گزارش
مدیریت رسانه‌ای سلبریتی‌ها
با همه‌گیرشدن پدیده سلبریتی‌ها، کشورهای مختلف قوانین بعضا سنگینی را علیه افراد مشهور تدوین و اجرا کرده‌اند
بهاره محبی-روزنامه‌نگار
سلبریتی‌ها در قامت تولیدکنندگان محتوا در رسانه‌های اجتماعی، در فضای خبری امروز جهان نقش برجسته‌ای پیدا کرده‌اند و می‌توانند افکارعمومی را تحت‌تأثیر قرار دهند. نقش این افراد دیگر تنها به استراتژیهای ارتباطی و بازاریابی شرکتها محدود نمی‌شود، بلکه در اکوسیستم فضای سیاسی نیز اهمیت زیادی پیدا کرده‌اند. در اینجا، فرض بر این است که اگر کسی قانون را زیرپا گذاشت باید تاوان اعمالش را بپردازد؛ امری که گاه تحت‌تأثیر ثروت، شهرت و شبکه گسترده ارتباطات این افراد قرار می‌گیرد. بر همین اساس است که با همه‌گیرشدن پدیده سلبریتی‌ها در دنیای امروز مباحث بر سر چگونگی تعامل آزادی‌بیان، حق شهرت و ضرورت قانون‌پذیری، داغ‌تر از همیشه شده است. به‌عنوان مثال، در اروپا علاوه‌بر قوانین رایج رسانه‌های اجتماعی که در تمام جهان به رسمیت شناخته شده، دولت‌ها نیز با توجه به منافع و الزامات خود قوانینی را وضع کرده‌اند.
تحریم سلبریتی‌ها در اتحادیه اروپا
انتشار اطلاعات نادرست در سیستم حقوقی اروپا یک تخلف به‌شمار آمده و مقررات سختگیرانه‌ای برای آن درنظر گرفته شده است. انتشار اطلاعات نادرست به‌عنوان اقدام عامدانه برای فریب افکارعمومی یا کسب منفعت اقتصادی است که تبعات آن در خفیف‌ترین حالت، ایجاد اختلال عمومی و در بدترین حالت تهدیدی جدی علیه فرایندهای کلی سیاستگذاری است. سیلا اکشین‌اوغلو، کارشناس رسانه‌ای وب‌سایت اینفلونتورک معتقد است که انتشار اطلاعات نادرست به اعتبار سازمان‌ها، رسانه‌های سنتی و شبکه‌های اجتماعی صدمه زده و شهروندان را به انتخاب‌های دستکاری‌شده وامیدارد. انتشار اطلاعات نادرست یک عامل تفرقه‌برانگیز است که می‌تواند باعث ایجاد اضطراب در جامعه شود. در بلندمدت نیز می‌تواند به فرایند آزادی بیان و عقیده ضربه بزند. بر این اساس، افراد مشهور و شناخته‌شده‌ای که در اتحادیه اروپا اطلاعات نادرست یا محتوای غیرقانونی مانند اظهارات تحریک‌آمیز یا نفرت‌پراکنانه منتشر کنند با تحریم روبه‌رو می‌شوند. همچنین برای افرادی که قوانین این حوزه را رعایت نکنند علاوه‌بر اجبار برای حذف محتوای غیرقانونی، جریمه مالی نیز درنظر گرفته می‌شود. علاوه‌بر این، بسیاری از پلتفرم‌های اجتماعی با درنظرگرفتن رویه‌های احتیاطی برای مقابله با اطلاعات نادرست به‌طور خودکار چنین محتواهایی را فورا حذف می‌کنند. این در حالی است که اخیرا قوانین شدیدتری علیه محتواهای مرتبط با تروریسم در اروپا درنظر گرفته شده است. هدف قوانین جدید در اتحادیه اروپا حفاظت از اتحاد جوامع و جلوگیری از ایجاد تفرقه و دوقطبی در کشورهای اروپایی عنوان شده است.
سختگیری سوئدی‌ها در تبلیغات سلبریتی‌ها
سوئد نیز ازجمله کشورهای اروپایی است که برای فعالیت اینفلوئنسرها و سلبریتی‌ها در فضای مجازی قوانینی را درنظر گرفته است. دولت سوئد با تمرکز بر بازار تبلیغات افراد مشهور تلاش کرده تا مرز میان تولید محتوا و محتواهای تبلیغاتی را مشخص کند. در دستورالعمل آژانس مصرف‌کننده سوئد تأکید شده که محتواهای تبلیغاتی چهره‌های مشهور باید آشکارا حاوی کلماتی باشد که نشان‌دهنده تبلیغاتی بودن محتوای موردنظر باشد.
محدود کردن تبلیغات پنهان در آلمان
آلمان یکی دیگر از کشورهایی است که برای تبلیغات چهره‌های مشهور(شامل سلبریتی‌ها) در شبکه‌های اجتماعی، قانونی را وضع کرده است. براساس قوانین این کشور، افراد مشهوری که از شرکت‌های مختلف برای تبلیغات دستمزد دریافت کرده‌اند، باید پست‌های تبلیغاتی خود را با برچسب خاص مشخص کنند. هدف از این حکم، محدود کردن «تبلیغات پنهان» آنلاین توسط کاربران آلمانی در اینستاگرام و سایر پلتفرم‌هاست. در صورت تخطی از این قانون، انجمن رقابت اجتماعی آلمان که مسئول حفاظت از تجارت عادلانه است می‌تواند از متخلفان شکایت کرده و آنان را مورد پیگرد قضایی قرار دهد.
سلبریتی‌های فرانسه زیر ذره‌بین الیزه
اکشین‌اوغلو، کارشناس رسانه‌ای می‌گوید: هدف اولیه این قوانین وادار کردن افراد به‌ویژه سلبریتی‌ها به تامل پیش از بازنشر مطالب در شبکه‌های اجتماعی است. نخستین کشوری که این قانون را پیشنهاد داده و اجرا کرده، فرانسه است. خبرگزاری فرانسه با اشاره به اینکه در حال حاضر 150هزار چهره مشهور در این کشور فعال هستند، نوشته است که قوانین جدید می‌تواند به‌معنای زندانی شدن یا اخذ جریمه‌های سنگین از این افراد درصورت تخطی از قوانین باشد. عدم انتشار اظهارات نفرت‌پراکنانه، ممنوعیت تبلیغ برخی اعمال ازجمله جراحی‌های زیبایی، ممنوعیت تبلیغ برخی کالاها ازجمله محصولات حاوی نیکوتین و ممنوعیت شرط‌بندی ازجمله مواردی است که در قوانین جدید به آن اشاره شده است و کسانی که از این قوانین تخطی کنند می‌توانند به حداکثر 2سال زندان یا 300هزار یورو جریمه محکوم شوند. فرانسه پیش‌تر نیز در سال۲۰۱۷ قانونی را با هدف محدود کردن فعالیت اینفلوئنسرها تصویب کرده بود که طبق آن نشریات موظف شدند تا در صورت استفاده از عکس رتوش‌شده افراد مشهور، این موضوع را اعلام کنند. براساس این قانون، هرگونه استفاده از برنامه‌های زیبایی و فیلتر بدون آنکه اعلام شود با مجازات نقدی و حبس همراه است.
سختگیری نروژ درباره انتشار تصاویر روتوش‌شده سلبریتی‌ها
ژوئن سال گذشته قانون جدیدی توسط وزارت امور کودکان و خانواده نروژ برای مبارزه با استانداردهای زیبایی غیرواقعی ارائه شد. به گزارش ایندیپندنت این قانون به دلیل کنترل «خودزشت‌انگاری» در این کشور وضع شده و طبق آن افراد مشهوری که از محتوایشان درآمد کسب می‌کنند، حق ندارند تصاویر روتوش شده و دستکاری شده خودشان را در پست‌های تبلیغاتی شبکه‌های اجتماعی بدون اینکه به اصلاحات انجام‌شده روی عکس اشاره کنند، منتشر نمایند. ایندیپندنت در این خصوص نوشت که «تغییرات در اندازه بدن، شکل یا پوست سوژه باید اعلام شود. تصاویری که روتوش شده‌اند از نظر قانونی ملزم به داشتن برچسب طراحی شده توسط دولت هستند که به مخاطب این اصلاحات را اعلام می‌کند. این قانون افراد مشهور و سلبریتی‌هایی را که هرگونه وجه یا مزایایی را جهت انتشار تبلیغ دریافت می‌کنند، هدف قرار داده است. این تغییرات شامل استفاده از هرگونه فیلتر در تصاویر هم هست. افرادی که این قانون را نقض کنند با جریمه‌هایی کلان و در برخی موارد حتی ممکن است با زندان روبه‌رو شوند.»
جریمه 5میلیون یورویی چهره‌های مشهور در ایتالیا
ایتالیا یکی از سخت‌ترین قوانین را در زمینه شفافیت در حوزه بازاریابی و مارکتینگ اینفلوئنسرها و سلبریتی‌ها در اروپا دارد. به‌عنوان مثال درصورتی که تولیدکننده تبلیغاتی مشخص نکند که محتوا به قصد تبلیغات ساخته شده، هم شرکت و هم اینفلوئنسر مورد پیگرد قرار خواهند گرفت و ممکن است که به پرداخت حداکثر 5میلیون یورو جریمه محکوم شوند. در قوانین ایتالیا تأکید شده که اینفلوئنسرها باید محتوای تبلیغاتی را با استفاده از برند شرکت برچسب‌گذاری کنند.
جریمه 50میلیون روپیه‌ای چهره‌های مشهور در هند
هند یکی از کشورهای آسیایی است که بیشترین مدیریت را در حوزه فعالیت اینفلوئنسرها و سلبریتی‌ها اعمال کرده است. دولت هند در سال2019 قانون حفاظت از مصرف‌کننده را اصلاح کرد. این قانون پیش‌تر در سال1987 تصویب شده بود. قانون جدید شامل محتوایی درباره تبلیغات گمراه‌کننده و حمایت چهره‌های شاخص از محصولات مختلف است. دولت درنظر دارد تا قوانینی را برای کنترل فعالیت اینفلوئنسرها وضع کند؛ از جمله، اعمال جریمه به‌دلیل افشانکردن روابط مالی با برندها. مبالغ بعدی که برای تکرار تخلف در هند درنظر گرفته شده 20 تا 50میلیون روپیه عنوان شده است. هدف از این قوانین، ایجاد شفافیت در دنیای مبهم بازاریابی و پرداخت پول به افراد محبوب در شبکه‌های اجتماعی برای تبلیغ محصولات است.
جریمه تکرار تخلف افراد مشهور در هلند
در هلند قوانین مربوط به بازاریابی و مارکتینگ افراد مشهور مشابه ایتالیاست با این تفاوت که دولت هلند در قدم اول برای افراد خاطی جریمه درنظر نمی‌گیرد اما درصورت تکرار تخلفات ازجمله برچسب نزدن برای محتواهای تبلیغاتی، فرد کنترل‌کننده محتوا که می‌تواند شرکت، اینفلوئنسر یا سلبریتی باشد را به 450هزار یورو جریمه محکوم می‌کند.
حذف محتوای سلبریتی‌ها در اسپانیا
در اسپانیا در صورتی که محتوای تولیدشده سلبریتی‌ها در فضای مجازی به‌ویژه اگر تبلیغاتی باشد حقوق مصرف‌کنندگان یا قوانین رقابت منصفانه را نقض کند، دادگاه می‌تواند دستور به حذف یا توقیف اثر دهد. اسپانیا درباره انتشار محتوای نادرست یا فیک‌نیوز توسط افراد مشهور نیز قوانین نسبتا سختگیرانه‌ای دارد. بلژیک نیز در حوزه مدیریت محتوای تولیدشده توسط اینفلوئنسرها قوانینی مشابه اسپانیا دارد.
ممنوعیت خودنمایی سلبریتی‌ها در چین
دولت چین نیز برای فعالیت افراد مشهور در فضای مجازی قوانینی خاص دارد. براساس قوانین این کشور سلبریتی‌ها حق خودنمایی با ثروت و دارایی‌هایشان را در شبکه‌های اجتماعی ندارند. سلبریتی‌های حوزه موسیقی هم باید به آداب و رسوم جامعه پایبند باشند. همچنین براساس بیانیه دولت چین، افراد مشهور و هواداران‌شان باید در فضای مجازی از نظم عمومی و آداب و رسوم قانونی پیروی کنند، جهت‌گیری افکار عمومی را به شکل صحیح و مبتنی بر ارزش‌ها انجام دهند، ارزش‌های اصلی سوسیالیستی را ترویج کنند و سبک و سلیقه‌ای سالم داشته باشند. براساس قوانین چین، انتشار شایعات و اطلاعات نادرست یا خصوصی، تحریک گروه‌های هوادار به «حمله لفظی به یکدیگر» و تشویق هواداران به مشارکت در جمع‌آوری غیرقانونی کمک مالی یا سرمایه‌گذاری غیراصولی ممنوع است. علاوه‌بر این در چین محدودیت‌هایی برای تبلیغ برخی از محصولات وجود دارد.
هشدار لندن به سلبریتی‌های متخلف انگلیسی
بازار فعالیت چهره‌های مشهور در انگلیس که بابت تبلیغ محصولات در شبکه‌های مجازی دستمزدهای کلان دریافت می‌کنند بسیار داغ است. برهمین اساس شرکت‌هایی چون «متا» (مالک اینستاگرام)، با سازمان رقابت و بازار انگلیس به توافق رسیده است تا از تبلیغات پنهان توسط کاربران جلوگیری کند. همچنین شبکه بی‌بی‌سی استفاده از فیلترهای زیبایی برای افراد مشهور را ممنوع اعلام کرده است. گفته شده که مرجع کنترل تبلیغات انگلیس و سازمان استانداردهای تبلیغاتی پس از آن این قانون را وضع کردند که یک اینفلوئنسر مطرح انگلیسی در تبلیغاتی مربوط به لوازم آرایشی اغراق و هنگام تبلیغات از فیلتر اینستاگرام استفاده کرد.
دولت انگلیس همچنین در راستای نظارت بر عملکرد اینفلوئنسرها و سلبریتی‌ها در کنار فعالیت سازمان استانداردهای تبلیغاتی، وبگاهی را در سال2021 راه‌اندازی کرد که در آن اینفلوئنسرهای متخلف معرفی و به آنها هشدار داده می‌شود که اگر از قوانین پیروی نکنند با اقدامات تنبیهی ازجمله تحریم روبه‌رو می‌شوند.
در همینه زمینه :
