گزارش
قاچاقچیان فیلم در محاصره پلیس فتا
بررسی موضوع قاچاق فیلم‌های سینمایی در گفت‌وگو با حبیب ایل‌بیگی، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی
فهیمه پناه‌آذر-روزنامه‌نگار
در میانه دهه80 قاچاق فیلم‌های در حال اکران یا در نوبت اکران به اوج خود رسید؛ موضوعی که سروصدای زیادی به پا کرد؛ حالا مشابه آن زمان در سال1402 اتفاق افتاده، اما این بار گستردگی پخش فیلم‌ها با توجه به فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای خیلی بیشتر است. قاچاق و نمایش فیلم‌ها در فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای از عید امسال شروع شد؛ نسخه فیلم سینمایی «برادران لیلا» پخش و بعدتر فیلم‌های دیگر به شکل قاچاق همه‌جا منتشر شدند؛ هنوز خبر قاچاق «جنگ جهانی سوم» هومن سیدی و «خط فرضی» ساخته فرنوش صمدی و «برادران لیلا» از یادها نرفته بود که در اتفاقی بی‌سابقه، طی ۳۶ساعت، ۳فیلم تفریق، بی‌رویا و ارادتمند؛ نازنین، بهاره و تینا، با کیفیت‌های بالا در دسترس مردم قرار گرفت؛ موضوعی که بعدها جعفر انصاری‌فر، دبیر ستاد صیانت از آثار سینمایی سازمان سینمایی در گفت‌وگویی اعلام کرد: با بررسی اولیه که صورت گرفته امکان درز و نشر فیلم از سازمان سینمایی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود ندارد. همچنین با توجه به کدگذاری صورت گرفته و واترمارک کردن فیلم‌ها و استفاده از کدگذاری، امکان درز و نشر آثار سینمایی از سازمان سینمایی خیلی پایین است. نمی‌گویم صفر است، اما خیلی پایین است.
قاچاق فیلم در اولویت قرار گرفت
پدیده قاچاق فیلم‌ها آنقدر سروصدا به پا کرد که روز یکشنبه، 12شهریور جلسه فوق‌العاده مدیران سازمان سینمایی با رئیس پلیس فتای تهران بزرگ برای شناسایی عوامل انتشار غیرقانونی و غیرمجاز آثار سینمایی برگزار شد.
در این جلسه ایل‌بیگی، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان و انصاری‌فر، دبیرکل ستاد صیانت با اشاره به تغییرات ساختار و کارویژه‌های ستاد صیانت با توجه به تحولات فناورانه در زمینه عرضه و نمایش آثار، درباره برنامه‌های سازمان به‌منظور افزایش ضریب حفاظتی در دفاتر فیلمسازی و نهادینه کردن فرهنگ رعایت حقوق پدیدآورندگان آثار هنری به‌منظور تأثیرگذاری بیشتر توضیحاتی را ارائه دادند.
همچنین معظمی‌گودرزی، رئیس پلیس فتای تهران بزرگ با استقبال از دوره جدید فعالیت‌های ستاد صیانت از اراده و آمادگی کامل پلیس فتا در کنار دیگر بخش‌های فراجا برای کمک به اصحاب سینما و هنر با انجام تمهیدات فنی برای شناسایی، مسدودسازی و برخورد با پایگاه‌ها و کانال‌های مختلف، خبر داد.
حبیب ایل‌بیگی، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی کشور درباره جزئیات این جلسه و همچنین درباره قاچاق فیلم‌ها با کیفیت بالا در گفت‌وگو با همشهری به موضوعاتی اشاره کرد. ایل‌بیگی درباره موضوع قاچاق فیلم توضیح می‌دهد: «پدیده مذموم قاچاق و انتشار فیلم‌ها بدون اطلاع صاحبان فیلم‌ها در دنیا به یک معضل بزرگ تبدیل شده است. در ایران هم این موضوع به دهه80 برمی‌گردد که اوج آن بوده، اما سال‌های پیش کاهش پیدا کرده بود تا اواخر سال1400 که چند مورد قاچاق فیلم از روی پرده سینما انجام شد. آن زمان با هماهنگی انجمن سینماداران و جلساتی که گذاشتیم این موضوع حل شد.» ایل‌بیگی ادامه می‌دهد: «بعد از کرونا، تعدیل نیرویی که سینماها داشتند باعث شد مراقبت و نظارت کمتر شود و بعد از جلساتی که گذاشتیم و زیاد شدن نیروها، قاچاق فیلم از روی پرده به صفر رسید و ماجرا حل شد.» وی در ادامه به وضعیت امروز قاچاق فیلم‌ها اشاره می‌کند؛ فیلم‌هایی که با کیفیت بالا در فضای مجازی پخش یا در شبکه‌های ماهواره‌ای به نمایش گذاشته می‌شوند. ایل‌بیگی در توضیح بیشتر عنوان می‌کند: «البته قاچاق این فیلم‌ها که در حال حاضر اتفاق افتاده از جهات مختلف قابل برررسی است. ما از دادستانی تهران و کل کشور و پلیس فتا خواستیم تا سرمنشا انتشار فیلم‌ها پیدا شود، اما نکته قابل تامل این است که همه این فیلم‌ها به شکل کدگذاری شده بوده که در اختیار کسی نبوده و این چرایی وجود دارد که چطور نسخه‌های باکیفیت لابراتواری از کانال‌های تلگرامی و ماهواره پخش شده و می‌شود.»
وی همچنین می‌گوید: «در این جلسه که دوستان و همکاران فتا شرکت کردند و گفت‌وگو داشتیم، از آنها خواستیم که ماجرا را دنبال کنند تا منشا انتشار پیدا شود و برخوردهای قانونی صورت بگیرد تا دیگر شاهد این اتفاق‌ها نباشیم.»
فیلم‌هایی قاچاق می‌شوند که پخش‌کننده خارجی دارند
ایل‌بیگی درباره این موضوع که شائبه‌ای وجود دارد و این است که فیلم‌هایی که احتمال اکرانشان کم است یا در زمان موردنیاز اکران نمی‌شوند، عموما قاچاق می‌شوند، پاسخ می‌دهد: «در حال حاضر یک وجه مشترک فیلم‌های قاچاق که منتشر می‌شوند، این است که فیلم‌های قاچاق شده عموما یا پخش‌کننده جهانی دارند یا سرمایه‌گذار خارجی. این موضوع نشان می‌دهد که در قاچاق فیلم‌ها موضوعات و زوایای دیگری هم وجود دارد. نمی‌دانم شاید زمان انتشار فیلم مهم بوده و اینکه فیلم باید در یک مقطعی منتشر شود. نمی‌توان حکم قطعی داد، اما همه اینها قابل بررسی است و تئوری‌های مختلفی وجود دارد که باید به‌دنبال چرایی‌های آن گشت.»
ایل‌بیگی در توضیح بیشتر به موارد دیگر نیز اشاره می‌کند: «فیلمی مانند «برادران لیلا» وقتی قاچاق شد، ابتدا در پلتفرم‌ها آمد و بعد قاچاق شد که این مورد طبیعی است، اما نکته دیگر این است که همین فیلم در ماهواره با یک نسخه کامل و باکیفیت پخش شد و سؤال پیش می‌آید چطور نسخه اصلی فیلم قاچاق شده است.»
ایل‌بیگی در ادامه در پاسخ به این سؤال که پیش‌بینی می‌شود چه زمانی منشا قاچاق فیلم‌ها مشخص شود، توضیح می‌دهد: «ستاد صیانت در این مدت فعالیت خود را داشته است؛ وقتی قاچاق فیلمی صورت می‌گرفت به صاحبان فیلم می‌گفتیم بروند و شکایت خود را به دستگاه قضایی مطرح کنند. با دوستان پلیس فتا هم هماهنگ می‌کردیم به محض اینکه تهیه‌کننده فیلم شکایت کند، آن را بررسی کنند و در شروع کار کانال‌های تلگرامی که فیلم را پخش می‌کنند، جلویش را بگیرند تا قاچاق فیلم بیشتر گسترش نیابد. در همه این ایام روال وجود داشته، اما الان دنبال این هستیم و هدف از برگزاری جلسه این بود که ماجرا را تا انتها بررسی کنیم و سرمنشا پیدا شود. هنوز زمانی برای ارائه نتیجه مشخص نشده، اما جزو ضرورت‌ها و اولویت‌های پیگیری پلیس فتاست.»
در همینه زمینه :
