ایده خوب
دوست داری داستانت را برایم تعریف کنی؟
مهتاب خسروشاهی
افسردگی شکل‌های مختلفی دارد؛ از پرحرفی تا سکوت کامل! از پرخوری تا بی‌اشتهایی؛ از گوشه‌گیری تا بیش‌فعالی و... اما اغلب توصیه می‌کنند که افراد افسرده اگر حرف بزنند، اگر تلاش کنند تا درباره آنچه آنها را اذیت می‌کند با فردی امین درددل کنند، به بهبودشان کمک خواهد شد. به همین دلیل هم در کشور زیمبابوه که فقر، نسل‌کشی و دیکتاتوری باعث همه‌گیری افسردگی یا به‌اصطلاح عامیانه Kufungisisa یا « بیش از حد فکر کردن» شده، طرحی به نام «نیمکت دوستی» به راه افتاده است. در این پروژه اصطلاحا مادربزرگ‌ها برای درمان مردم هر محله استخدام شده و حتی برای کمک به مردم بعضی دیگر از شهرهای جهان نیز به این شهرها اعزام می‌شوند! اما ماجرا از چه قرار است؟
طرح نیمکت دوستی که از سال 2007میلادی در زیمبابوه راه‌اندازی شد، طی 16سال فعالیت خود توانسته 280هزار نفر را در 70جامعه در سراسر زیمبابوه و در پروژه‌های فرعی دیگری تعدادی را نیز در کشورهای کنیا، مالاوی و اخیرا در زنگبار و ویتنام، درمان کند. طرح نیمکت دوستی در سال 2004میلادی پس از مرگ غم‌انگیز زنی به نام اریکا به ذهن دکتر نیکسون چیپاندا و همکاران او در بیمارستان هراره در زیمبابوه می‌‌رسد تا اینکه 3 سال بعد آن را راه‌اندازی می‌کنند. درمان این تعداد بیمار در کشوری مانند زیمبابوه که انگ زدن و خرافات در آن رواج داشته و 70درصد از مردم آن زیر خط فقر زندگی کرده و برای جمعیت 16میلیونی فقط 13روانپزشک وجود دارد، موفقیت بی‌نظیری است.
مادربزرگ‌ها درواقع کارکنان بهداشتی زیمبابوه (CHWs) هستند. لقب این مادربزرگ‌ها، «گوگوس» به معنی زنان مسن یا «ایمیو اوتاتو» به معنی بزرگ‌ترهای جامعه است. این افراد برای درمان افسردگی و اضطراب خفیف تا متوسط دوره دیده‌اند. یکی از راهکارهای آنها، صحبت کردن است. معمولا نیز جلسه با این جمله شروع می‌شود:« دوست داری داستانت را برایم تعریف کنی؟»
دکتر نیکسون چیپاندا، روانپزشک و یکی از مسئولان طرح نیمکت دوستی از راه‌اندازی این نیمکت‌ها در شهر لندن در سال 2024میلادی خبر می‌دهد. او معتقد است نصب این نیمکت‌ها در هر شهری می‌تواند راهی برای درمان و کمک به افراد مبتلا به اضطراب، افسردگی و رفع تنهایی آدم‌ها باشد.
روش درمانی نیمکت دوستی با گفتار درمانی آغاز می‌شود. اکثر درمانگران زنان مسنی هستند که در جامعه زیمبابوه برای مشاوره اصولا به آنها مراجعه می‌کنند. این زنان اصول درمان شناختی- رفتاری (CBT) را دوره دیده‌اند. این نیمکت‌ها در پارک‌ها نصب شده‌اند و زنان روی آنها نشسته‌اند. دستمزد دریافتی این زنان درمانگر توسط وزارت بهداشت زیمبابوه تامین می‌شود. ارجاع به این نیمکت‌ها توسط مراکز بهداشت، مدارس، ایستگاه‌های پلیس انجام می‌شود که البته به‌تازگی بعضی افراد خودشان به این نیمکت‌ها مراجعه می‌کنند. این افراد اغلب کسانی هستند که اطلاع‌رسانی درباره این نیمکت‌ها را از طریق رسانه‌ها دیده‌اند. معمولا دوره اولیه مراجعه به نیمکت، 2تا 4جلسه است. پس از آن افراد برای حضور در کارگاه‌های گروهی ارجاع داده می‌شوند. آموزش مهارت‌های فردی تا مهارت‌های درآمدزایی مراحل بعدی است.
براساس آمار بهداشت جهانی (WHO) بیش از 300میلیون نفر در سراسر جهان از افسردگی رنج می‌برند. این بیماری عامل اصلی ناتوانی در جهان است.افسردگی درمان نشده زمینه‌ساز سالانه 80هزار خودکشی در سراسر جهان است که بیشتر در کشورهای درحال توسعه دیده می‌شود.
