مهاجران به ایران رسیدند

زهرا رفیعی

نخستین پرندگان مهاجر دسته دسته به ایران می‌رسند تا زمستان دیگری را در تالاب‌ها و آب‌بندان‌های ایران سپری و زادآوری کنند، جوجه‌هایشان را بزرگ کنند و با آنها دوباره به سرزمین‌های شمالی بازگردند. از استان‌های مازندران، گیلان و اراک خبر می‌رسد که ‌حضور خوتکای ابروسفید، نوک‌پهن، اکراس سیاه، بلدرچین و انواع یلوه‌ نویدبخش فصل مهاجرت پرندگان است. کم‌کم تالاب‌ها، ساکنان جدیدی از انواع مرغابی، قو، پلیکان، حواصیل، چنگر، پرستوها، آبچلیک‌ها، غاز، فلامینگو، باکلان و عقاب دریایی دم‌سفید خواهند داشت. در تهران نیز آب‌بندان‌های مصنوعی پذیرای کاکایی و حواصیل‌ خواهند بود.
یوسف یوسفی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مرکزی درباره حضور پرندگان در تالاب میقان می‌گوید: هر ساله از اواسط مهرماه، تالاب میقان میزبان پرندگان مهاجر است. پرندگانی همچون چنگر، خوتکا، اردک نوک‌پهن، چوب پا، غاز خاکستری، هوبره، آنقوت، حواصیل و اردک سرسبز ازجمله مهم‌ترین مهمانان تالاب میقان هستند. سالانه ۹۰گونه پرنده مهاجر وارد این تالاب می‌شود. تالاب میقان زمستان‌ها با احتمال شیوع بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان روبه‌روست و هرساله سعی می‌شود پیش از وقوع بیماری  آمادگی مواجهه وجود داشته باشد.
شکار پرندگان غیرقانونی است، ولی چند سال است  هزاران بال پرنده راهی سفره‌ها و کلکسیون‌های شخصی می‌شوند. یگان حفاظت محیط‌زیست فقط در مناطق تحت مدیریت گشت‌ و پایش مستمر انجام می‌دهد. بنابراین در دیگر نقاط، شهروندانند که باید مراقب پرندگان باشند، چرا که بیش از ۷۰درصد از پرنده‌ها در ایران مهاجرند و از کریدورهای پروازی خود را از شمال به جنوب می‌رسانند. با این‌حال نحوه حفاظت از این پرندگان در تالاب‌های ساحلی حاشیه خزر از خلیج گرگان تا عرض‌های جنوبی‌تر در تالاب‌های میقان، شادگان، میناب و... یکسان است. آنها نه‌تنها در برابر شکارچیانی که در مقصد منتظر آنهایند، بلکه در برابر متخلفانی که در راه‌ها کمین کرده‌اند هم بی‌دفاعند.
به‌گفته ایمان ابراهیمی، مدیر انجمن حفاظت پرندگان آوای بوم، مدل حفاظت از پرندگان در کشور مانند حفاظت از پستانداران علفخوار است که از قدیم ارزش شکار شدن داشته‌اند. قرق مناطق اگرچه برای حفاظت از پستانداران موفق بوده ولی برای حفاظت از پرندگان اصلا کارآمد نیست. عمده برنامه‌های حفاظتی، درمورد پرندگان مهاجری است که فقط در اینجا زمستان‌گذرانی می‌کنند. ما مسیر مهاجرت را به‌طور کلی رها کرده‌ایم. ما زمانی در حفاظت پرندگان موفق عمل خواهیم کرد که علاوه بر مناطق ثابت و همیشگی، از مسیر مهاجرت هم حفاظت کنیم.