تقلا برای تبدیل هند به بهارات
جواد نصرتی
هند، یک واژه نام‌آشنا در سراسر دنیاست و کمتر کسی هست که این کلمه سرراست، ساده و باستانی به گوش‌اش نخورده باشد، اما دوران این کلمه به پایان رسیده است. دولت مستقر در هند، تغییر نام این کشور به بهارات را کلید زده و احتمالا به‌زودی از سراسر دنیا خواهد خواست تا این کشور را با نام جدیدش صدا کنند.
مسئله در نگاه اول چندان پیچیده به‌نظر نمی‌رسد؛ در هند بسیاری از مردم نام کشورشان را بهارات هم صدا می‌زنند و این تغییر، چندان عجیب نیست، اما در نگاهی عمیق‌تر، این تغییر واقعا پیچیده است. مخالفان حزب حاکم راست‌گرای هندوی بهاراتیا (آشنا نیست؟) جاناتیا که با نام بی‌جی‌پی هم شناخته می‌شود، رهبران ملی‌گرای کشورشان را متهم می‌کنند که می‌خواهند هند را به یک جامعه تک‌صدای هندوی افراطی تبدیل کنند و ایدئولوژی خود را بر تمامی ارکان این کشور، حتی نام آن، تحمیل کنند. ماجرا از جایی رسما کلید خورد که در اجلاس اخیر گروه 20در هند، مهمانان از سوی رئیس‌جمهور کشور «بهارات» به هند دعوت شده بودند و نه هند. در توییتر هم رهبران حزب، از نخست‌وزیر نارندرا مودی به‌عنوان نخست‌وزیر بهارات نام می‌برند. این واژه البته از ناکجا نیامده و حتی در متونی که قدمت آنها به 2000سال قبل بازمی‌گردد هم دیده می‌شود. حتی قانون اساسی هند هم با همین واژه شروع می‌شود؛ «هند که همان بهارات است.» در سرود ملی هم با همین واژه معرفی می‌شود. ریشه آن هم باهمین واژه معرفی سانسکریت بازمی‌گردد؛ زبانی که زبان‌های مدرن هند از آن مشتق شده‌اند.
دولت تا دیروز واکنش رسمی به این مسئله نشان نداده بود، اما پیش‌بینی می‌شود تغییر نام، دستور کار جلسه ویژه 5روزه پارلمان هند باشد که از دیروز شروع شده و احتمالا در همین روزها نام کشور، رسما تغییر خواهد کرد و به دنیا ابلاغ خواهد شد.
برای حامیان دوآتشه دولت، این تغییر یک دستاورد بزرگ خواهد داشت؛ بهارات، وزن و پیشینه‌ای کاملا هندو دارد. گفته می‌شود این واژه از قومی با نام بهارات که در شمال‌غرب هند زندگی می‌کرده‌اند گرفته شده است و هندوها معتقدند این قوم به رهبری پادشاهی به همین نام، به عرض‌های پایین‌تر آمدند و کشور هند را تاسیس کردند. آنها میگویند که هند، واژه‌ای است که استعمارگران بریتانیایی متداول کردند، اما هند، قبل از آن هم استفاده می‌شد. درواقع این واژه هم ریشه‌ای سانسکریت دارد و از رودی به نام ایندوس گرفته شده است. حزب حاکم، حتی نام برخی شهرها که نامشان به دوران حکمرانی مغولان مسلمان بر هند بر‌می‌گردد را هم تغییر داده است. مخالفان میگویند هندوهای افراطی، با این کار می‌خواهند نشانه‌های اسلامی را در هند پاک کنند.
و البته در کشوری با اختلافات عمیق حزبی، همه‌جا حتی در چنین مسئله‌ای، پای سیاست هم در میان است. احزاب مخالف به رهبری حزب کنگره، ائتلافی عظیم را برای انتخابات سال آینده در هند ایجاد کرده‌اند و معتقدند این حرکت زیرکانه مودی، برای منحرف کردن اذهان عمومی و تحت‌تأثیر قرار دادن پایگاه رأی حزب حاکم است.
البته تغییر نام، باید به‌صورت یک متمم به قانون اساسی اضافه شود و به رأی دوسوم نمایندگان در هر دو مجلس در هند نیاز دارد و جلب نظر نمایندگان مخالف، کار بسیار سختی خواهد بود. به هر حال تکلیف نام هند به‌زودی مشخص خواهد شد. چیزی که برای ما سخت خواهد بود، این است که اصلا آیا می‌توانیم از نام جدید استفاده کنیم؟ آیا فیلم هندی‌ها را با «فیلم بهاراتی» جایگزین خواهیم کرد؟ یک راه میانه این است که به اسم هندوستان بچسبیم؛ چون مثل بهارات، هندی‌ها کشور خودشان را گاهی با همین واژه هندوستان معرفی می‌کنند.
در همینه زمینه :