گزارش
خوزستان؛ رتبه اول خرید تضمینی گندم
بیشترین خرید تضمینی گندم در سال‌جاری مربوط به خوزستان است و بعد از آن فارس، کرمانشاه، گلستان و کردستان قرار دارند
محمود مولایی- روزنامه‌نگار
خرید تضمینی گندم از کشاورزان در استان‌های مختلف کشور از ابتدای سال شروع شد و تا نیمه شهریور نیز ادامه دارد. امسال حدود 2میلیون هکتار اراضی آبی و 4میلیون هکتار از اراضی دیم زیرکشت گندم رفت. آنطور که آمار نشان می‌دهد، بیشترین خرید تضمینی گندم در سال‌جاری هم مانند سال‌های قبل مربوط به خوزستان بوده است و بعد از آن فارس، کرمانشاه، گلستان و کردستان قرار دارند.
رتبه‌بندی استان‌ها در تولید گندم
آنطور که مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران اعلام کرد، مانند سال‌های گذشته امسال نیز بیشترین خرید تضمینی گندم از استان خوزستان بوده است. علیقلی ایمانی به همشهری گفت: «خوزستان نسبت به سال گذشته تقریبا 30درصد افزایش تولید گندم داشته که توسط دولت خریداری شده است. فارس در رتبه دوم خرید تضمینی گندم قرار دارد و نسبت به سال گذشته بیش از 50درصد افزایش تولید داشته است. کرمانشاه، گلستان و کردستان هم در رتبه‌های بعدی قرار دارند.» به‌گفته او، گلستان در شرایطی در رتبه چهارم قرار دارد که در سال‌های گذشته تولید بیشتری داشت: «در گلستان به‌دلیل خشکسالی بسیار شدید، خرید و تولید گندم کاهش پیدا کرده است. گلستان در سنوات گذشته در رتبه دوم بود، اما امسال روند کاهشی داشت.»
تولید 25درصد بیشتر از خرید
به گفته مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران، تولید گندم و خرید محصول گندم دو مقوله جداگانه است. علیقلی ایمانی گفت: «معمولا تولید 25درصد نسبت به خرید بالاتر است، زیرا وزارت جهادکشاورزی حدود 400 تا 500هزار تن از محصول را برای سال زراعی سال جدید به‌عنوان بذر خریداری و عرضه می‌کند.»
او با بیان اینکه کشاورزان هم حدود یک میلیون تن گندم برای بذر برای مصارف خود نگهداری می‌کنند، افزود: «بخشی از گندم توسط عشایر و روستاهایی که امکاناتی ندارند، مصرف می‌شود. در عین حال، بحث خوراک دام و خوراک طیور یا اینکه احتکاری صورت بگیرد را هم داریم. برای همین، تولید و خرید گندم توسط دولت به‌اصطلاح تراز نیست و البته طبیعی است.»
گندم بذری
یکی از موضوعاتی که در بحث کشت گندم اهمیت بسیاری دارد، گندم بذری مناسب است. مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران در این‌باره گفت: «گندم بذری پایه و اساس تولید محسوب می‌شود یعنی ما اگر بذر مناسبی نداشته باشیم، نمی‌توانیم یک تولید با‌کیفیت داشته باشیم. متأسفانه بهای گندم‌های بذری که توسط کشاورزان تولید شده و به شرکت‌های طرف قرارداد وزارت جهادکشاورزی تحویل داده می‌شود، با مشکلاتی مواجه شده است. کشاورزان در حال حاضر بیشتر از 3ماه است که مطالبات خود را بابت گندم بذری دریافت نکرده‌اند.» با اینکه کشاورزان در استان‌های مختلف محصولات گندم خود را به‌موقع به بخش بازرگانی دولت ارائه می‌دهند، اما به‌گفته مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران، کمتر از 50درصد از مطالبات خود را دریافت کرده‌اند. علیقلی ایمانی ادامه داد: «در واقع بیش از 50درصد از مطالبات کشاورزان باقی مانده است. اگر تا پایان فصل 9میلیون تن گندم خریداری کنیم، تقریبا 135هزار میلیارد تومان هزینه آن خواهد شد. از این رقم فقط حدود 60میلیاردتومان پرداخت شده است. این مطالبه کشاورزان در بیشتر از 40روز است و این موضوع نگرانی آنهارا برانگیخته است.» او عنوان کرد: «بخشی از مطالبه‌ها که توسط دولت پرداخت شده، بر مبنای قیمت 11هزار و 500تومان سال1401 بوده است. در واقع هنوز مابه‌التفاوت قیمت 15هزار تومان به کشاورزان پرداخت نشده است؛ یعنی به ازای هر کیلوگرم گندم 3500تومان.»
مزایای کشت قراردادی برای کشاورزان
در برنامه کشت قراردادی سال زراعی 1403-1402 حداقل در سطح ۳میلیون‌هکتار کشت قراردادی گندم، جو و دانه‌های روغنی هدف‌گذاری شده و درصورت آمادگی کشاورزان و تامین اعتبار و امکانات، سقف کشت قراردادی این محصولات در سطح بیش از ۶میلیون هکتار پیش‌بینی می‌شود. اصلاح الگوی کشت و کشاورزی قراردادی طرح مهم دولت برای ارتقای جایگاه کشاورزی به‌ویژه در محصولات اساسی و استراتژیک است که با عملیاتی شدن آن بسیاری از دغدغه‌های کشاورزان به پایان می‌رسد. به‌گفته وزیر جهادکشاورزی، کشت قراردادی ابزاری برای حمایت و پشتیبانی از کشاورز است و از آنجا که تأمین سرمایه برای کشاورز دشوار است، کشت قراردادی برای حمایت از زارعان بسیار کمک‌کننده خواهد بود.
«فرهاد شریفی» معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی استان کرمانشاه هم در این‌باره گفته است که رعایت الگوی کشت، حذف واسطه‌ها و دلال‌ها، متعادل‌شدن عرضه و تقاضا، کاهش هزینه‌های تولید و درنهایت افزایش بهره‌وری و پایداری در تولید از مزایای کشت قراردادی گندم است.
مسعود اسدی، رئیس مجمع هماهنگی تشکل‌های بخش کشاورزی هم معتقد است با فراهم شدن زیرساخت‌ها و اهرم‌های تشویقی کشت قراردادی امکان رسیدن به‌خودکفایی محصولات استراتژیک وجود دارد.
مکث
امنیت غذایی
به گفته مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران، امنیت غذایی نیازمند یک برنامه مدون است. علیقلی ایمانی گفت: «امنیت غذایی به این بر‌می‌گردد که یک برنامه کامل و جامع را برای رسیدن به خوداتکایی یا خودکفایی داشته باشیم. خودکفایی یعنی اینکه ما دیگر نیاز به واردات گندم نداشته باشیم، ولی در خوداتکایی حداقل می‌توانیم در شرایط سخت متکی به تولید داخلی باشیم.»
