‌جاده پردردسر یزد

سمیه گلابگیریان- یزد، خبرنگار همشهری

نزدیک به 2دهه از تصویب 2بانده شدن جاده یزد - طبس به‌عنوان یکی از محورهای پرترافیک غرب به شرق و شمال به شرق در مسیر مشهد‌ می‌گذرد و وعده‌های متعدد مسئولان برای بهره‌برداری از آن هنوز محقق نشده است؛ به‌طوری که این جاده در کویر ایران به‌عنوان جاده مرگ شناخته می‌شود.  جاده دوطرفه یزد - طبس پای ثابت تصادف‌های جاده‌ای استان با تلفات جانی است که بیشتر به‌دلیل ترافیک بالای ماشین‌های سنگین حامل مواد معدنی و سبقت‌های غیرمجاز رخ می‌دهند. طول این جاده ۳۴۰کیلومتر است که ۲۴۰‌کیلومتر آن در حوزه یزد قرار دارد و سال‌هاست برای ایمن‌سازی و 2بانده شدن فازبندی شده؛ عملیاتی که با حضور پیمانکاران متعدد کج‌دار و مریز دنبال می‌شود و هنوز به نتیجه نرسیده است.

مشکل جاده فعلی چیست؟
اهالی بومی از وضعیت جاده یزد - طبس نگرانند. آنها با هر بار وقوع تصادف و جان باختن سرنشینان خودروها، مرگ را جلوی چشمان‌شان می‌بینند. آنها معتقدند معادن منطقه باید کمک کنند جاده سریع‌تر 2بانده شود. اگر جاده همان 2دهه پیش 2بانده شده بود، هم خسارت جانی و مالی وارد نمی‌کرد و هم با هزینه کمتری 2بانده می‌شد؛ نه اینکه حالا به‌دلیل هزینه‌های میلیاردی پیشرفت کندی داشته باشد.
برای مشاهده وضعیت جاده راهی شدیم؛ جاده‌ای صاف در دشتی وسیع که هم راننده را خسته می‌کند و هم ترافیک سنگین خودروهای حامل بارهای معدنی در آن، حوصله‌‌سر بر است.
قطار شدن تریلرها به‌دلیل سنگین بودن بار، خودروهای سواری را کلافه می‌کند و سبقت‌های غیرمجازی را رقم می‌زند که عامل اصلی وقوع تصادف در این محور است. کیفیت جاده هم تعریفی نداشت، ترک‌های عمیق و نیمه‌عمیق دست‌اندازهایی را در جاده ایجاد کرده که گاهی عبور ماشین‌های سنگین از روی آنها صدای رعب‌آوری ایجاد می‌کند. خرابی‌های ناشی از ترمزهای مکرر هم مزید بر علت شده تا بوی مرگ از این جاده به استشمام برسد.
رانندگان باری مسیر از وضعیت گله‌مند هستند. آنها از کندی عملیات 2بانده شدن جاده گلایه دارند و معتقدند عزم جدی از سوی مسئولان برای 2بانده کردن این جاده پرترافیک و مهم وجود ندارد.
یکی از رانندگان به «همشهری» می‌گوید: با توجه به سنگینی بار مجبوریم که آهسته حرکت کنیم، اما کیفیت جاده هم در این وضعیت بی‌تأثیر نیست، ولی خودروهای سواری ما را عامل ترافیک می‌دانند و سعی می‌کنند سبقت بگیرند و همین سبقت‌های غیرمجاز حادثه‌ساز است.
مسعود علی‌مرادزاده با اشاره به اینکه جاده باید 2بانده شود، از طولانی شدن روند 2بانده شدن جاده شکایت می‌کند و می‌افزاید: این جاده همیشه محل عبور بارهای معدنی بوده است و با توجه به ترافیکی که به سمت مشهد دارد، مسیر زیارتی باید ساماندهی شود تا خاطره تلخی به جای نگذارد.
او که خودش بارها شاهد وقوع تصادف در این مسیر بوده، این وضعیت را ناخوشایند می‌داند و ادامه می‌دهد: واقعا رانندگی در این جاده یکنواخت با ترافیک سنگین خسته‌کننده است.

بدعهدی معادن
از 2دهه پیش تا‌کنون، فقط حدود ۲۴کیلومتر از جاده 2بانده شده است و آنطور که بررسی‌ها نشان می‌دهد پیش از این، استاندار یزد 2معدن چادرملو و معدن سنگ‌آهن رباط پشت‌بادام را اصلی‌ترین معادن این محور خوانده و از آنها خواسته بود به‌ترتیب 80 و 40 کیلومتر از این محور را بسازند وگرنه جواز فعالیت آنها باطل می‌شود. معدن چادرملو پس از 2 سال ساخت 20کیلومتر از این مسیر و یک پل در سه‌راهی چادرملو را قبول کرده و قول همکاری در این زمینه داده است. در این ‌صورت از 80‌کیلومتری که استاندار یزد به این معدن محول کرده بود فقط 20کیلومتر آن، دوبانده خواهد شد. معدن سنگ‌آهن رباط پشت‌بادام نیز پاسخگویی و واکنش خاصی به این ماجرا نداشته و همچنان به‌کار خود مشغول است. یک خبرنگار محلی هم به همشهری می‌گوید: عملیات آماده‌سازی 43کیلومتر دیگر از مسیر به یک پیمانکار واگذار شده است که همان هم به‌دلیل تامین نشدن اعتبار فقط 16کیلومترش آسفالت شد. رضا طالبان همچنین توضیح می‌دهد یک پیمانکار دیگر ۱۰کیلومتر را از سوی دولت بر‌عهده گرفته و 30کیلومتر دیگر هم با همت یک خیر ساخته می‌شود. درواقع این آمار و ارقام نشان می‌دهد از کل جاده تا امروز برای ساخت کمتر از 100کیلومتر برنامه‌ریزی شده و برای تکمیل کل پروژه مسیر زیادی باقیمانده که همت مسئولان را می‌طلبد. ‌

مکث
پیگیری برای همراهی معادن
تردد ماشین‌های سنگین که در 3معدن بزرگ فعالیت دارند جاده یزد - طبس را به جاده‌ای شلوغ و پرحادثه تبدیل کرده است. طبق برآورد اورژانس استان یزد، محور یزد-طبس ماهانه 1.8مرگ‌و‌میر دارد. استاندار یزد در آخرین اظهارنظر خود به در دست ساخت بودن ۱۰۰کیلومتر از جاده طبس در حال حاضر اشاره کرده، اما تأکید کرده که بازدید از فعالیت کارگاه‌ها و پیمانکاران همت لازم را در این‌باره نشان نمی‌دهد.
مهران فاطمی گفته است راهکارهای جدیدی برای اجرای این جاده با حمایت واحدهای معدنی و جایگزین کردن برخی از وظایف قانونی آنها برای اتمام این پروژه بزرگ در حال پیگیری است.
به‌گفته او، 2بانده شدن جاده یزد - طبس دشوار اما شدنی است و ضرورت دارد معادن در راستای رسالت اجتماعی خود وارد عرصه شده و با دولت همراهی کنند که این محور صنعتی و گردشگری سامان یابد‌.