مراقب خودِ مجازی‌مان باشیم

جواد نصرتی

هزاران ‌بار شنیده‌ایم که باید مراقب خودمان باشیم و برای بیشترمان هم طبیعی است که باید این کار را انجام بدهیم. آیا وقتی از خیابان رد می‌شویم، نباید چپ و راست را نگاه کنیم؟ یا وقتی غذایی فاسد به‌نظر می‌رسد، نباید آن را کنار بگذاریم؟ پاسخ طبیعی این است که باید از خودمان مراقبت کنیم و محتاط باشیم؛ اینها اما در دنیای واقعی است. تکلیف ما در دنیای مجازی، جایی که احتمالا زمان زیادی را در آن می‌گذرانیم چیست؟ آیا اصلا باید مراقب خودمان باشیم؟ پاسخ، آنطور که انجمن‌های روانشناسی در دنیا می‌گویند، مثبت است. خودمراقبتی در اینترنت، چنان مهم است که امروز روز جهانی آن است و توصیه‌ها و راهکارهای زیادی هم درباره آن ارائه شده است. پیشنهاد نام‌گذاری این روز را انجمن روانشناسی آمریکا ارائه کرده و خیلی زود جهانی شده است. نگرانی اصلی این است که درگیری شدید ما با فضای مجازی، بر سلامت روان و حتی جسم ما اثر بگذارد و ما خودمان باید بتوانیم از بروز این مسئله جلوگیری کنیم. اینجاست که ایده «خودمراقبتی اینترنتی» مطرح می‌شود. ما‌ هم می‌توانیم از اینترنت و محتواهای آن فاصله بگیریم و هم این که از اینترنت استفاده کنیم تا وضعیت سلامتی خودمان را ارتقاء بدهیم. «خودمراقبتی اینترنتی»، باعث می‌شود تا تغییرات مثبتی در زندگی ما ایجاد شود. نخستین اثر آن این است که سطح استرس ما کم می‌شود و می‌توانیم زمانمان را آگاهانه به مسائل دیگری ازجمله ارتباط واقعی با دوستان و خانواده تخصیص بدهیم.
برخی از مهم‌ترین توصیه‌ها برای رعایت خودمراقبتی اینترنتی اینها هستند:

از برق بکشید
زندگی بدون اینترنت شاید سخت به‌نظر برسد اما کاملا شدنی است. با دوری چند ساعته و حتی یک روزه از اینترنت، احتمالا فرصت بیشتری برای انجام کارهای بهتری مثل مطالعه و پیاده‌روی و یا حتی لذت بردن از سکوت را پیدا خواهیم کرد. چند ساعت دوری از اینترنت، بهترین شروع برای خود مراقبتی اینترنتی است.

برنامه سلامتی آنلاین
بهتر است یک برنامه کلی برای استفاده از اینترنت داشته باشیم که معطوف به سلامت روان و جسم مان باشد. اصلا چرا از اینترنت استفاده می‌کنیم؟ در اینترنت می‌توانیم دنبال چه راهکارهایی بگردیم که به سلامت ما کمک کند؟ دور چه محتواها و رویکردهایی را باید خط قرمز بکشیم که سلامت‌مان آسیب نبیند؟ این پرسش‌ها تا حدودی می‌تواند به ما کمک کند تا برنامه سلامتی آنلاین خود را شکل بدهیم.

تمرکز بر محتوای معنادار
همه می‌دانیم که اینترنت، ‌چه سیاهچالی از محتواهای مخرب و بی محتوا، بی‌معنی و بی‌مصرف است. می‌توانیم روزها و شب‌های متوالی کلیپ‌ها، عکس‌ها و فیلم‌های بی محتوا را نگاه کنیم و هیچ‌چیزی هم عایدمان نشود. می‌توانیم به‌خودمان بقبولانیم که بخشی از آن برای سرگرمی است، اما بیشتر زمان ما صرف همین چیزهای بیهوده می‌شود. به جای آن می‌توانیم در اینترنت، به‌دنبال محتواهای مفید برویم و شبکه‌ای از ارتباطات را با افراد سالم و مثبت ایجاد کنیم تا در نهایت به بهبود سلامت جسم و روان خودمان کمک کنیم.

قدرشناس اینترنت باشیم
اینترنت، یک ظرف عظیم و بی‌انتهاست و اینکه ما چه چیزی از این ظرف برداریم، به‌خودمان مربوط است. همیشه باید به‌خودمان یادآوری کنیم که اینترنت، دشمن سلامت‌ ما نیست بلکه فرصتی به ما می‌دهد تا به‌خودمان اهمیت بیشتری بدهیم و با آدم‌هایی که دوست‌شان داریم در ارتباط باشیم. این رویکرد، باعث می‌شود تا نگاه ما مثبت شده و در اینترنت هم دنبال موضوعات مثبت بگردیم.