چرخش معادلات بازار مسکن به نفع خریداران

احمد میرخدائی- روزنامه‌نگار

بازار مسکن بعد از جهش غیرمعقول قیمت‌ها در زمستان1401، وارد یکی از سخت‌ترین دوره‌های رکودی شده و باوجود کاهش 10 تا 30درصدی میانگین قیمت‌های پیشنهادی فروشندگان، این بازار همچنان کساد است. فعالان بازار مسکن می‌گویند برای فروش ملک، فعلا راهی جز ارائه تخفیف‌های جذاب به خریداران وجود ندارد.
به گزارش همشهری، اواخر سال قبل که قیمت دلار در بازار آزاد به‌سمت 60هزار تومان خیز برداشته بود، بازار مسکن هم تورم بالایی را تجربه کرد. همان زمان فعالان بازار مسکن، رشد قیمت مسکن در آستانه‌ماه مبارک رمضان و نوروز را غیرمعقول دانستند و پیش‌بینی کردند که به‌احتمال‌زیاد، این بازار در سال1402 با رکود سنگین مواجه شود. برآوردی که در ماه‌های اخیر کاملا به حقیقت پیوسته و حتی تخفیف‌های جذاب روی قیمت فروش هم نتوانسته است کمر آن را بشکند.

عقب‌نشینی فروشندگان از قیمت پیشنهادی
بیش از 9‌ماه است که آمار رسمی در مورد تحولات بازار مسکن منتشر نمی‌شود و روند بازار مشخص نیست؛ اما پرس‌وجو از فعالان بازار مسکن و مسئولان صنفی حاکی از این است که حداقل در 6ماهه امسال، وضعیت بازار مسکن چیزی جز رکود و کسادی نبوده است. کیانوش گودرزی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران می‌گوید: شرایط فعلی بازار مسکن از رکود کامل حکایت دارد و تعداد معاملات خریدوفروش به‌شدت پایین آمده است. گودرزی، دلیل این اتفاق را رشد عجیب و نامعقول قیمت‌ها در بهمن و اسفند سال قبل می‌داند و می‌گوید: در شرایطی که همه‌ساله در آستانه‌ماه مبارک رمضان و پایان سال شاهد توقف معاملات و ثبات بازار بودیم، در سال گذشته بازار مسکن با تورم عجیبی مواجه شد و همان زمان گفتیم که نتیجه این وضعیت، رکود در سال آینده و ناتوانی قیمت‌ها از رشد همپای نرخ تورم خواهد بود. رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران با اشاره به اقدامات دولت سیزدهم در حوزه مسکن، می‌افزاید: از یک‌سو فعالیت سامانه املاک و اسکان و شناسایی خانه‌های خالی به بهبود شفافیت بازار کمک کرده و از سوی دیگر اقدام دولت در تکمیل و واگذاری مسکن مهر باقی‌مانده توانست به عرضه مسکن کمک کند که نتیجه آن در کنار سایر اقدامات تنظیم بازار، در کاهش حدود 30درصدی قیمت مسکن در شهرهای جدید مشهود است. این فعال صنفی ادامه می‌دهد: در شهر تهران هم میانگین قیمت‌های پیشنهادی در مناطق مختلف با کاهش حدود 15درصدی مواجه بوده و به‌دلیل رکود سنگین، مالکانی که نیاز مالی شدیدتری دارند برای فروش آپارتمان خود تخفیف‌های بیشتری هم می‌دهند تا مشتری پیدا کنند.

کسادی بازار مسکن در فصل جابه‌جایی
فصل تابستان، دوره رونق نقل‌وانتقال در بازار مسکن است و این جابه‌جایی‌ها در کنار داغ کردن بازار اجاره، روی معاملات بازار مسکن نیز اثرگذار است اما امسال، در حالی فصل تابستان و دوره جابه‌جایی بازار مسکن در حال اتمام است که معاملات تقریبا متوقف شده و به گواه مشاوران املاک، برخی از بنگاه‌ها هیچ معامله‌ای انجام نداده‌اند. قیصری، مشاور املاک تهران می‌گوید: در 6‌ماه اخیر تعداد معاملات به‌قدری پایین آمده که تعداد آن از تعداد مشاوران املاک نیز پایین‌تر است و برخی از بنگاه‌ها حتی یک معامله هم انجام نداده است. او در مورد تأثیر کسادی بازار بر قیمت‌ها، اظهار می‌کند: در بنگاه ما از ابتدای سال تاکنون فقط یک معامله خریدوفروش مسکن انجام شده که این معامله هم مقدمات آن در اسفندماه گذشته و روی قیمت 60میلیون تومان برای هر متر انجام شد اما در ادامه با انصراف خریدار، عملا معامله بایگانی شد تا اینکه 2هفته پیش، همان واحد به قیمت متری 47میلیون تومان به همان خریدار فروخته شد. قیصری، نیاز مالی فروشنده را دلیل عقب‌نشینی 21.6درصدی از قیمت پیشنهادی عنوان کرده و می‌گوید: در شرایط فعلی، فروش مسکن جز با تخفیف‌های جذاب و به‌اصطلاح زیر قیمت امکان‌پذیر نیست و حتی سازندگان نیز به‌دلیل کسری نقدینگی، واحدهای خود را زیر قیمت بازار پیش‌فروش می‌کنند.

فشار کسادی به انبوه‌سازان
فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن نیز با تأیید رکود سنگین بازار مسکن، می‌گوید: گردش نقدینگی بازار مسکن به‌قدری افت کرده که برخی از سازندگان از ادامه ساخت‌وساز ناتوان هستند؛ چراکه تزریق نقدینگی از سمت نظام بانکی نیز تقریبا متوقف است.
او با اشاره به سهم بالای بخش ساختمان در اقتصاد غیرنفتی کشور، می‌افزاید: کسادی بازار ساختمان به صدها حرفه و صنعت تولیدی، توزیعی و خدماتی آسیب وارد می‌کند و حداقل باید تمهیداتی برای پای‌کار آوردن بانک‌ها به‌منظور کمک به تولید ساختمان اندیشیده شود.