چشم‌انداز مثبت قیمت نفت

رضا کربلائی- روزنامه‌نگار

 نفت‌فروشان دنیا در جست‌وجوی راهی برای جلوگیری از ریزش قیمت نفت این طلای سیاه جهان هستند و نقش اصلی را 2کشور روسیه و عربستان بر عهده دارند و در این میان نتیجه یک نظرسنجی توسط خبرگزاری رویترز نشان می‌دهد که تولید نفت اوپک در ‌ماه اوت سال‌جاری میلادی، با افزایش قابل توجه تولید ایران و به‌رغم کاهش اضافی تولید از سوی عربستان، صعود کرده است. البته گزارشی از میزان افزایش تولید نفت ایران منتشر نشده است. تحلیلگران بین‌المللی می‌گویند: چشم‌انداز بازار جهانی نفت مثبت است و این امکان وجود دارد که قیمت در ماه‌های باقیمانده از سال‌جاری میلادی بالای 80دلار باشد. خبری خوب برای دولت ایران که می‌تواند به‌معنای کاهش شکاف بین دخل و خرج سالانه کشور باشد. به تازگی داوود منظور، رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده که در 5‌ماه نخست امسال تنها 50درصد از درآمدهای نفتی محقق شده که عامل عمده این اتفاق تغییر نرخ فروش نفت از 65دلار به 85دلار در جریان بررسی لایحه بودجه1402 توسط مجلس بوده است. اشاره این مقام ارشد اقتصادی دولت نشان می‌دهد که دولت سیزدهم در بودجه امسال روی فروش هر بشکه نفت به میزان 65دلار حساب کرده اما مجلس با بیش برآورد کردن قیمت جهانی نفت، آن را به 85دلار افزایش داده است و با این حساب به هر میزان که ایران نفت کمتر از 85دلاری بفروشد، با کسری بودجه مواجه خواهد شد.

افزایش تولید نفت ایران
رویترز گزارش داده که سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در‌ماه اوت امسال، ۲۷.۵۶ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده که ۲۲۰ هزار بشکه در روز نسبت به‌ماه قبل افزایش داشته و نخستین افزایش ماهانه از فوریه بوده و نکته قابل تامل اینکه ایران از مشارکت در کاهش تولید اوپک معاف است و صادرات نفت این کشور در سال ۲۰۲۳، با وجود تحریم‌های آمریکا، افزایش پیدا کرده اما دیدگاه‌های مختلفی درباره میزان دقیق آن وجود دارد.
محسن خجسته‌مهر، معاون وزیر نفت هم به تازگی گفته که تولید نفت ایران به روزانه 3.5میلیون بشکه در روز تا پایان تابستان امسال می‌رسد که البته بخشی از این تولید در داخل کشور توسط پالایشگاه‌ها مصرف می‌شود. به‌گفته این مقام ارشد نفتی، در ابتدای دولت سیزدهم، تولید روزانه نفت ایران به 2.2میلیون بشکه و میزان میعانات گازی روی آب هم به 87میلیون بشکه رسیده بود که حالا او می‌گوید: همه این میعانات به فروش نرفته و تولید هم به 3.5میلیون بشکه افزایش یافته است.
نظرسنجی جدید رویترز میزان تولید نفت ایران در‌ماه گذشته میلادی را 3.1میلیون بشکه در روز برآورد کرده که بالاترین میزان تولید نفت از سال2018 یعنی از زمان اعمال دور تازه‌ای از تحریم‌های آمریکا و خروج این کشور از برجام است که به‌گفته تحلیلگران، صادرات بالاتر، نتیجه موفقیت ایران در دور زدن تحریم‌های آمریکاست.

تلاش روس‌ها برای توافق جدید
الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه، به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور این کشور اعلام کرد که روسیه با شرکای خود در اوپک پلاس برای کاهش صادرات نفت به توافق رسیده است و هفته آینده، پارامترهای اصلی جدید را اعلام خواهد کرد. روسیه که دومین صادرکننده بزرگ نفت در جهان است، به همراه عربستان سعودی، تولید و صادرات نفت خود را کاهش داده است که علاوه بر کاهش توافق شده تحت توافق اوپک پلاس بوده است. بنابراین، سیگنال اخیر از سوی مسکو، نشان می‌دهد که هر دو کشور ممکن است این کاهش تولید داوطلبانه را در اکتبر هم تمدید کنند.
هرچند این مقام پرنفوذ نفتی روسیه جزئیاتی از پارامتر‌های جدید را رسانه‌ای نکرده اما علاوه بر احتمال کاهش تولید نفت این کشور، تحلیلگران انتظار دارند که عربستان سعودی کاهش داوطلبانه تولید نفت خود به میزان یک میلیون بشکه در روز را تمدید کند و به محدودیت عرضه گروه اوپک پلاس بیفزاید. ریاض در ابتدای اوت، این کاهش داوطلبانه را برای سپتامبر تمدید کرد و وزارت انرژی عربستان سعودی اعلام کرد که ممکن است این کاهش، تمدید شده یا افزایش بیشتری پیدا کند.

نگاه‌ها به ریاض دوخته شده
شبکه خبری بلومبرگ هم از معامله‌گران و تحلیلگران بین‌المللی نفت پرسیده که آیا عربستان در‌ماه آینده بازهم سیاست کاهش تولید را ادامه می‌دهد که 25نفر از 25تحلیلگر و معامله‌گر گفته‌اند عربستان سعودی این اقدام داوطلبانه را حداقل تا یک‌ماه دیگر ادامه خواهد داد. باب مک‌نالی، رئیس گروه مشاوران رپیدان انرژی و یکی از مقامات سابق کاخ سفید، می‌گوید: تصور نمی‌کنم آنها هنوز آماده تعدیل این کاهش تولید اضافی باشند، چرا که هنوز هم ابهامات کلان اقتصادی به‌خصوص نگرانی پیرامون وضعیت چین وجود دارد و اگر سعودی‌ها، زودتر از موعد به کاهش داوطلبانه تولید پایان دهند، ممکن است فروشندگان به بازار بازگردند.

قیمت بالاتر می‌رود یا نه؟
از سوی دیگر نظرسنجی جدید رویترز از 37اقتصاددان و تحلیلگر نشان می‌دهد که میانگین قیمت هر بشکه نفت برنت در سال میلادی جاری، ۸۲دلار و ۴۵سنت خواهد بود که بالاتر از پیش‌بینی قیمت ۸۱دلار و ۹۵سنت درنظرسنجی‌ماه ژوئیه است. آنها میانگین قیمت هر بشکه نفت سبک آمریکا را هم برای امسال 77دلار و 83سنت برآورد کرده‌اند. مت شروود، دبیر ارشد واحد اطلاعات اکونومیست توضیح می‌دهد: پیش‌بینی می‌کنیم که بازار نفت در 3ماهه سوم و 3 ماهه چهارم سال ۲۰۲۳، با کمبود عرضه قابل توجه روبه‌رو شود. بسیاری از دولت‌های جهان پس از برداشت حجم زیادی نفت از ذخایر استراتژیک، اکنون به‌دنبال پر کردن مجدد این ذخایر هستند و این امر، تقاضا را بالاتر خواهد برد.