اهالی روستاهای طهران قدیم عید سادات را اینگونه گرامی می‌داشتند
سرمست ولای حیدر کراریم
نیلوفرذوالفقاری
با پارچه‌ها و کاغذهای رنگی مزین می‌شد و شربت و شیرینی میان روستاییان دست به‌دست می‌چرخید، یعنی روز جشن بزرگ مسلمانان فرارسیده بود. از دوره آل‌بویه در قرن چهارم هجری، روز عید غدیر یک جشن عمومی و یک روز تعطیل در تقویم ایرانی شد. 500سال بعد هم که شاه‌اسماعیل صفوی، تشیع را مذهب رسمی ایران اعلام کرد، غدیر جشن بزرگ ایرانی‌ها شد؛ یک جشن ملی و یکی از اعیاد رسمی. در همه این سال‌ها مردم مناطق مختلف کشورمان این روز مبارک را با برپایی آداب و رسوم ویژه‌ای جشن گرفته‌اند که بسیاری از آنها در این سال‌ها خیلی تغییر نکرده و براساس سنت‌های گذشته هنوز جاری است. اهالی روستاهای تهران هم برای روز عید غدیر، سنت‌ها و مراسم ویژه‌ای دارند که تلاش می‌کنند با برگزاری آنها، نسل جدید را به حفظ این آداب تشویق کنند.
عبادت و مولودی‌خوانی در شمیران
بعضی اعمال، آداب و رسوم عید غدیرخم، در میان اهالی مناطق مختلف کشورمان مشترک است. مثلا در روستاهای قدیمی منطقه شمیران، شبیه به مناطق شمالی کشور، قدیمی‌های روستا غسل شب عید را بسیار مهم می‌شماردند و نماز، دعا، سلام و صلوات بر پیامبر و خاندان پاکش یکی از مهم‌ترین اعمال این شب و روز می‌دانستند. روزه هم که بسیار بر آن سفارش شده میان روستاییان بااهمیت بود. برپایی نماز عید غدیر در پیش از ظهر در مسجد روستا یا بقاع متبرکه، همچنان جزو رسوم اصلی روستاییان اهل شمیران است. براساس مدارک معتبر خواندن دعای ندبه هم در چند عید مستحب بوده که یکی از آنها عید غدیر است. معمولا مراسم دعا، مولودی‌خوانی و سخنرانی امام‌جماعت روستا، در میدان اصلی یا بزرگ‌ترین حسینیه روستا و حتی گاهی در خانه مسن‌ترین سیدروستا برپا می‌شد. همچنان رسم است که سادات مسن و ریش‌سفید روستا، در خانه خود را باز می‌گذارند و این نشانه‌ای از آمادگی آنها برای پذیرش مهمان است.
عیدی‌گرفتن از سادات
در روستاهای نزدیک به مرز شرقی و شمال‌شرقی پایتخت مثل روستاهای دماوند، عیدی گرفتن از سادات یکی از رسوم قدیمی این روز است. قدیمی‌ها می‌گویند بچه‌ها اسکناس‌های امضا شده به‌دست سادات را در قلک می‌انداختند و کاسب‌ها عیدی را برای برکت‌دادن به کسب‌وکارشان روی دخل می‌گذاشتند. پیش از آن هم بعضی سادات سکه‌ای را به‌عنوان ته‌کیسه با پارچه سبز و سفید رنگ، به‌عنوان تبرک به مهمانانشان می‌دادند. باور اهالی روستا این بود که ته‌کیسه‌ها نباید خرج شوند و نگه‌داشتن آنها در سال باعث افزایش برکت در زندگی می‌شود. همچنین از دیرباز تاکنون رایج است شب عید غدیر و صبح روز عید، مردم به دیدار سادات برای عرض تبریک و دریافت هدیه‌ای به رسم تبرک و برکت می‌روند و به آنان تبریک می‌گویند و ادای احترام می‌کنند. سادات هم با شربت، شیرینی، میوه، نان محلی، چای و اهدای هدیه‌ای، از مهمانان پذیرایی و قدردانی می‌کنند. از آنجا که دید و بازدید در عید غدیر رسمی جاافتاده و معمول است، سادات از چند روز مانده به عید غدیر خانه‌هایشان را خانه‌تکانی و آراسته می‌کنند تا آماده پذیرش مهمان باشند.
دیدار با خانواده شهدای سادات ورامین
سال‌هاست برپایی جشن ولایت علوی در آستان امامزادگان طاهر و مطهر(ع) خیرآباد از توابع ورامین، جزو سنت‌های ثابت اهالی این منطقه از پایتخت محسوب می‌شود.آنها با آراستن سر در خانه‌ها با پارچه‌ها و پرچم‌های سبزرنگ، کوچه‌ها را چراغانی و آذین‌بندی می‌کنند. در مناطق حاشیه‌ای ورامین، نان محلی نذری در عید غدیر توزیع می‌شود. ورامینی‌ها در روز عید غدیر به دیدار خانواده‌های شهدای سادات هم می‌روند. دید و بازدید یکی از سنت‌های مرسوم عید غدیر است که در روستاهای ورامین هم مثل بیشتر شهرها و روستاهای کشورمان جدی انجام می‌شود. دیدار با سادات از رسوم قدیمی مردم تهران در عید غدیر است که از این‌رو با خانواده 7شهید دیدار می‌کنند و به آنها عیدمبارکی می‌گویند. در خانه سیدها را می‌زدند و می‌گفتند: «آمده‌ایم عید را تبریک بگوییم و یک چای با هم بنوشیم. » بعد هم دست و پیشانی سیدها را به نشانه احترام و علاقه می‌بوسیدند.
عید سیدها در روستای مزرعه سادات لواسان
یکی از روستاهای لواسان کوچک که 500سال قدمت دارد، روستای مزرعه سادات است که 4طایفه ریحانی، سیدیوسفی، میرطاهری و میرمحمدی که همگی از سادات هستند، اهالی اصلی روستا را تشکیل می‌دهند؛ طایفه‌هایی که دلیل نامگذاری روستا را هم مشخص می‌کند. عید غدیر در این روستا با شور و حال ویژه‌ای برگزار می‌شود و اهالی روز عید را به دید و بازدید یا پذیرایی از مهمانان می‌گذرانند. انداختن شال سبز بر گردن، یکی از آداب سادات این روستا در عید غدیر است. بسیاری از اهالی هم پرچم‌های سبز بر سر در خانه‌هایشان نصب می‌کنند. پخت نان و کلوچه محلی و توزیع آن میان مردم هم در این عید مرسوم است. در مسجد روستا هم از قدیم رسم بوده سفره‌ای از شربت و شیرینی پهن می‌کنند. ریش‌سفیدان روستا هم به کوچک‌ترها عیدی می‌دهند. از آنجا که بیشتر جمعیت این روستا سادات هستند، حال و هوای عید غدیر در این روستا بسیار شبیه به ایام نوروز، با همان دید و بازدیدها و مهمانی‌هاست. پوشیدن لباس سبز و انداختن سفره‌های سبزرنگ برای پذیرایی از مهمانان در روز عید غدیر، برخی دیگر از آداب مشترک این روستای سادات‌نشین است.
موکب‌های جشن در غرب پایتخت
در روستاهای غرب پایتخت، برپایی موکب‌های برگزاری جشن غدیر، جزو سنت‌های قدیمی است. معمولا مساجد موکب می‌زنند و مسافران و افراد رهگذر، از خدمات موکب و نذوراتی که توزیع می‌شود استفاده می‌کنند. مثلا در روستای سهرابیه البرز، جشنی توسط اهالی مسجد با حضور پرشور مردم روستا برگزار می‌شود. پخش شربت و شیرینی میان مردم محله‌ها در روز عیدغدیر مرسوم است. در روستاهای حوالی غرب پایتخت و روستاهای حاشیه البرز این رسم در عیدغدیر وجود داشته که کاسبان و مغازه‌دارها در این روز کار را تعطیل و برای برگزاری جشن عید غدیر به بقیه اهالی کمک کنند. خیلی از روستاییان هم این روز را به برپایی مراسم بله‌برون و عقد اختصاص می‌دهند و معتقدند پیمان ازدواج در این روز مبارک، خوش‌یمن است. بردن عیدی برای تازه عروس و دامادها، جزو رسوم پسندیده عید غدیر در روستاهای محدوده ساوجبلاغ است. یکی دیگر از رسوم روستاییان این محدوده در عید غدیر هم، آشتی‌دادن آن دسته از اهالی بود که از هم کدورتی داشتند.این رسم همچنان پابرجاست.
خیرخواهی اهالی شهرری
شهرری، میزبان مرقد مطهر امامزاده شاه‌عبدالعظیم(ع) است و به همین دلیل، مراسم دینی و مذهبی، چه عزاداری و چه جشن، در اینجا و روستاهای اطرافش با شور بیشتری برگزار می‌شود. یکی از آداب قدیمی اهالی شهرری در اعیاد مذهبی که در عید غدیر هم اجرا می‌شود، حضور در حرم امامزاده(ع) و انجام آداب روز عید در این فضای معنوی است. هر سال تجمع عاشقان و ارادتمندان به ولایت با ندای «علی ولی‌الله» صبح غدیر در مسیرهای منتهی به حرم برگزار و مراسم جشن و اطعام عید غدیر در روستاهای شهرری برپا می‌شود. برپایی خیمه جشن، برگزاری نماز روز عید غدیر و خواندن دعای ندبه در حرم حضرت عبدالعظیم(ع)، از سنت‌های مرسوم در شهرری است. ریش‌سفیدها و سادات شهرری هم در روز عید غدیر، با برگزاری دورهمی‌های مختلف، از خیران دعوت می‌کنند برای برآورده‌کردن نیازهای مردم و رفع گرفتاری آنان یکی از سنت‌های پسندیده دین است، پیشقدم شوند. تهیه جهیزیه برای دختران دم‌بخت، یکی از رسوم قدیمی اهالی شهرری در این روز مبارک است.
در همینه زمینه :