افغانستان؛ جنگ، آتش‌بس و دوباره جنگ
گروه طالبان پس از پایان آتش‌بس 3روزه، حمله به مواضع نیروهای دولتی افغانستان را بار دیگر آغاز کرد
محمدامین خرمی | خبرنگار:
سومین روز آتش‌بس میان گروه طالبان و نیروهای دولتی در افغانستان به شب نرسیده بود که خبر تصمیم سران این گروه برای ازسرگیری جنگ منتشر شد؛ صبح روز بعد بار دیگر آسمان افغانستان آغشته به بوی باروت بود و خون.
آتش‌بس 3روزه در افغانستان پس از 17سال جنگ برای نخستین بار از روز جمعه همزمان با روز عید فطر آغاز شد و عصر یکشنبه به پایان رسید. رئیس‌جمهور افغانستان که هفته گذشته برای توقف درگیری‌ها پیشقدم شده بود، روز یکشنبه نیز حسن‌نیت نشان داد و اعلام کرد که دولت تصمیم دارد آتش‌بس را تا 10روز دیگر و به‌طور یکجانبه تمدید کند. اشرف غنی در بیانیه‌ای از رهبران طالبان هم خواست آتش‌بس اجرا شده را تمدید کنند تا شاید فضایی برای پیشبرد مذاکرات صلح پدید آید. سرکرده‌های طالبان اما با انتشار بیانیه‌ای از نیروهای خود خواستند بار دیگر سلاح بردارند و «جنگ همه‌جانبه» علیه «اشغالگران خارجی و ایادی داخلی آنها» را آغاز کنند.
رهبران طالبان که به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز در شهر کویته پاکستان گردهم آمده بودند، اجرای آتش‌بس 3روزه را نشانه قدرت و وحدت نیروهای خود در سراسر افغانستان دانستند و گفتند که توقف درگیری‌ها به‌خاطر فراهم کردن «عیدی آرام» برای مردم عادی بوده نه در پاسخ به اعلام آتش‌بس دولت مرکزی در کابل. آنها در بیانیه‌ای اعلام کردند که تا زمان «اخراج نیروهای اشغالگر» و برقراری یک «حکومت اسلامی» در افغانستان دست از مبارزه نخواهند کشید.
دولت اما همچنان به آتش‌بس 10روزه خود پایبند مانده اما در عین حال از نیروهایش خواسته در حالت آماده‌باش کامل قرار گیرند و هرگونه حمله‌ای از سوی نیروهای طالبان را پاسخ دهند. اقدامات تهاجمی نیروهای طالبان از صبح دیروز با حمله به پست نیروهای پلیس در ولایت لغمان در شرق و هلمند و قندهار در جنوب آغاز شد تا اندک امید افغانها برای آغاز مذاکرات صلح نیز ناامید شود.
طی آتش‌بس کوتاه میان نیروهای طالبان و نیروهای دولتی، اگرچه گلوله‌ای از اسلحه هیچ‌یک از طرفین شلیک نشد اما باز هم افغانستان روزهای خونینی را شاهد بود. در 2انفجار مرگبار در ولایت ننگرهار در شرق افغانستان، طی روزهای شنبه و یکشنبه در مجموع 54نفر کشته و حدود 120نفر زخمی شدند. هر دو انفجار را نیروهای داعش ترتیب دادند. در این حمله‌ها گردهمایی نیروهای طالبان و نیروهای دولتی که به مناسبت عید فطر و آتش‌بس به دیدار هم آمده بودند، هدف قرار گرفت. به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، این حمله‌ها تأکیدی بود بر پیچیدگی وضعیت امنیتی این روزهای افغانستان.
از کباب و بستنی تا عکس سلفی
3روز آتش‌بس عید فطر برای همه در افغانستان تجربه‌ای بی‌سابقه بود. این کشور بیش از 3دهه است که درگیر جنگ و خونریزی است. 17سال از این مدت در جنگ میان طالبان و دولت از یک سو و طالبان و نیروهای خارجی مستقر در افغانستان از سوی دیگر سپری شده است. در این سال‌ها افغانها حتی یک روز آتش‌بس را هم تجربه نکرده‌اند.
از روز جمعه مردم بدون ترس از انفجار و حمله‌های انتحاری به مساجد و بازارها رفتند و یک زندگی عادی را تجربه کردند. همزمان برخی نیروهای طالبان به ورودی شهرها آمدند و پس از دیدار با نیروهای ارتش و پلیس وارد شهرها شدند، دوشادوش مردم و نیروهای امنیتی نماز عید خواندند، در بازار و میادین اصلی قدم زدند و کباب و بستنی خوردن بدون ترس از جنگ را تجربه کردند. تصاویر و ویدئوهای متعددی از سوی مردم و نیروهای پلیس منتشر شد که در آنها نیروهای دو‌طرف مشغول در آغوش کشیدن یکدیگر بودند؛ تصاویری که هیچگاه در افغانستان سابقه نداشته است.
روزنامه نیویورک تایمز دیروز در گزارشی در گفت‌وگو با برخی نیروهای طالبان، از تجربه آنها در زندگی در شهر بدون نگرانی از درگیری و جنگ نوشت. رویترز اما به نقل از یکی از مقام‌های طالبان که خواسته نامش فاش نشود گزارش داد که رهبران طالبان تصمیم دارند با آن دسته از نیروهایی که در کنار مردم، نیروهای پلیس و مسئولان دولتی «عکس سلفی» گرفته‌اند، برخورد کنند.
آتش‌بس و بیم رخنه امنیتی
یک روز پس از پایان آتش‌بس در افغانستان، بحث بر سر دستاوردهای آن در کابل بالا گرفته است. برخی از آنها که به این آتش‌بس خوش‌بین هستند، معتقدند واکنش نیروهای طالبان و حضور آنها در کنار مردم و نیروهای پلیس نشان می‌دهد آنها هم از جنگ به ستوه آمده‌اند و آماده پذیرش صلح هستند. مقام‌های دولتی و اعضای شورای‌عالی صلح افغانستان جزو این دسته‌اند. در مقابل، تعداد زیادی از منتقدان قرار دارند که آتش‌بس با طالبان را بی‌فایده دانسته و حملات دیروز این گروه به نیروهای دولتی را نشانه‌ای بر صحت این ادعا عنوان می‌کنند. منتقدان معتقدند ورود آزادانه نیروهای طالبان به شهرها، در شرایطی که دولت برای تامین امنیت کشور با چالش‌های بزرگی روبه‌رو است باعث ایجاد رخنه امنیتی شده است. طبق گزارش منابع محلی ازجمله شبکه تلویزیونی طلوع افغانستان، نیروهای طالبان همراه با اسلحه وارد برخی شهرها شدند. شهر قندوز در شمال افغانستان که تاکنون دو بار به‌دست طالبان افتاده یکی از این شهرهاست. ترس از مخفی شدن برخی از این افراد در شهرها یا انتقال مواد منفجره به داخل شهرها، دلیل انتقاد از دولت بوده است.
طبق اعلام منابع دولتی، در طول 3روز آتش‌بس بیش از 30هزار نیروی طالبان وارد شهرها شدند و مورد استقبال مردم، پلیس و مقام‌های دولتی قرار گرفتند. طرفداران آتش‌بس حضور آزادانه این افراد را در شهرها فرصتی برای تقویت روند صلح و منتقدان آن‌را تهدیدی امنیتی در آینده می‌دانند.
در همینه زمینه :
