گزارش1
روزگار سیاه صهیونیست‌ها در آفریقا
توسعه روزافزون نفوذ ایران در قاره آفریقا، رژیم‌صهیونیستی و کارشناسان غربی را نگران کرده است
بهاره محبی-روزنامه‌نگار
«وقتی صحبت از رقابت قدرت‌های بزرگ در قاره آفریقا به میان می‌آید، غربی‌ها اغلب یک رقیب جدی را فراموش می‌کنند: ایران»؛ این بخشی از گزارش چند‌ماه پیش اندیشکده آمریکایی شورای آتلانتیک است که نسبت به گسترش روزافزون نفوذ ایران در قاره آفریقا به دولت آمریکا هشدار داده است. احتمالا همین نگرانی بوده که «الی کوهن» وزیر خارجه رژیم‌صهیونیستی را برآن داشته تا چند روز پس از سفر «سید ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهور ایران، به قاره آفریقا ازجمله کنیا سراسیمه راهی این کشور شده و از هدف تل‌آویو برای مقابله با نفوذ تهران در آفریقا بگوید.
رئیس‌جمهور اسلامی ایران هفته گذشته به 3 کشور آفریقایی کنیا، اوگاندا و زیمبابوه سفر کرد که انعکاس خبری گسترده‌ای در رسانه‌های غربی داشت. چند روز پس از این سفر بود که کوهن وزیر خارجه رژیم‌صهیونیستی در سفر یک‌روزه خود به نایروبی با اشاره به اینکه کنیا از نظر منطقه‌ای و راهبردی برای مقابله با نفوذ ایران در آفریقا اهمیت زیادی دارد، گفته از کنیا به‌دلیل حمایت از تلاش‌های تل‌آویو برای برقراری روابط با آن‌دسته از کشورهایی که با آنها ارتباط دیپلماتیک ندارند، تشکر می‌کند.
تلاش برای مقابله با نفوذ ایران در آفریقا
پیش از الی کوهن، «مئیر بن شابات» رئیس سابق شورای امنیت داخلی رژیم‌صهیونیستی نیز با اشاره به سفر رئیسی به قاره آفریقا طی یادداشتی در روزنامه «اسرائیل هیوم» نوشته بود که ایران پس از برقراری دوباره روابط با عربستان سعودی و امارات متحده عربی و تقویت شراکت راهبردی‌اش با روسیه، اکنون سیاست خود را در جای دیگری یعنی آفریقا دنبال می‌کند. شابات با اشاره به دیدار اخیر وزیر خارجه ایران با سرپرست وزارت خارجه سودان در حاشیه نشست جنبش عدم‌تعهد در جمهوری آذربایجان و تحولات مثبت در روند بازیابی روابط تهران و قاهره ازجمله برقراری پروازهای هوایی مستقیم میان 2 کشور پس از ۴۰سال از نگرانی محافل اسرائیلی خبر داده و می‌نویسد درحالی‌که آمریکا خواب است و ایران راه خود را به آفریقا باز می‌کند ما به‌دقت تحولات سیاست خارجی ایران ازجمله الجزایر و آفریقای جنوبی در قاره سیاه را زیرنظر داریم.
به نوشته این مقام سابق صهیونیستی، ارزیابی‌ها در تل‌آویو حاکی از آن است که تهران از یک سو به‌دنبال کاهش تأثیر تحریم‌های آمریکا است و از سوی دیگر در تلاش است تا جایگاه بین‌المللی خود را در نظم نوین جهانی به‌طور راهبردی توسعه دهد.
اشتباه محاسباتی صهیونیست‌ها در آفریقا
اسرائیلی‌ها در شرایطی به‌دنبال توسعه نفوذ خود در قاره آفریقا هستند که درباره قدرت سیاسی خود در این منطقه عمیقا دچار اشتباه محاسباتی هستند. «رمزی بارود» روزنامه‌نگار فلسطینی-آمریکایی، در وب‌سایت عرب‌نیوز می‌نویسد که کابینه نتانیاهو با دستاویز قرار دادن سابقه ضداستعماری این قاره از استراتژی بازگشت به آفریقا می‌گوید و مدعی است که آفریقا و اسرائیل قرابت‌های طبیعی بسیاری با هم دارند و هر دو در طول تاریخ با سلطه بیگانگان مبارزه کرده‌اند. این در حالی است که روابط دیپلماتیک تل‌آویو با بسیاری از کشورهای آفریقایی از رابطه با غنا در سال 1956شروع شد، این روابط زمانی شکل گرفت که اغلب کشورهای آفریقایی هنوز مستعمره، نیمه مستقل و یا برای اداره خود عمیقا به استعمارگران سابق خود متکی بودند. به‌عبارت دیگر، اغلب قراردادهای دیپلماتیک اسرائیل با کشورهای آفریقایی زمانی امضا شده که این کشورها هنوز زیر یوغ استعمار بودند. به‌گفته بارود، تا سال 1973 اسرائیل با 33کشور آفریقایی روابط کامل دیپلماتیک داشت اما بیشتر آنها در آن سال دستخوش تغییر شد، زمانی که کشورهای عربی علیه استعمار اسرائیل به‌پاخاستند و بسیاری از کشورهای آفریقایی در حمایت از برادران عرب خود روابط‌شان را با تل‌آویو قطع کردند. از آن زمان تل‌آویو تلاش کرد تا بار دیگر روابط خود را با قاره آفریقا بهبود بخشد اما اغلب ناامید شده است. در این میان، آنچه کشورهای آفریقایی را بیش از پیش از تل‌آویو دور کرده روی کار آمدن یکی از تندروترین دولت‌های رژیم‌صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی است. «ترزا نوگوئیرا پینتو» کارشناس مسائل آفریقا، در این‌باره می‌گوید: «با وجود دولتی که اعضایش را تندروترین افراد در اسرائیل تشکیل داده‌اند و اقدامات تحریک‌آمیز آنان از تشدید حملات علیه فلسطینی‌ها، تل‌آویو دیگر نمی‌تواند به توسعه روابطش با آفریقا چندان خوش‌بین باشد.»
ایران در باشگاه رقبای دیپلماتیک در آفریقا
اندیشکده انستیتوی خاورمیانه سال گذشته در گزارشی با عنوان «رابطه ایران و آفریقا در دولت رئیسی» به تلاش‌های دولت رئیسی برای توسعه روابط با این قاره اشاره کرده و آورده است که «رئیسی پس از 8سال دولت حسن روحانی رئیس‌جمهور پیشین ایران که امکان توسعه روابط با آفریقا را نادیده گرفته بود تلاش کرده تا روابط ایران با این قاره را از سر بگیرد. همین تلاش دولت فعلی باعث شده تا ناظران غربی نسبت به توسعه غیرقابل کنترل نفوذ ایران در قاره سیاه هشدار دهند به‌طوری که اندیشکده شورای آتلانتیک‌ماه مارس 2023 در گزارش خود آورده است که «در شرایط کنونی دولت بایدن در چارچوب رقابت قدرت‌های بزرگ، به‌دنبال تقویت همکاری‌های دیپلماتیک، اقتصادی و امنیتی با قاره آفریقا برای جلوگیری از نفوذ چین و روسیه در آن است اما یکی از حوزه‌هایی که دولت فعلی و پیشین آمریکا آن را به‌طور کل به فراموشی سپردند، نفوذ فزاینده ایران در این قاره است.»
