رضاشاه و مبارزه علنی با حجاب

سیدمحمد حسینی*

بعد از تثبیت حکومت رضاشاه کم‌کم به مبارزه علنی با حجاب پرداخت و با قلدری خواست چادر و روسری را از سر زنان ایرانی بردارد. این عمل شنیع او آسیب‌های زیادی را به زنان وارد کرد و بعضی از آنها مجبور شدند تا چندین سال از خانه‌های خود خارج نشوند. نقطه اوج مبارزه با حجاب نیز در مسجد گوهرشاد بود که دیدیم چگونه این مکان مقدس توسط حکومت پهلوی به توپ بسته شد. جابجایی‌ها و رفتارهایی که رضاخان با قومیت‌های مختلف ایرانی داشت یکی از برنامه‌های مهم او برای تضعیف توده‌ها بود.حکومت رضاشاه از اساس مشروعیت نداشت، چرا که او ابتدا با یک کودتای انگلیسی روی کار آمد و در حقیقت لیاقت، سواد و دانش لازم را برای حکومت‌کردن نداشت و تقریبا در اکثر موارد با قلدری و جنایات متعدد کارهای خود را پیش می‌برد. یکی از این موارد حمله خونین او به معترضان در مسجد گوهرشاد بود. از سویی رضاشاه سرسپرده بیگانگان بود و از خود اختیاری نداشت. وی در اواخر پادشاهی خود نیز قصد عرض‌اندام در مقابل بیگانگان داشت که در نهایت به جزیره موریس در آفریقای جنوبی تبعید شد. حتی محمدرضا پهلوی نیز نتوانست سلطنت پدرش را حفظ کند. همه این موارد نشان می‌دهد که نه‌تنها رضاخان اختیاری از خود نداشت، بلکه حمایت توده‌های مختلف مردم را نیز هیچ‌وقت نتوانست جلب کند، چرا که اگر او خدمتی به مردم ایران کرده بود، حداقل باید طرفدارانی برای خود می‌داشت و مردم کشورش از اینکه پادشاه کشورشان به جزیره‌ای تبعید شده است، دست به اعتراض می‌زدند.

عوام‌فریبی رضاشاه
بعد از سفر رضاشاه به ترکیه و الگویی که از غربی‌ها برداشت کرد، او قصد داشت با حمایت اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها با حجاب و ارزش‌های اسلامی مخالفت کند. درحالی‌که این سیاست او کاملا متضاد با سیاست آغاز به کار در حکومتش بود، چرا که رضاخان در ابتدای سلطنتش به هیئت‌های عزاداری و سینه‌زنی می‌رفت. مجموع عملکرد او نشان داد که در ابتدای سلطنت، قصد عوام‌فریبی داشته است و در نهایت هم ماهیت پلید خود را آشکار کرد که ضد‌ارزش‌های اسلامی بود؛ یعنی هم عزاداری برای سیدالشهدا(ع) را قدغن کرد که این عمل او شیعیان و اقلیت‌های دینی مثل زرتشتی‌ها را خشمگین کرد و در نهایت مردم را مجبور کرد در زیرزمین‌ها و مکان‌ها مخفیانه عزاداری کنند. در حقیقت فهرست عظیمی می‌توان از جنایات و خیانت‌های رضاشاه به مردم و کشور تهیه کرد. او تقریبا در هر گوشه‌ای از ایران اگر ملک یا آبادی خوبی مشاهده می‌کرد، آن را به نام خود ثبت می‌کرد. این مسئله تا پایان حکومت پهلوی ادامه داشت. به‌طوری که تا همین الان هم ستاد اجرایی فرمان امام(ره) و بنیاد مستضعفان در حال بازگرداندن و سندزدن این املاک به نام مردم هستند.

سوءاستفاده از ناآگاهی جوانان
افرادی که در داخل و خارج قصد تمجید از خدمات رضاشاه و حکومت را دارند، می‌خواهند از ناآگاهی نسل جوان کشور در موضوع تاریخ معاصر سوءاستفاده کنند؛ یعنی اگر مقداری مطالعه شود، مشخص خواهد شد که حکومت پهلوی چه جنایاتی را در حق مردم مرتکب شده‌ است؛ برای مثال گفته می‌شود که پهلوی دارای ارتشی قدرتمند بود. حال سؤال من این است، این چه ارتش قدرتمندی بود که تاب مقاومت در جنگ جهانی را برای جلوگیری از اشغال کشور نداشت؟ درباره ساخت راه‌آهن در دوره پهلوی نیز باید بگوییم که بالاخره در همه جای دنیا وقتی فردی سال‌ها بر کشوری پادشاهی می‌کند، حداقل اقداماتی را انجام خواهد داد. البته یادآوری این نکته نیز ضروری است که همین اقدام پهلوی در ساخت راه‌آهن به‌دلیل انتقال آسان نیروهای انگلیس از جنوب به شمال کشور بوده است؛ یعنی حتی این اقدام نیز به‌خاطر منفعت مردم انجام نشده است.