جنایت به روایت قوانین بین‌الملل

رضا عمویی-روزنامه‌نگار

به‌طور کلی در همه جنگ‌ها، همه طرف‌های درگیر ملزم به پیروی از مجموعه‌ای از قوانین برگرفته از کنوانسیون‌ها، معاهدات و احکام دادگاه جنایات جنگی موسوم به «حقوق بین‌المللی بشردوستانه»(IHL) یا «قانون درگیری‌های مسلحانه» هستند. حقوق بین‌الملل بشردوستانه (IHL) مجموعه‌ای از قوانین است که مسئولیت دولت‌ها و طرف‌های درگیر را در جریان یک جنگ یا درگیری مسلحانه مشخص می‌کند. این قوانین براساس کنوانسیون چهارم ژنو 1949به همراه پروتکل‌های الحاقی 1977و 2005مورد پذیرش محاکم بین‌المللی قرار گرفته‌اند و نقض آنان باعث ایجاد مسئولیت از سوی ناقضان و قانون‌شکنان خواهد شد. همچنین رویه قضایی به همراه اساسنامه رم در دادگاه کیفری بین‌المللی ازجمله دیگر منابع حقوق بین‌الملل در قوانین بشردوستانه زمان جنگ است که نقض این قوانین و رویه‌ها نیز باعث بار مسئولیت کیفری دولت‌ها و طرف‌های درگیر در جنگ می‌شود.

اجرای قوانین جنگی الزام آور است؟
 در غزه شواهد انکارناپذیری هست که ثابت می‌کند تل‌آویو «قوانین درگیری‌های مسلحانه» را بی‌محابا زیر پاگذاشته است. اگرچه رژیم صهیونیستی پروتکل‌های کنوانسیون‌های مرتبط با قوانین بشردوستانه در جنگ را تصویب نکرده است، اما آمریکا و سایر کشورها مقررات جنگی را جزو قوانین بین‌المللی عرفی می‌دانند؛ بنابراین برای همه کشورها اعم از دولت‌هایی که آن را تصویب کرده باشند یا نکرده لازم‌الاجراست.

دادگاه کیفری بین‌المللی؛ مسئول محاکمه اسرائیل
انس آلتیکریتی، رئیس بنیاد حقوقی کوردوبا در انگلیس: اسرائیل دارای یک‌سری جنایات جنگی است و عدم‌تمایز بین اهداف غیرنظامی و نظامی در حملات اسرائیل تنها یک سطح از جنایات جنگی است. این موضوع باید در دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) به‌عنوان جنایت جنگی بررسی شود.
دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) در لاهه: دادگاه بین‌المللی کیفری فلسطین را در سال 2015به‌عنوان عضو به رسمیت شناخت و سپس تشکیلات خودگردان فلسطین خواستار رسیدگی به جنایت جنگی رژیم صهیونیستی از جنگ 2014علیه غزه شد. تل‌آویو ادعا کرد که مشمول اختیارات دیوان کیفری بین‌المللی نیست؛ زیرا اساسنامه 2002رم را به‌عنوان اساسنامه دادگاه امضا نکرده است. در واکنش، فاتو بنسودا، دادستان دادگاه بین‌المللی کیفری از قضات دادگاه خواست تا در این مورد تصمیم بگیرند و قضات اعلام کردند که دیوان کیفری بین‌المللی در کرانه باختری، غزه و بیت‌المقدس شرقی دارای صلاحیت قانونی است. با این حال، فشارها بر بنسودا افزایش یافت و پس از استعفای او از سمت خود در ژوئن 2021، دیوان کیفری بین‌المللی در مورد تحقیقات درباره رژیم صهیونیستی ساکت شده است.

منع بمباران بیمارستان‌ها بر اساس کنوانسیون ژنو
بیمارستان‌ها به‌عنوان مراکز درجه یک امدادی در کنار سایر نهادهای امدادی و درمانی باید از هرگونه بمباران و آسیب در جریان جنگ در امان باشند و هدف‌گیری بیمارستان‌ها و مراکز درمانی براساس کنوانسیون ژنو جنایت درجه یک جنگی به شمار می‌رود.
حمله به 22بیمارستان: تا‌کنون 22بیمارستان نوار غزه هدف بمباران رژیم صهیونیستی قرار گرفته‌ و بسیاری از آنان از فعالیت بازمانده‌اند. بیمارستان شفا، بزرگ‌ترین بیمارستان غزه است که محل پناه گرفتن 10تا 12هزار شهروند فلسطینی نیز هست و بمباران باعث قطع برق و آب این بیمارستان شده است. روز گذشته نیز مدیرکل بیمارستان‌های غزه اعلام کرد که 32بیمار و کودک در بیمارستان شفا بر اثر کمبود تجهیزات پزشکی به شهادت رسیدند.
 بمباران 49مرکز بهداشتی و درمانی در غزه: علاوه بر بیمارستان‌ها، مراکز درمانی متعلق به هلال احمر و صلیب سرخ نیز جزو بانک اهداف بمباران رژیم صهیونیستی بوده‌اند که حمله به این مراکز نیز مصداق جنایت جنگی است.

اساسنامه رم و تحمیل کوچ اجباری
بند (ج) ماده6  اساسنامه رم در دادگاه کیفری بین‌المللی: تحمیل عمدی شرایط زندگی بر گروهی که به‌طور کلی یا جزئی تخریب فیزیکی زندگی آنها را به همراه داشته باشد، مصداق جنایت جنگی است.
سازمان ملل، محاصره غزه را نیز مصداق جنایت جنگی می‌داند و با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده است: «دستورات صادر شده از سوی مقامات اسرائیل برای ساکنان شهر غزه که فورا خانه‌های خود را ترک کنند، همراه با محاصره کامل، ممنوعیت دسترسی به غذا، آب و قطع برق نقض قوانین بین‌المللی بشردوستانه به شمار می‌رود و ارتکاب به آن ازجمله مصادیق جنایات جنگی است.»
کریم خان، وکیل دادگستری انگلیسی و دادستان فعلی دیوان بین‌المللی کیفری در جریان بازدید از گذرگاه مرزی رفح: «نباید هیچ مانعی برای ارسال کمک‌های بشردوستانه به کودکان، زنان و مردان (غیرنظامیان) وجود داشته باشد. این حقوق بخشی از کنوانسیون‌های ژنو است و باعث مسئولیت کیفری می‌شود.»
ولکر ترک، کمیسرعالی حقوق بشر سازمان ملل متحد: «کوچ اجباری غیرنظامیان در غزه از سوی رژیم صهیونیستی جنایت جنگی است.»

تصریح کنوانسیون 1949به ممنوعیت حمله به غیرنظامیان
ماده 8کنوانسیون 1949ژنو، حمله به غیرنظامیان را مصداق قتل عمد و در زمره جنایات جنگی می‌داند.
عفو بین‌الملل: حملات غیرقانونی اسرائیل، ازجمله حملات بی‌رویه که باعث تلفات گسترده غیرنظامیان شده، باید به‌عنوان جنایات جنگی مورد بررسی قرار گیرد.
آمار شهدای غیرنظامی: کل شهدای غیرنظامی 11هزار و 200نفر از جمله 198 کادر درمان و پزشکی در غزه، 44 خبرنگار ،۴۵۰۶ کودک و3500نفر زن

کنوانسیون ژنو درباره بمباران مراکز غیرنظامی چه می‌گوید؟
ماده 8کنوانسیون 1949ژنو: تخریب و تصرف گسترده اموال و منازل مسکونی و حمله عمدی به ساختمان‌های اختصاص‌یافته به اهداف مذهبی، آموزشی، هنری، علمی یا خیریه و بناهای تاریخی نقض فاحش حقوق بین‌المللی بشردوستانه به شمار می‌رود.
دفتر رسانه‌ای دولت فلسطین: از آغاز جنگ در غزه در هفتم اکتبر، 41هزار واحد مسکونی به‌طور کامل تخریب شده و 222هزار واحد مسکونی دیگر نیز خسارت دیده است.
همچنین 60مدرسه در نتیجه ادامه بمباران‌ها به کلی از خدمت خارج شده‌اند.
14درصد از مساجد نوار غزه خسارت دیدند و 5درصد به‌طور کامل تخریب شدند.