گزارش
جدیدترین صادرات ایران؛ سریال
پخش مجموعه‌های نمایش خانگی به کشورهای دیگر، چه دستاوردهایی به همراه دارد؟
فهیمه پناه‌آذر-روزنامه‌نگار
زمانی که «شهرزاد» در شبکه خانگی توزیع شد، حدود ۱۲ تا ۱۴میلیارد تومان هزینه اولیه ساخت آن بود و از محل فروش دی.وی.دی‌های سریال در تیراژ ۵۰۰هزارتایی برای ۲۶قسمت توانست بیش از ۳۹میلیارد تومان فروش و بیش از ۲۵میلیارد تومان سود خالص داشته باشد. آن زمان خیلی‌ها از امکان نمایش سریال در دیگر کشورها صحبت کردند، اما اتفاقی نیفتاد؛ درحالی‌که کشورهایی چون ترکیه و کره‌جنوبی با فروش سریال‌های خود توانستند درآمد چشمگیری به‌دست آورند؛ به‌طوری که سریال‌های ترکیه‌ای در ۱۹۰کشور به نمایش درمی‌آمدند.
کمک به چرخه اقتصاد تولید سریال‌های شبکه نمایش خانگی
صادر کردن سریال‌های نمایش خانگی علاوه بر درآمد‌زایی می‌تواند تأثیرات بلندمدت فرهنگی در کشور مقصد داشته باشد و این ارزیابی مثبتی برای کشور خواهد داشت. امروزه کشوری مانند کره‌جنوبی یا ترکیه چنان در تولید و تکثیر سریال‌های خود موفق بوده‌اند که خیلی‌ها مجذوب آن شده‌اند و حتی برای یادگیری زبان‌های کره‌ای و ترکی اقدام کرده‌اند. عنوان شده که برخی از سریال‌های نمایش خانگی در شبکه‌های تلویزیونی و پلتفرم‌های ۱۵کشور جهان در حال پخش هستند که بخش اعظمی از آنها در کشورهایی چون ترکیه، کره‌جنوبی، برخی کشورهای آمریکای لاتین و... به نمایش درمی‌آیند؛ موضوعی که بسیاری از کارشناسان می‌گویند: برخی از سریال‌های این شبکه ظرفیت نمایش در کشورهای دیگر را دارند و این موضوع می‌تواند به چرخه اقتصاد تولید سریال‌های شبکه نمایش خانگی کمک کند. این روزها سریال‌های شبکه نمایش خانگی حرف اول را در تولید محصولات و فیلم و سریال می‌زنند. با وجود انبوه تولید سریال‌های سیما و رسیدن قطره‌چکانی آنها به آنتن و درنهایت کیفیت پایین، سریال‌های نمایش خانگی توانستند پرمخاطب‌تر از همیشه باشند. در میان همین سریال‌ها نیز برخی در فصول نمایش توانستند پرمخاطب‌ترین باشند. عنوان شده که سریال‌هایی چون «جیران» حسن فتحی در کشورهای همسایه چون عراق و پاکستان و قزاقستان در حال پخش بوده و قرار است در روسیه، ژاپن، شمال آفریقا و برخی از کشورهای عربی نیز نمایش خود را شروع کند و همچنین «زخم کاری» مهدویان هم به‌زودی در کشورهای مالزی و روسیه پخش می‌شود. همچنین رایزنی‌هایی برای پخش «پوست شیر» شده است. همینطور «یاغی»، «ملکه گدایان»، «جزیره»، «نهنگ آبی» و «می‌خواهم زنده بمانم» از دیگر سریال‌هایی هستند که برخی از آنها نمایش خود را در کشورهای دیگر آغاز کرده‌اند.
مکث
علی سرتیپی، یکی از تهیه‌کنندگان صادرات سریال‌های نمایش خانگی عنوان می‌کند: «شکل‌گیری چنین روندی در این زمینه نه‌تنها ارزآوری قابل‌توجهی برای کشورمان ایجاد می‌کند، بلکه زمینه انتقال فرهنگ غنی کشورمان به سایر نقاط دنیا را هم فراهم می‌سازد.» وی می‌افزاید: «در حوزه نمایش خانگی اتفاقات خوبی رخ داده و فکر می‌کنم اگر دیگر سریال‌های شبکه بتوانند پخش خود را در کشورهای دیگر ادامه دهند با یک بازار خوب برای صادرات سریال‌ها روبه‌رو می‌شویم.» سرتیپی همچنین این نکته را یادآور می‌شود که کشورهای عربی الان به‌شدت به لحاظ نیروی انسانی و فکر پایین هستند، اما پول خوبی دارند. درصورت حمایت و با توجه به فکر، ایده خوب و نیروهای فنی و اجرایی که داریم به سرعت می‌توانیم جای خودمان را در دنیا و مخصوصاً آسیا و خاورمیانه پیدا کنیم.» نکته دیگری که سرتیپی به آن اشاره می‌کند این است که سریال‌سازان می‌توانند با این نگاه سریال‌های خانگی خودشان را تولید کنند که در راهیابی به کشورهای دیگر و مجامع بین‌المللی بتوانند هم درآمدزا باشند و در بخش تجاری خوب عمل کنند و هم محتوا و خرده‌فرهنگ‌های خوب و ناب ایرانی را منتقل کنند؛ اتفاقی که به تعبیر علی سرتیپی امکان فراهم شدن آن وجود دارد، اما نیازمند حمایت مسئولان و ناظران شبکه نمایش‌خانگی است. همانگونه که ساترا در تلاش است این تعامل را در مدیریت و نظارت بر نمایش‌خانگی داشته باشد، باید شرایط و بسترهای لازم برای صادرات سریال‌های خانگی هم فراهم شود که هم به لحاظ تجاری و هم فرهنگی می‌تواند اتفاق خوشایندی را برای فرهنگ و هنر کشور رقم بزند.
