برخورد با هنجارشکنان و پاسخ به شبهات

از روزهای گذشته ،دور تازه برخورد با هنجارشکنان در حوزه عفاف و حجاب آغاز شده است و به‌گفته سخنگوی فراجا قرار است در پی مطالبات مردمی و نهادهای مختلف اجتماعی و همچنین تأکید ریاست‌جمهور و قوه قضاییه، پلیس در قالب گشت‌های خودرویی و پیاده در سراسر کشور با هنجارشکنان برخورد کند. اما این موضوع با شبهاتی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مواجه شده است؛ مثلا اینکه آیا داخل خودرو، فضای عمومی است یا خصوصی؟ چه رفتارهایی درخصوص حجاب در فضای مجازی جرم تلقی می‌شود؟ که در این گزارش تلاش کرده‌ایم به برخی از این شبهات پاسخ دهیم.
آیا گشت‌های  نظارت همان گشت ارشاد است؟
سردار منتظرالمهدی، سخنگوی فراجا در پاسخ به این سؤال اعلام کرد که این گشت‌ها با گشت ارشاد متفاوت است. او گفت: در چارچوب قانون و به‌منظور بسط و گسترش امنیت عمومی و تحکیم بنیان خانواده، با استقرار گشت‌های خودرویی و پیاده ضمن انجام ماموریت‌های متعدد پلیسی با متخلفان برخورد خواهد شد.

داخل ماشین فضای خصوصی محسوب می‌شود؟
در سال ۱۳۹۴ با تصویب قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر، خودروی شخصی از شمول دایره حریم خصوصی افراد خارج شد. به این ترتیب مقرر شد که در اجرای امر به معروف و نهی از منکر نمی‌توان متعرض به حیثیت، جان، مال، مسکن، شغل و حریم خصوصی و حقوق اشخاص شد؛ مگر در مواردی که قانون تجویز کند. اماکنی که بدون تجسس در معرض دید عموم قرار می‌گیرند مانند قسمت‌های مشترک آپارتمان‌ها، هتل‌ها، بیمارستان‌ها و نیز وسایل نقلیه،مشمول حریم خصوصی نیستند؛ بنابراین مطابق این قانون، قسمتی از خودروی شخصی که بدون تجسس و تفتیش قابل مشاهده است و در معرض دید عموم قرار دارد، حریم خصوصی نیست و هرگونه رفتار مخالف قانون این اجازه را به نیروی انتظامی می‌دهد که حتی بدون داشتن مجوز قضایی اعمال قانون کند.

آیا این طرح شامل فضاهای عمومی هم می‌شود؟
این طرح شامل همه اماکن و فضاهای عمومی می‌شود و کافه و رستوران‌ها را نیز در برمی‌گیرد. همچنین براساس لایحه حمایت از فرهنگ عفاف و حجاب، وقوع جرم کشف حجاب برای صاحبان و متصدیان چنین اماکنی نیز تبعاتی دارد و مسئولیت وقوع جرم در آنجا با این افراد است. طبق این لایحه درصورت انجام جرم کشف حجاب در این اماکن در مرتبه اول اخطار تعطیلی به آنان داده خواهد شد و در مرتبه دوم تا یک هفته و در مرتبه سوم تا 2هفته اماکن یا واحدهای مربوطه توسط ضابطین فراجا یا حسب مقررات صنفی توسط مرجع ذی‌صلاح تعطیل خواهند شد. همچنین صاحبان و مدیران واحدهای مذکور مکلف هستند برای پیشگیری از جرم کشف حجاب توسط مراجعان و مشتریان خود، اقدامات لازم را از قبیل نصب تابلو و تذکر انجام دهند و چنانچه از این کار خودداری کرده و موجب تردد یا تجمع افرادی شوند که حجاب را رعایت نمی‌کنند مشمول جرایم و مجازات‌هایی که به آنها اشاره شد، می‌شوند.

رعایت حجاب در فضای مجازی نیز لازم است؟
چنانچه فردی اقدام به انتشار تصاویر بی‌حجاب از خود یا دیگران کند و آن تصاویر، ماهیت مستهجن و مبتذل داشته باشند، مطابق قانون جرائم رایانه‌ای مجازات خواهد شد. به موجب قانون جرائم رایانه‌ای، اگر شخصی به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای محتویات و تصاویر مستهجن را منتشر کند به مجازات حبس از ٩١ روز تا ٢ سال یا جزای نقدی از ۵ تا ۴٠میلیون ریال یا هردوی این مجازات‌ها محکوم خواهد شد.

آیا متخلفان از قانون حجاب بازداشت می‌شوند؟
سخنگوی فراجا در این‌باره می‌گوید: ضمن تقدیر و تشکر از قاطبه دختران و بانوان کشور عزیزمان برای رعایت هنجارهای اجتماعی و پوشش متعارف، ناگزیر به برخورد با آن دسته از کسانی هستیم که متأسفانه بدون توجه به تبعات و عواقب پوشش خارج از عرف همچنان بر هنجارشکنی خود اصرار دارند و ضمن انذار و تذکر به آنها، درصورت عدم‌تمکین از دستورات پلیس با آنها برخورد قانونی انجام شده و به دستگاه قضایی معرفی خواهند شد. از همگان به‌ویژه دختران فهیم کشورمان انتظار می‌رود با حفظ حرمت پوشش و رعایت هنجارهای پذیرفته شده به انسجام اجتماعی و امنیت عمومی جامعه کمک کنند.

رسیدگی به تخلفات حوزه حجاب در صلاحیت کدام دادگاه است؟
اعلام جرم بی‌حجابی از طرق مختلف اتفاق می‌افتد؛ مثل اعلام جرم توسط دادستان و مردم عادی، شکایت توسط شاکی خصوصی و برخورد ضابطان دادگستری مثل نیروهای انتظامی پلیس یا پلیس امنیت اخلاقی که همه این موارد می‌تواند باعث رسیدگی به جرم بی‌حجابی و کشف حجاب شود. پس از اعلام جرم کشف حجاب، رسیدگی به پرونده فرد بی‌حجاب به این شکل است:
  فرستادن ابلاغیه: فرستادن ابلاغیه به‌صورت الکترونیکی روی سامانه ثنای فرد یا به‌صورت برگه کاغذی، برای اعلام وقت رسیدگی و آگاهی او از اینکه علیه او شکایتی اتفاق افتاده و باید برای دفاع از خود در دادسرا حاضر شود.
   ارجاع پرونده به دادسرا: در مرحله اول پرونده برای تحقیقات مقدماتی به دادسرا ارجاع می‌شود.
   صدور قرار منع تعقیب یا کیفرخواست و قرار جلب به دادرسی توسط دادسرا: در این مرحله دادسرا به جرم رسیدگی می‌کند و چنانچه ادله برای جرم بی‌حجابی و کشف حجاب کافی نباشد، طبق اصل برائت، برای فرد قرار منع تعقیب صادر کرده و درصورت کافی بودن ادله و مجرم شناختن وی برای او کیفرخواست یا قرار جلب به دادرسی صادر می‌شود.
   ارجاع پرونده به دادگاه کیفری: پس از صدور کیفرخواست پرونده برای رسیدگی بیشتر توسط قاضی و صدور حکم مجازات به دادگاه کیفری ارجاع می‌شود. در این مرحله نیز فرصت دفاع برای فرد باقی است. براساس تبصره ماده 638قانون مجازات اسلامی، زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر انظار عمومی ظاهر می‌شوند، به حبس از10روز تا 2‌ماه یا جریمه نقدی از 50تا 500هزار ریال محکوم خواهند شد. اگر قاضی تشخیص دهد می‌تواند حبس را تبدیل به جریمه نقدی کند.