نفس نو

«شما نمی‌توانید با بچه‌ها، هیچ جامی ببرید»؛ الکس فرگوسن سال‌ها قبل، این فرضیه را رد کرد و با یک مشت بازیکن جوان، همه‌‌چیز به‌دست آورد. شاید این‌بار نوبت آن رسیده باشد که چنین فرمولی در استقلال نیز پیاده شود. آبی‌ها همیشه معروف به این بوده‌اند که توانسته‌اند جوان‌های درجه‌یکی را به فوتبال ایران معرفی کنند؛ روندی که شاید در یک سال گذشته متوقف شده اما انتظار می‌رود در این فصل دوباره احیا شود. با تیمی که این روزها در اختیار نکو است، اعتماد به فوتبالیست‌های جوان تنها چاره او خواهد بود؛ بازیکنانی که شاید یک آینده دلچسب برای باشگاه استقلال بسازند.

  تیمی برای جوانان
استفاده از ستاره‌های جوان آن هم در بازی‌های سخت، همیشه یکی از سیاست‌های کلیدی باشگاه استقلال بوده است. این همان باشگاهی است که یک گلر ناشناخته به نام وحید طالب‌لو، ناگهان در بازی حساس با سپاهان گلر شماره یکش شد و همان پسر بعدها برای تیم ملی هم بازی کرد. سال‌های گذشته نیز جوانگرایی همیشه یکی از استراتژی‌های مهم استقلال بوده است. علیرضا منصوریان، به جوانانی مثل مهدی قائدی، امید نورافکن، فرشید اسماعیلی، مجید حسینی و سیدحسین حسینی بها داد و آنها توانستند اهمیت‌شان را در این تیم نشان بدهند. وینفرد شفر نیز ‌اللهیار صیادمنش را به یک مهره ثابت برای استقلال تبدیل کرد؛ بازیکنی که همین حالا در هال‌سیتی انگلیس حضور دارد و استقلال درآمد قابل توجهی از ترنسفرشدنش به‌دست آورده است. این روند با فرهاد مجیدی به تکامل رسید؛ مردی که امیرحسین حسین‌زاده، علیرضا رضایی، ابوالفضل جلالی و چند بازیکن جوان دیگر را به استقلال برد و مزد استفاده از این نفرات را با قهرمانی لیگ گرفت. البته پس از فرهاد، این روند برای مدتی از کار افتاد اما حالا آبی‌ها باید دوباره آن را از سر بگیرند.

  ریکاردو؛ یک فصل بدون چهره
به دلایل متفاوت، استقلال در دوران ریکاردو ساپینتو نتوانست پدیده‌های جوانی را به فوتبال ایران معرفی کند. به‌نظر می‌رسید سبک کاری خاص ساپینتو، مهره‌های پرتجربه می‌طلبد و بازیکنان جوان سخت می‌توانند خودشان را در تیم او ثابت کنند. علاوه بر این، باشگاه نیز در تابستان، کمتر سراغ خرید مهره‌های جوان مستعد رفت وفهرستش را با نفرات نسبتا مسن پر کرد. این وسط بدشانسی‌های بزرگی هم وجود داشت؛ اینکه بازیکنی مثل سبحان خاقانی در همان نخستین تمرین با ساپینتو رباط داد و برای مدت‌ها دور از میادین بود یا اینکه علیرضا رضایی با چند اشتباه کوچک، تحت فشار قرار گرفت و موفق نشد جانشین خوبی برای سیدحسین باشد. حساسیت بالای بازی‌ها و امتیازهای از دست رفته نیم‌فصل اول، فرصت چندانی برای جوانگرایی در استقلال به‌وجود نیاورد  اما حالا شاید همه‌‌چیز با فصل گذشته فرق کند.

  این یک انتخاب نیست
جوانگرایی برای نکونام، دیگر نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت است. تیمی که فعلا به این مربی سپرده شده، تیم بسیار جوانی به‌نظر می‌رسد. از خالدآبادی روی خط دروازه تا سامان تورانیان، منتظر محمد و آریا برزگر، خیلی از خریدهای جدید استقلال در اوج جوانی هستند. این تیم از گذشته نیز نفراتی مثل امیرعلی صادقی را در اختیار دارد و امیدوار است که این فصل، فصل درخشش مهره‌های جوان در استقلال باشد. اگر این نقشه جواب بدهد، عصر تازه‌ای برای باشگاه رقم خواهد خورد. این بهترین موقعیت ممکن برای جواد نکونام خواهد بود.

  بیم و امید جوانگرایی
استفاده از جوان‌ها البته هراس‌هایی هم دارد؛ مثلا اینکه این بازیکنان به سادگی با فشار بازی برای تیمی مثل استقلال کنار نیایند یا اینکه این جوان‌ها تحت فشار قرار بگیرند و تمرکزشان را از دست بدهند. با این حال این اتفاق می‌تواند اثرات فوق‌‎العاده‌ای هم روی آینده استقلال بگذارد. این بازیکنان می‌توانند در کنار هم، پایه‌گذار یک نسل جدید برای استقلال باشند. باشگاه می‌تواند هم از ترنسفر کردن آنها درآمد به‌دست بیاورد و هم با این نفرات به‌دنبال رسیدن به موفقیت‌های بزرگ باشد. این نیاز مهم آنها در فصل جدید لیگ برتر خواهد بود.

ضد ‌ساپینتو
نتایج نکونام در فولاد و ساپینتو در استقلال کاملا برعکس یکدیگر بوده است. ترکیبی از نقاط قوت این دو نفر می‌تواند استقلال را به اوج برساند
 جواد نکونام 5فصل است در لیگ برتر مربیگری می‌کند و بیشتر این زمان را روی نیمکت فولاد سپری کرده است. در این مدت، بارزترین مشخصه‌ای که در کار او دیده شده توانایی‌اش در متوقف کردن تیم‌های بزرگ و مدعی و در عوض ضعف همیشگی‌اش در تقابل با تیم‌های ضعیف و پایین جدولی بوده است. آنها که نتایج تیم‌های نکونام را در این سال‌ها دنبال کرده‌اند حتما خاطرشان هست که او بارها تیم‌های بزرگ لیگ برتر یعنی پرسپولیس، سپاهان و استقلال را شکست داده است. همین فصل گذشته نکونام طی یک بازی بسیار پرحاشیه پرسپولیس قهرمان را با گل روبرتو تورس در اهواز شکست داد، درحالی‌که پیش از آن سپاهان را هم در اصفهان مغلوب کرده بود. نکونام توانست استقلال را هم در تهران با تساوی1-1 متوقف کند و در دور برگشت که منصوریان روی نیمکت فولاد بود، استقلال در اهواز 2 بر صفر پیروز شد. این نتایج درخشان فولاد در مقابل بزرگان لیگ در سال‌های گذشته نیز بی‌سابقه نبود؛ مثلا برتری سال99 فولادی‌ها مقابل استقلال که با دعوا و فحاشی محمود فکری در پایان بازی به یاد مانده است. اما در نقطه مقابل این نتایج عالی، عملکرد نکونام در برابر تیم‌های ضعیف‌ و پایین جدولی چندان قابل‌قبول نبوده و او اغلب اوقات از برتری و کسب 3امتیاز مقابل این تیم‌ها عاجز بوده است. اگر امتیازاتی که نکونام از تیم‌های بزرگ می‌گیرد با 3امتیاز بازی‌های کوچک‌تر کامل می‌شد، شاید او همیشه با تیمش در کورس قهرمانی لیگ برتر حضور داشت.

  ساپینتو؛ لات کوچه خلوت
جواد نکونام حالا به استقلال پیوسته که از قضا عملکرد فصل گذشته‌اش دقیقا برعکس فولاد بوده است. استقلالِ ساپینتو تیم‌های پایین جدول را خیلی خوب و راحت شکست می‌داد و تیم‌های پایین جدول به ندرت توانستند از او امتیاز بگیرند. نقطه‌ضعف ساپینتو دقیقا در تقابل با رقبای صدر جدولی‌اش بروز می‌کرد؛ جایی که او از پرسپولیس و سپاهان در مجموع فقط یک امتیاز گرفت و مقابل تراکتور هم در تبریز مغلوب شد. اگر جدول فصل گذشته لیگ برتر را برای تیم‌های بالای جدول به دو بخش تقسیم کنیم مشخص می‌شود که استقلال در تقابل با تیم‌های ششم به بعد، موفق‌تر از تمام رقبا عمل کرده و تنها تیم بدون باخت در این جدول به شمار می‌رود. یعنی درحالی‌که پرسپولیس و سپاهان با 2باخت به 46 و 44 امتیاز رسیده‌اند، استقلالِ ساپینتو بدون شکست بهترین تیم لیگ در تقابل با تیم‌های هفتم تا شانزدهم بوده است. اما در جدولی که براساس بازی‌های 6تیم صدر جدول مقابل یکدیگر تنظیم شده، استقلال 4بار شکست خورده و رتبه سوم را بین این تیم‌ها دارد. تازه این رتبه در روز آخر با برتری تشریفاتی مقابل تراکتور به‌دست آمد و شکست در این بازی می‌توانست استقلال را به رتبه چهارم بفرستد.

  تلفیق جواد و ریکاردو
فولاد نکونام و استقلال ساپینتو دقیقا در دو نقطه مقابل قرار داشتند و حالا نکونام باید تیمی بسازد که ترکیبی از خصوصیات مثبت هر دوی این تیم‌ها باشد؛ یعنی مقابل تیم‌های کوچک مثل ساپینتو نتیجه بگیرد و مقابل تیم‌های بزرگ مثل نکونام. درباره جواد و استقلالش گزاره‌ای که بیش از هر چیز شنیده می‌شود، صحبت از کمبود بازیکن و ضعف در نقل‌وانتقالات تابستانی است. می‌گویند استقلال به‌خاطر تغییر مدیریت و آشفتگی سازمانی در این تابستان خوب عمل نکرد و بازیکنان بزرگی برای نکونام نگرفت. اما مگر نکونام در فولاد با کدام بازیکن‌ها توانست پرسپولیس و سپاهان و بقیه را شکست بدهد؟ یا در رقابت‌های لیگ قهرمانان آسیا با کدام اسکواد تا مرحله یک‌چهارم نهایی پیش رفت؟ کاری که نکونام با بازیکنان فولاد مقابل تیم‌های بزرگ انجام داد با ترکیب فعلی استقلال هم قابل تکرار است و احتمالا می‌توانیم شاهد اقتدار این تیم در دربی تهران و تقابل با سپاهان و تراکتور باشیم. فقط کافی است استقلال عادت خوب دوره ساپینتو را فراموش نکند و تیم‌های کوچک را هم یکی پس از دیگری شکست دهد. آیا این آرزوها دست‌یافتنی خواهد بود؟