گزارش
چرا مردم دیندار‌تر شده‌اند؟
مروری بر مهم‌ترین نشانه‌های افزایش دینداری در مردم و جوانان کشور
امیر قشقایی-روزنامه‌نگار
یکی از اقدامات مهم دشمنان برای ناکارآمد نشان‌دادن نظام مقدس جمهوری اسلامی، مطرح‌کردن این موضوع است که دینداری مردم و به‌خصوص جوانان بعد از انقلاب رفته‌رفته کاهش پیدا کرده و دیگر آن رغبت روزهای ابتدایی انقلاب به دین مبین اسلام و ارزش‌های انقلاب اسلامی وجود ندارد، اما رهبر معظم انقلاب در خرداد‌ماه 1401و در مراسم ارتحال امام خمینی(ره) به‌طور مستقیم به موضوع گرایش مردم به انقلاب و دین اشاره کردند و موضوعاتی مثل تشییع چند میلیونی شهید سلیمانی یا حضور جوانان و نوجوانان در مراسم دینی را نشانه افزایش گرایش مردم به دین دانسته‌اند. درواقع با پیروزی انقلاب اسلامی، فضای عمومی کشور برای گرایش به ارزش‌های دینی از راه‌های گوناگون مانند آموزش و پرورش، رسانه یا فعالیت مساجد، کانون‌های فرهنگی و از همه مهم‌تر برپایی همایش‌های چند میلیونی در سراسر کشور به نوعی افزایش یافته و منجر به حضور پرشور آحاد مختلف مردم و به‌ویژه جوانان در جلسات مذهبی، هیئت‌های مذهبی، عزاداری‌ها و مراسم اعتکاف و احیای شب‌های قدر شده است. این موضوع همچنین بیانگر روحیه دینداری و دین‌گرایی جوانان و تأثیرات نظام جمهوری اسلامی در این بخش است؛ هر چند در جامعه ریزش‌هایی در زمینه مسائل دینی و فرهنگی نیز وجود داشته است، اما در کنار این ریزش‌ها، رویش‌های قابل‌توجهی را نیز در این عرصه به‌ویژه در میان جوانان شاهد هستیم که قابل مقایسه با قبل از انقلاب اسلامی نیست. در ادامه اشاره‌ای خواهیم داشت به مهم‌ترین رویدادها و نشانه‌ها از افزایش گرایش مردم به دین اسلام و آرمان‌های انقلاب اسلامی.
راهپیمایی اربعین؛ منصه ظهور دینداری
حضور پرشور مردم و جوانان متدین ایرانی در راهپیمایی اربعین حسینی را می‌توان نمونه بارز افزایش دین‌مداری یا حداقل ابطال انگاره دین‌گریزی مردم دانست. در حقیقت بعد از گذشت 45سال از پیروزی انقلاب اسلامی زنده نگه داشتن شعائر دینی همچنان به وسیله مردم و بالاخص جوانان درحال انجام است و همزمان اثبات نظریه دین‌گریزی مردم با چالشی جدی مواجه شده است. درحقیقت اوج دین‌مداری مردم ایران را می‌توان در ایام محرم و صفر و در هنگام برگزاری راهپیمایی عظیم اربعین مشاهده کرد. درواقع در اینجا، چهره‌ای دیگر از جامعه ایرانی برای ما نمایان می‌شود که در آن عمق دینداری جامعه تا حدود زیادی نمودار می‌شود. اما نکته جالب ماجرا اینجاست که برخلاف روند نزولی که روشنفکران برای دینداری در جامعه تصویر می‌کنند، اربعین روندی صعودی دارد؛ به‌طوری که هر سال جمعیت بیشتری به خیل عظیم زائران می‌پیوندند و جالب‌تر آنکه جمعیت پیاده‌روی جاماندگان از زیارت امام حسین(ع) در تهران، شهری که محل توجه بسیاری از روشنفکران است و عمدتا تحلیل‌هایشان ناظر به آن و چند کلانشهر دیگر است و از دیگر شهرها، روستاها و مردمان غافلند، چند برابر می‌شود. در کنار پیاده‌روی اربعین، چندسالی می‌شود که جاماندگان تهرانی از میدان امام حسین تا حرم عبدالعظیم حسنی پیاده می‌روند. حال سؤالی که مطرح می‌شود این است: آیا می‌شود گفت در جامعه‌ای که مردم آن در هرحالتی شعائر دینی را زنده
نگه می‌دارند، دینداری رو به افول رفته است؟
حضور 90درصدی در هیئات مذهبی
طبق گفته‌های حجت‌الاسلام مجید باباخانی، رئیس سازمان هیئت‌های مذهبی و تشکل‌های سازمان تبلیغات اسلامی، حدود 90درصد مردم ایران در سال 1401در هیئات مذهبی شرکت کرده‌اند. حضور حداکثری مردم در مراسمات مذهبی باوجود عمر 45ساله انقلاب اسلامی خود گواه بر میزان استمرار مردم جامعه بر شعائر دینی و آرمان‌های انقلاب اسلامی است. این موضوع درحالی است که قبل از وقوع انقلاب اسلامی مردم حتی اجازه سوگواری برای سیدالشهدا را نداشتند و به جای آن در ایام تاسوعا و عاشورا باید شاهد کارناوال‌‌های شادی و رقص در خیابان‌ها می‌بودند. اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی اکنون به جایی رسیده‌ایم که بیش از ۹۰هزار هیئت مذهبی بعد از انقلاب و حضور جوانان عاشق اهل‌بیت(ع) از سلایق مختلف و وجود بیش از ۶۴هزار مداح در ایران و استقبال جوانان از ستایشگران اهل‌بیت(ع) درحال فعالیت هستند. همچنین وجود رونق مراسمات عزاداری ازجمله فاطمیه و شهادت حضرت زهرا(س)، حضور میلیونی مادران به همراه کودکان شیرخوار در همایش شیرخوارگان حسینی در بیش از ۴هزار شهر ازجمله مظاهر ایمان فراوان مردم ایران است.
باشکوه‌ترین تشییع
یکی از جلوه‌های اصلی دیندار‌ترشدن جامعه ایرانی را می‌توان در تشییع باشکوه شهید سردار حاج‌قاسم سلیمانی و علاقه شدید مردم و جوانان به این شخصیت عظیم مشاهده کرد؛ تا جایی که رهبر انقلاب نیز به این موضوع اشاره می‌کنند و می‌فرمایند:« اگر کسی می‌خواهد گرایش مردم به انقلاب، مبارزات و مجاهدت‌ها را بفهمد، به تشییع میلیونی شهید قاسم‌سلیمانی نگاه کند. بدن قطعه‌قطعه‌شده شهیدسلیمانی به وسیله میلیون‌ها انسان بدرقه شد؛ یک فرد انقلابی، یک فرد مبارز و مجاهد که برای جمهوری اسلامی جان خودش را کف دستش گرفته بود؛ مردم این جور او را بزرگداشت و احترام کردند؛ این یک نمونه؛ نمونه‌های دیگر هم زیاد دارد؛ [مثلاً] علما. مرحوم آیت‌الله صافی‌گلپایگانی، یک مرجع تقلید بود، یک فقیه بود؛ شما ببینید در تشییع جنازه این مرد چه حرکت عظیمی مردم نشان دادند.» پس برخلاف ادعاهای دشمنان و رسانه‌های غربی تشییع باشکوه شهید سلیمانی نشان داد که پیوند مردم با دین و آرمان‌های انقلاب اسلامی ناگسستنی است. برخلاف تبلیغات رسانه‌ای اتفاقا ذاتا مردم ایران به مفاهیم دینی و ارزش‌های اصیل انقلاب که عدالت، ایثار، حیات مومنانه و... است عشق می‌ورزند و آنانی که پاسدار این ارزش‌ها هستند را عمیقا دوست می‌دارند. نمونه آن حضور میلیونی مردم در مراسم تشییع شهید سلیمانی مشاهده شد که حتی طرفداران جبهه انقلاب را شگفت‌زده کرد و حتی سومین سالگرد ایشان هم اربعینی برگزار شد. مردمی که سالانه ۲۰هزار یادواره شهدا در جمعیت‌های فراوان را به‌صورت خود‌جوش برگزار می‌کنند.
پدیده «سلام فرمانده»
همزمان با عید نوروز 1401سرود سلام فرمانده با همخوانی ۳۱۳دختر و پسر دهه نودی در مسجد جمکران اجرا و از شبکه‌های مختلف صدا و سیما پخش شد؛ سرودی که حضور کودکان بر معنویت و غنای آن افزود و به‌تدریج از یک نماهنگ به نمادی از پویایی، دین‌باوری و اخلاص تبدیل شد. این سرود به سرعت در داخل و خارج کشور گسترش پیدا کرد و خیلی زود نظر نوجوانان، جوانان و سایر آحاد جامعه را به‌خود جلب کرد و تعریف و تمجید رهبر معظم انقلاب از این سرود مهری بر ارزش بالای این کار زد. ایشان درباره سرود می‌گویند: اما ببینید در همین سرودی که این روزها پخش شده که اظهار ارادت به ولی‌امر، ولی‌عصر (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف و روحنا فداه) و سلام به حضرت بقیه‌الله است، مردم چه کار دارند می‌کنند؛ چه اظهار شوقی، چه همراهی‌ای، چه اظهار ارادتی! پیر، جوان، نوجوان، کودک، زن، مرد، همه در سرتاسر کشور، در تهران یک جور، در مشهد یک جور، در اصفهان یک جور، در یزد یک جور، در شهرهای مختلف یک جور؛ این دلیل چیست؟ این دلیل روگردانی مردم از دین است؟ یا بالعکس. اما اجتماعات سرود سلام فرمانده در ورزشگاه آزادی، برج میلاد و سایر شهرهای کشور بی‌نظیر بود. در حقیقت همراهی نسل دهه هشتادی و نودی با سرود سلام فرمانده نشان داد حتی جدیدترین نسل‌های انقلاب نیز برای بیعت با حضرت حجت(عج) و آرمان‌های انقلاب اسلامی آماده هستند. در این میان رسانه‌های معاند نیز بیکار ننشستند و با برگزاری نشست‌ها و اجرای برنامه‌های مختلف درصدد تخریب فضای معنوی ایجاد شده برآمدند، آنکه فیلم‌ها و انیمیشن‌هایی که توسط کمپانی‌های بزرگ دنیا ساخته می‌شود، صرفا قهرمان‌های پوشالی و سبک زندگی غربی و پوچ‌گرایی را ترویج می‌کند.
اجتماع امام‌رضایی‌ها
قشر جوان هر جامعه نشان‌دهنده آرمان‌ها و اهداف آن است؛ به همین دلیل دشمنان نظام جمهوری اسلامی برای نابودی این انقلاب اول از همه نوجوانان و جوانان را هدف می‌گیرند. از سوی دیگر رسانه‌های غربی همواره برای نشان دادن ناکارآمدی انقلاب اسلامی و دور شدن آن از اهداف والایش به جوانان ایرانی و کاهش دین‌مداری و اعلام نارضایتی در آنان اشاره می‌کنند. واقعیت اما به‌گونه‌ای دیگر است. همانطور که حضور جوانان و نوجوانان در جشن غدیر که تازه 2سال است به راه افتاده، شگفت‌آور بود، به‌تازگی اجتماع بزرگ امام رضایی‌ها در تهران و دیگر شهرهای بزرگ کشور ازجمله مشهد برگزار شده است. این اجتماع به تأسی از مهمانی غدیر، 2سال است که همزمان با میلاد باسعادت امام هشتم برگزار می‌شود و مخاطب اصلی آن جوانان و نوجوانان هستند. اما استقبال فوق‌العاده از جشن امام رضایی‌ها باعث شد دشمنان در رسانه‌ها به انتقادات ریز و درشت از نحوه برپایی این جشن بزرگ بپردازند. در حقیقت همین واکنش‌های رسانه‌ای غربی‌ها و بعضی عناصر داخلی نشان‌دهنده میزان ترس دشمنان از تأثیرگذاری این نوع اجتماعات بر قشر جوان و متدین ایران اسلامی است.
نمایش ایمان در جشن غدیر
جشن خیابانی و باشکوه روز عید غدیر نخستین‌بار سال گذشته و درحالی‌که هیچ‌کس انتظار چنین استقبال گسترده‌ای را نداشت، برگزار شد، اما جشن غدیر امسال باشکوه چندبرابری در تهران و سایر شهرستان‌های کشور برگزار شد. مهم‌ترین پیام استقبال میلیونی مردم از پدیده جشن غدیر این واقعیت است که براساس شاخص‌های قرآنی و روایی، جامعه ایرانی دینی‌تر شده است و اگر بناست دینداری مردم مورد ارزیابی قرار گیرد، باید براساس شاخص‌های دینی از قرآن و روایات اهل‌بیت(ع) انجام گیرد. براساس گفته وزیر کشور حدود 3میلیون نفر در جشن غدیر 1402شرکت کردند و نکته جالب این ماجرا زمانی بود که رویداد غدیر کمترین بازتاب رسانه‌ای را در خارج از کشور به همراه داشت. اما اغتشاشاتی که توسط دشمنان در سال گذشته سازماندهی شد و تعداد شرکت کنندگان آن به 100هزار نفر هم نمی‌رسید، برای چند ماهی به صدر اخبار در رسانه‌های بیگانه تبدیل شده بود. بنابراین با حسابی سرانگشتی و قراردادن عدد 3میلیون در مقابل 100هزار به‌خوبی می‌توانیم متوجه روند جامعه اسلامی و افزایش گرایش به دین در جوانان و مردمان آن شویم. درواقع یکی از مهم‌ترین اهداف از آشوب‌های سال گذشته نشان دادن این موضوع بود که جامعه ایران بی‌دین و حتی در تضاد با دینداری درحال حرکت است، اما جامعه ایران در مناسبت‌های مختلف، هم دینداری خود را نشان داد و هم با حضور حداکثری بر این موضوع تأکید کرد. اوج این نمایش را نیز در مهمانی ۱۰کیلومتری شاهد بودیم؛ جایی که مردم با سلایق فرهنگی متفاوت در جشنی که به مناسبت یک رویداد مذهبی برگزار شد، حضور یافتند.
