱۳۷: براساس آمارهای ثبت‌شده در سامانه باید گفت که تهران با چند نوع سدمعبر شامل سدمعبر وانتی‌ها، اصناف، دستفروشان و مصالح مواجه است. در بازه زمانی یک سال اخیر یعنی از آبان سال گذشته تا به امسال، در رابطه با سد معبر وانتی‌ها و دستفروش‌ها نزدیک 39هزارو800 درخواست برای جمع‌آوری در سامانه ثبت شده است. منطقه15 با 4هزارو700 درخواست، منطقه4 با 4هزارو500 درخواست، منطقه12 با 4هزار و 300درخواست، 3منطقه‌‌ای هستند که در تهران رتبه اول تا سوم در مورد درخواست جمع‌آوری سدمعبر وانتی‌ها را دارند و پس از آن منطقه14 با 2هزارو980درخواست و منطقه11 با هزارو 790 درخواست در رتبه چهارم و پنجم قرار دارند. لازم به ذکر است که مشکلات وانتی‌ها در تهران مربوط به دوره خاصی نیست و همواره تهران با این مشکل درگیر بوده است. حل این معضل نیازمند همکاری مشترک نیروی انتظامی و پلیس راهور با شهرداری است. درخواست برای جمع‌آوری سدمعبر دستفروش‌ها و وانتی‌ها در کوچه‌ها 10درصد آمار را به‌خود اختصاص داده است و 90درصد درخواست‌ها مربوط به رفع سدمعبر این عوامل در خیابان‌ها و اتوبان‌هاست.

 دریافت هزینه روزانه 4 تا 15میلیونی از سوی مافیای وانتی‌ها
نصرالله پیچگاه، معاون فنی و اجرایی شرکت شهربان و حریم‌بان شهرداری تهران:  2هزارو370وانتی در شهر تهران شناسایی شده است که مردم نسبت به موقعیت توقف ۹۰۰مورد شکایت دارند و بر‌همین اساس پلاک این خودروها را شناسایی و به پلیس راهور تهران بزرگ اعلام کردیم تا با آنها برخورد شود. نقش این وانتی‌ها در افزایش ترافیک برخی مناطق کاملا مشهود است و به‌عنوان مثال از زمانی که وانتی‌های خیابان امام‌خمینی در منطقه10 ساماندهی شدند، بیش از 30درصد بار ترافیکی کاهش یافته است. برخی وانتی‌ها به جز مشکلات سدمعبر و ایجاد ترافیک، موجب ایجاد معضلات اجتماعی نیز شده‌اند. در برخی از مناطق شهر طرح جمع‌آوری و ساماندهی برگزار کردیم و 50 تا 120وانت شناسایی شدند. متأسفانه بخشی از این وانت‌ها تحت مدیریت لیدرهای خاص بودند؛ به‌عنوان مثال افرادی در خیابان امام خمینی شناسایی شدند که 10 تا 30وانت داشتند. لیدرها ده‌ها وانت را در مناطق تهران قرار می‌دهند و زمانی که نیروهای ما می‌خواهند اقدام به جمع‌آوری این وانتی‌ها کنند، همه به یکدیگر خبر می‌دهند و با هم هماهنگ می‌شوند و به‌محض حضور نیروهای معبربان، با قمه به زد و خورد دست می‌زنند. ما برای جمع‌آوری این دسته از وانتی‌ها که با حمایت لیدرهایشان به فعالیت می‌پردازند، برنامه جدی داریم و این موضوع را از طریق طرح‌های مختلف در خیابان‌هایی همچون زهدی، امام‌خمینی، شهرزاد، شمشیری، عجب گل، نظام‌آباد، خیابان ری، استاد حسن بنا و... پیگیری می‌کنیم؛ به‌عنوان مثال در یکی از خیابان‌های شهر 9وانت که برای یک لیدر بود را به‌مدت 3‌ماه توقیف کردیم. وانتی‌های تهران یک مافیا دارند و برای حل این موضوع حتی از نیروی انتظامی و پلیس راهور کمک گرفته‌ایم تا این مشکل را ساماندهی و کلونی‌ها را جمع‌آوری کنیم.
البته با توجه به دستور شهردار تهران مبنی بر ساماندهی وانتی‌ها، ما موظف هستیم که پس از شناسایی دست به جداسازی افراد نیازمند در این حوزه بزنیم؛ چراکه تمام وانتی‌های تهران را مافیا تشکیل نمی‌دهند. پس از شناسایی و جداسازی افراد نیازمند از مافیا، دست به ساماندهی در محل می‌زنیم تا معیشت افراد نیازمند دچار مشکل نشود.
براساس شناسایی‌های اداره پایش و کنترل شرکت شهربان و حریم‌بان شهرداری تهران باید بگوییم که به‌طور کلی در بحث وانتی‌ها، 60درصد لیدرها و 40درصد افراد نیازمند، نقش‌آفرینی می‌کنند. در رابطه با نحوه عمل لیدرها باید گفت که این لیدرها در یک شیوه دست به خرید ده‌ها وانت می‌زنند و این وانت‌ها را در نقاط مختلف شهر از طریق استخدام کارگر روزمزد مدیریت می‌کنند که در برخی مناطق این دستمزد به روزی 2میلیون تومان و ماهانه 50میلیون تومان می‌رسد. در شیوه دیگر لیدرها محل قرار گرفتن وانت‌ها را مدیریت می‌کنند و از وانتی‌ها اجاره می‌گیرند. براساس اطلاعاتی که ما به‌دست آورده‌ایم برای در اختیار گرفتن یک محل ثابت از طریق لیدرها، هزینه‌های 4 تا 15میلیونی به شکل روزانه دریافت می‌شود که این رقم با توجه به میزان فروش و محل تجمع وانتی‌ها متفاوت است. شکل‌گیری این لیدرها نیز داستان خاص خود را دارد. بسیاری از این لیدرها در دسته لات‌ها و اراذل قدیمی محله‌ها قرار می‌گیرند که با درگیری کار خود را پیش می‌برند. تا‌کنون به‌طور کلی برای حوزه سدمعبر نزدیک به 270لیدر شناسایی شده است که از این میزان، 123 لیدر مربوط به وانتی‌های شهر است.
در برخورد با این مافیا نیز با مشکلات خاصی روبه‌رو هستیم؛ به‌عنوان مثال در یکی از خیابان‌های تهران زمانی که با چند لیدر برخورد کردیم و دستور جمع‌آوری دادیم، شاهد بودیم که مافیای وانتی‌ها دستور داد تا شبانه به شهرداری ناحیه حمله کنند و با نیروهای خدمات شهری درگیر شدند. تمام تلاش ما این است که با این لیدرها درگیر نشویم، اما اکثر پیگیری‌های ما برای ساماندهی وانتی‌ها با درگیری از سوی لیدرها همراه می‌شود. متأسفانه نیروهای معبربان در چند سال گذشته به‌دلیل حمله برخی لیدرها با آسیب‌های جدی روبه‌رو شده‌اند. قرار است که مناطق فضاهایی را به شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل معرفی کنند و از این طریق قدم مفیدی برای ساماندهی برداشته شود و اگر هم مکانی مشخص نشود، ما دست به ساماندهی در محل خواهیم زد.

نقش وانتی‌ها در افزایش ترافیک و تصادف
سرهنگ محمد رزاقی، معاون عملیات پلیس راهور تهران بزرگ: برابر آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی، فروش و عرضه هر نوع کالا در معابر و خیابان‌ها ممنوع است، جرم محسوب می‌شود و باید با آنها برخورد شود؛ بر همین اساس حضور وانتی‌ها در معابر شهر قانونی نیست. این موضوع از 2جهت برای پلیس راهنمایی و رانندگی مهم است؛ اول اینکه موجب ترافیک در سطح شهر می‌شود و عبور و مرور را مختل می‌کند. این مسئله در سطح شهر و محل‌هایی که عرض معابر کم است، موجب ترافیک‌های عجیب می‌شود و همچنین در بحث ایمنی نیز این سد معبر مسئله‌ساز است؛ چرا‌که توقف وانت‌ها در حاشیه اتوبان و بزرگراه موجب تصادف می‌شود.
براساس تجربه سال‌های گذشته باید گفت که بارها با تصادفاتی مواجه شده‌ایم که دلیل‌شان مربوط به وانت‌های حاضر در معابر یا خودروهای خواهان خرید از وانتی‌ها بوده‌ است. متأسفانه این تصادف‌ها معمولا به خسارت‌های سنگین و وحشتناک ختم می‌شوند؛ بنابراین وانتی‌های شهر در هر 2بخش یعنی افزایش ترافیک و تصادف نقش دارند. ما با اعمال قانون به‌خصوص برای وانت‌بارهایی که در اطراف بزرگراه‌ها هستند، تلاش می‌کنیم تا مانع بروز حوادث شویم. این وانتی‌ها به‌دلیل توقف در کنار معبر ۴۰هزار تومان جریمه می‌شوند؛ هرچند این میزان جریمه برای وانتی‌ها بازدارنده نیست، اما این تنها ابزاری است که در اختیار داریم.
در برخی از معابر که کار وانتی‌ها رونق گرفته و تعداد زیادی از وانتی‌های میوه‌فروش فعالیت می‌کنند، شاهد مختل شدن عبور و مرور هستیم. تا‌کنون 30محور در سطح شهر تهران شناسایی شده است که حضور وانتی‌ها در آنجاها موجب ترافیک می‌شود؛ چراکه این سدمعبر نقش مهمی در ایجاد مشکلات ترافیکی برای شهر دارد. حضور وانتی‌ها در روزهای پرترافیک شهر بیش از روزهای دیگر، شهروندان را کلافه می‌کند و حل این معضل با توجه به شرایط اقتصادی نیازمند همکاری مشترک نهادهای مختلف با شهرداری است.