مهمانی خداحافظی

سعید مروتی- روزنامه‌نگار

دیروز 2نویسنده مشهور و محبوب میان ایرانیان، از دنیا رفتند؛ یکی در ۹۰ سالگی و دیگری در ۹۴ سالگی؛ 2نویسنده‌ای که تنها فصل مشترک‌شان محبوبیت میان کتابخوان‌ها در 2دوره مختلف بود. ابتدا خبر رسید ر. اعتمادی، نویسنده و پاورقی‌نویس معروف از دنیا رفته و کمی بعد خبر درگذشت میلان کوندرا روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت. ر. اعتمادی داستان عامه‌پسند می‌نوشت و میلان کوندرا، نویسنده چک، یکی از مهم‌ترین نویسندگان قرن بیستم بود. هر دو اما در حافظه جمعی ایرانیان به‌عنوان نویسندگان آثاری پرخواننده ثبت شده‌اند.

کوندرا در ایران

داستان میلان کوندرا در ایران، از دهه 60شروع شد. جز چند داستان پراکنده منتشر شده در مطبوعات اواخر دهه 50، نخستین معارفه جدی ایرانیان با میلان کوندرا به اوایل دهه60بازمی‌گردد.کلاه کمنتیس نخستین کتاب کوندرا است که در ایران ترجمه و در سال ۱۳۶۲ منتشر شد؛ نویسنده ناراضی چک، سال۱۹۷۵ به فرانسه تبعید شد و در سال۱۹۸۱ به تابعیت آن کشور درآمد. او خود را نویسنده‌ای فرانسوی می‌دانست و پس از نوشتن جاودانگی به زبان چکی در دهه۱۹۹۰ (میلادی) آثارش را مستقیماً به فرانسه نوشت. یکی از بهترین آثار کوندرا سَبُکی تحمل‌ناپذیر هستی (بار هستی) است. پیش از انقلاب مخملی در چکسلواکی۱۹۸۹، حکومت کمونیستی کتاب‌های وی را در آنجا ممنوع کرد. او کمتر با رسانه‌ها گفت‌وگو می‌کرد. میلان کوندرا چندین‌بار نامزد دریافت جایزه نوبل ادبیات شد. تابعیت چک میلان کوندرا پس از ۴۰سال به او بازگردانده شد. میلان کوندرا از دهه 70شمسی و مشخصا پس از انتشار سبکی تحمل‌ناپذیر هستی(که در اینجا با نام بار هستی منتشر شد) نویسنده محبوب طبقه متوسط ایران شد. از دهه 70 به بعد آثار کوندرا به‌صورت مداوم و با ترجمه‌های مختلف منتشر شد؛ نویسنده‌ای که زبان و لحنش در داستان‌هایش، حتی خواننده‌ای که خیلی اهل ادبیات جدی و روشنفکرانه نبود را هم جذب می‌کرد؛ هنری که کوندرا در نوشتن داشت و احتمالا بیشتر داستان محبوبیتش هم به همین موضوع بازمی‌گشت. برخی از آثار کوندرا، تقریباً غیرقابل انتشار در ایران بودند، ولی مترجمان و ناشران به واسطه همان محبوبیت و موفقیت تجاری تضمین شده نسخه‌های خلاصه‌شده‌ای از این داستان‌ها را عرضه می‌کردند؛ نویسنده‌ای که فروش آثارش تضمین شده بود و نمی‌شد از کنار هیچ‌کدام از کتاب‌هایش گذشت. کوندرا ازجمله نویسندگانی است که بیشتر آثارش به فارسی برگردانده شده و تقریباً از هر داستانی از او، چند ترجمه مختلف و متفاوت در بازار موجود است؛ نویسنده‌ای که پس از یک بیماری طولانی در ۹۴سالگی در شهر پاریس از دنیا رفت.

داستان‌های عامه‌پسند

رجبعلی اعتمادی‌، معروف به ر.اعتمادی، نویسنده کتاب‌های پرفروش و عامه‌پسند در 90سالگی از دنیا رفت. مهدی رحیمی، ناشر کتاب‌های ر. اعتمادی با تأیید این خبر به ایسنا گفت: او ساعت یک و نیم شب گذشته در منزلش از دنیا رفت. مدتی بود که در بستر بیماری بود. به‌گفته رحیمی، مراسم تشییع‌ پیکر و خاکسپاری  ر. اعتمادی احتمالا پنجشنبه، ۲۲تیرماه (امروز) در بهشت‌ زهرای تهران برگزار می‌شود.
رجبعلی اعتمادی متولد۳۰بهمن۱۳۱۲ در شهر لار استان فارس مشهور به ر. اعتمادی، نویسنده و روزنامه‌نگاری بود که به‌خاطر نوشتن رمان‌های عامه‌پسند و پرفروش عاشقانه شهرت دارد. او در سال۱۳۳۵ پس از اتمام دوره سربازی، در آزمون آموزشی روزنامه اطلاعات شرکت کرد و به‌عنوان نفر ششم وارد این روزنامه شد. اعتمادی بنیانگذار و سردبیر نخستین مجله با مخاطب ویژه نسل جوان ایران بود. مجله جوانان از نشریات مؤسسه اطلاعات در سال‌های دهه‌های ۴۰و۵۰ با سردبیری او (۱۳59–۱۳45) به یکی از پرفروش‌ترین مجلات ایران تبدیل شد. این نویسنده بیشتر کتاب‌هایش را با نام مستعار ر. اعتمادی به چاپ رسانده ‌است.

 ر. اعتمادی در دهه50 شمسی، اوج شهرت را تجربه کرد و کنار سردبیری مجله جوانان که رکورد تیراژ نشریات را در آن سال‌ها شکست، داستان‌های عاشقانه جوان‌پسند می‌نوشت؛ داستان‌هایی که پس از پیروزی انقلاب تا سال‌ها، به شکل رسمی منتشر نمی‌شد، ولی پای ثابت بساط دستفروشان حوالی میدان انقلاب بود. اواخر دهه 70، برخی از آثار ر. اعتمادی مجدداً مجوز انتشار گرفت؛ او  نویسنده و روزنامه‌نگاری بسیار پرکار بود؛ نویسنده‌ای بازمانده از روزگاری سپری شده که گرچه دوران اوجش در دهه 50را تکرار نکرد، ولی در همه این سال‌ها در ایران ماند و همچنان به همان سیاق آشنایش داستان‌های عاشقانه نوشت.