یک بام و دو هوا علیه ایران و برای فرانسه!

حسین ارجلو-دبیر گروه بین‌الملل

دولت فرانسه در حالی این روزها با شدیدترین اعتراضات طی حدود 2دهه اخیر مواجه است که در اغتشاشات سال گذشته کشورمان، یکی از آتش‌بیاران معرکه بود و از صدر تا ذیل کابینه مکرون با صدور بیانیه‌های اختصاصی و مشترک با دیگر مقامات اروپایی، از برخورد با آشوبگران ایرانی ابراز نگرانی و سرخوردگی می‌کردند. به‌عنوان نمونه، کاترین کولونا، وزیر خارجه فرانسه از اغتشاشگرانی که رسماً به آشوب، تخریب و حمله به نیروهای انتظامی روی آورده بودند، به‌عنوان تظاهرات‌کننده «صلح‌جو» یاد کرد. چرخ روزگار چرخید و حالا حدود یک هفته است که پاریس در چاهی فروافتاده که پیش‌تر برای ایران کنده بود. استاندارد دوگانه فرانسوی‌ها در قبال «آشوب‌های ایران» و «اعتراضات بحق» مردم فرانسه، چیزی جز رسوایی برای تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان الیزه و حامیان غربی‌اش ندارد.

انقلاب کودکان
دولت فرانسه در تازه‌ترین واکنش به اعتراضاتی که امان پاریس را گرفته، درخواست کرده است که والدین، فرزندان خود را کنترل و از حضور در اعتراضات منع کنند. این درخواست را اریک دوپوند مورتی، وزیر دادگستری فرانسه با صدور بخشنامه‌ای اعلام و مضاف بر آن، نسبت به حضور کودکان در اعتراضات ابراز نگرانی کرده است. تصاویری هم که از اعتراضات در رسانه‌ها منتشر شده، حضور پررنگ کودکان را نشان می‌دهد. در این میان برخورد خشونت‌بار و غیرانسانی پلیس با کودکان معترض با خشم زیادی همراه شده است؛ ازجمله روز گذشته فیلمی منتشر شد که در آن پلیس فرانسه فردی تقریبا کم‌سن و سال و مبتلا به سندروم داون را پیش چشمان مادرش دستگیر کرد. در این فیلم پلیس با زانو روی کمر فرد بازداشت شده نشسته و دیگر نیروها مانع از نزدیک شدن مادرش به فرد بازداشتی می‌‍‌شوند. همچنین بازداشت یک پسربچه ۹ ساله در شهر لیل واقع در شمال فرانسه نظر رسانه‌ها را به‌خود جلب کرده است. آمار دقیقی از مشارکت کودکان و نوجوانان زیر 17سال در اعتراضات فرانسه اعلام نشده، اما برخی رسانه‌ها گزارش کرده‌اند که یک‌سوم متهمان بازداشتی زیر سن قانونی هستند و میانگین سنی دستگیرشدگان 17سال است. از طرفی، خط و نشان مقامات فرانسوی برای والدین حاکی از نگرانی دولت فرانسه از حضور پررنگ نوجوانان و کودکان معترض در این دور از اعتراضات است. آناتولی در گزارشی به نقل از وزارت دادگستری فرانسه نوشته است که والدین کودکان زیر ۱۷سال که در اعتراضات شرکت داشتند، ممکن است با 2سال زندان و ۳۰هزار یورو جریمه نقدی روبه‌رو شوند؛ این در حالی است که در آشوب‌های سال گذشته، نه‌تنها یک گزارش رسمی و متواتر، بلکه یک ویدئو یا حتی یک عکس از دستگیری کودکان ایران وجود ندارد که اگر چنین بود، همان یک فریم عکس را به یک قاب جهانی علیه ایران تبدیل کرده بودند.‌

تیغ تیز سانسور
وزیر دادگستری فرانسه در سخنان اخیر خود به یک نکته مهم درباره اعتراضات هم اشاره کرده که عبارت است از نقش شبکه‌های اجتماعی در ساماندهی اعتراضات. دوپوند مورتی بر این موضوع تأکید کرد که معترضان در رسانه‌های اجتماعی سازماندهی شده بودند؛ بنابراین مقامات می‌توانند آدرس IP کاربران را درخواست کنند. به‌گفته این مقام ارشد فرانسوی، مسئولان، اطلاعاتی دارند مبنی بر اینکه افراد درگیر از طریق برنامه‌هایی مانند اسنپ چت سازماندهی شده‌اند. وزیر دادگستری فرانسه تأکید کرد هر کسی در هر سن و سالی که در خانه باشد و چیزی در اسنپ‌چت بنویسد، حسابش حذف، شناسایی و مجازات خواهد شد. اسنپ‌چت یک برنامه ارتباطی محبوب در فرانسه است و اشاره وزیر دادگستری به فعالیت در این برنامه متوجه کاربرانی است که از اعتراضات اخیر فرانسه حمایت می‌کنند. وزیر دادگستری فرانسه حتی پا را فراتر گذاشته و از دادستانی عمومی این کشور خواسته است تا برنامه‌های اسنپ‌چت و اپراتورهای مشابه را توقیف کند. در همین راستا، وزیر کشور فرانسه با نمایندگان شرکت‌های متا، توییتر، اسنپ‌چت و تیک‌تاک دیدار کرد. همزمان امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه هم شبکه‌های اجتماعی را متهم به کپی‌برداری و ترویج اقدامات خشونت‌آمیز کرده و خواستار حذف محتواهای حساس‌ شبکه‌های مجازی و شناسایی کاربرانی شده که خواهان بی‌نظمی یا تشدید خشونت هستند. اگرچه رئیس‌جمهور فرانسه مشخص نکرده است که چه نوع محتوایی را حساس می‌داند، اما درخواست او برای حذف برخی محتویات فضای مجازی همان سیاست سانسور است که بارها مقامات فرانسوی، دیگر کشورها ازجمله روسیه و ایران را متهم به سانسور رسانه‌ای کرده بودند. رئیس‌جمهور فرانسه همچنین الکل و بازی‌های رایانه‌ای را عامل تشدید خشونت‌ها در کشورش عنوان کرده است. با این حساب، روشن شد که منظور پاریس و متحدان غربی‌اش از محدودکردن شبکه‌های اجتماعی در فرانسه و محدودشدن تنها 2پلتفرم شرکت «متا» در ایران، ناظر بر برداشتی است که دیگران را ملزم به آن می‌کنند. به بیان دیگر، فیلترینگ در فرانسه مجاز، اما در ایران غیرمجاز است!

شرق تا غرب در آتش
گستره جغرافیایی اعتراضات فرانسه نیز حیرت‌انگیز است. براساس گزارش الجزیره، مقررات منع آمد و شد در حداقل 20شهر حومه پاریس وضع شده است. همچنین الجزیره در نقشه‌ای از پراکندگی اعتراضات، 13شهر دیگر علاوه بر پاریس و شهرهای حومه را مشخص کرده که مجموعاً 33نقطه از فرانسه از شرق تا غرب و شمال تا جنوب درگیر اعتراضات هستند. افزون بر این، دامنه آشوب‌ها به ماورای مرزهای فرانسه کشیده شده و در بلژیک و سوئیس نیز مردم در اعتراض به قتل نوجوان فرانسوی به خیابان‌ها ریختند؛ به‌نحوی که پلیس چندین نفر از آنها را بازداشت کرد. شدیدترین اعتراضات در شهر بندری مارسی به وقوع پیوسته و براساس گزارش سی‌ان‌ان، در مارسی معترضان با پلیس درگیر شدند. همچنین تصاویر متعددی از درگیری خیابانی میان معترضان و مأموران پلیس مخابره شده و ویدئوها نشان می‌دهد که پلیس به کرات از گاز اشک‌آور در برابر معترضان مارسی استفاده کرده است. علاوه بر این، ۴۵هزار نیروی پلیس طی 2شب گذشته در شهرهای مختلف فرانسه مستقر شده‌اند و در پاریس، ورسای و کرتی، از مدیران مدارس خواسته شده که برنامه‌های جشن پایان سال تحصیلی را لغو کنند.‌

خشونت پلیس فرانسه
این دور از اعتراضات که به‌طور عمده علیه ن‍ژادپرستی جریان دارد، با خشونت بیشتری از سوی پلیس و همزمان معترضان همراه است. پلیس فرانسه تنها پلیس کشورهای اروپایی است که برای حمله به معترضان از گاز اشک‌آور، نارنجک‌های شوکر و گلوله‌های پلاستیکی استفاده می‌کند، اما در شورش اخیر، حتی تصاویری از شلیک به معترضان با استفاده از سلاح‌های خودکار نیز منتشر شده است. طبق گزارش‌ها، نیروهای یگان ویژه فرانسه موسوم به GIGN و گردان‌های تهاجمی RAID مجهز به اسلحه‌های خودکار در سطح شهرهای مختلف فرانسه مستقر شده‌اند و ضمن گشتزنی، اقدام به دستگیری جوانان معترض و کانون‌های شورش می‌کنند. طبق گزارش ایندیپندنت، در لیون، سومین شهر بزرگ فرانسه، پلیس نفربرهای زرهی و یک بالگرد نظامی مستقر کرده است. براساس آمار دولت فرانسه، فقط در پنجمین شب اعتراضات بیش از 700شهروند معترض بازداشت شدند و آمار کل بازداشتی‌ها به بیش از 2هزار نفر رسیده است. افزون بر این، دادگاه عالی فرانسه در اوایل سال‌جاری میلادی استفاده پلیس از گلوله پلاستیکی را مجاز اعلام کرد که در جریان جنبش «جلیقه‌زردها» باعث تخلیه چشم 23نفر، قطع دست 5نفر و شکستگی جمجمه 268معترض شد. 2هفته قبل نیز جوان ۱۹ساله‌ای در شهر آنگولم در غرب فرانسه با شلیک پلیس راهنمایی کشته شد. این برخورد خشونت‌بار پلیس فرانسه با معترضان در حالی است که مقامات فرانسوی سال گذشته در جریان آشوب‌های کشورمان، نیروهای امنیتی ایران را به به‌کارگیری خشونت متهم می‌کردند، ولی واقعیت این است که مقایسه برخورد نیروهای انتظامی ایران با معترضان با شدت عمل پلیس فرانسه قیاس مع‌الفارق است. مماشات پلیس با آشوبگران ایرانی به حدی بود که مطالبات متعدد مردمی از نیروی انتظامی برای برخورد با اغتشاشگران و پایان دادن به آن غائله، شکل گرفته بود.



سلبریتی‌های ما و آنها!
ماریون کوتیار، یک بازیگر زن فرانسوی است که سال گذشته بیش از 10پست اینستاگرامی درباره تحولات ایران منتشر کرد،‌تاکنون در برابر اعتراضات در داخل کشور خود سکوت پیشه کرده است. کوتیار اما، تنها نماینده همه سلبریتی‌های فرانسوی نیست.
برخی از چهره‌های مطرح فرانسوی همزمان با اعتراضات در حمایت از دولت این کشور برآمدند؛ ازجمله کیلیان امباپه، ستاره تیم ملی فرانسه بیانیه‌ای را که فدراسیون فوتبال فرانسه صادر کرده بود، بازنشر داد و با انتقاد از رفتار معترضان در تخریب برخی اموال عمومی تأکید کرد که این اموال همسایه‌ها، شهر و مکان‌های خود شماست که تخریب می‌شود؛ خشونت هیچ مشکلی را حل نمی‌کند؛ خشونت باید پایان پذیرد تا امکان گفت‌وگو مهیا شود.
این رویکرد را مقایسه کنید با آنچه برخی سلبریتی‎ها ازجمله علی کریمی سال گذشته انجام دادند. او در میانه اغتشاشات با انتشار پستی نحوه ساخت کوکتل مولوتف را آموزش داد و از مردم خواست به آشوب‌ها بپیوندند.

واکنش‌های مکرون و رئیسی


مکرون و کابینه‌اش، سیاست مشت آهنین را در برابر معترضان در پیش گرفته‌اند و خانواده‌ها را تهدید کرده‌اند که درصورت عدم‌ممانعت از حضور فرزندانشان در اعتراضات، زندان و جریمه در انتظار آنهاست. در جریان آشوب‌های سال گذشته اما مقامات کشورمان ازجمله رئیس‌جمهور و فرمانده کل سپاه پاسداران، هیچ‌گاه از موضع تهدید سخن نگفتند و در عوض، جنگ روانی و تبلیغاتی را عامل فریب جوانان عنوان کردند.
رئیس‌جمهور کشورمان مهرماه سال گذشته خود را در کنار مردم قرار داد و تصریح کرد که «اینجا ایران است، اینجا سرزمین دلیران است و مردم آن نیز مردم مقتدری هستند. مگر می‌توان با حیله‌ها، نقشه‌ها و فتنه‌ها بر مردم ایران و دستاوردهای بزرگ انقلاب اسلامی ایران سلطه پیدا کنید. مگر مردم ایران، جوانان، زنان، مردان، دختران و پسران این کشور به شما اجازه خواهند داد.»
علاوه بر این، عفو عمومی رهبر معظم انقلاب درنهایت، شامل حامل فریب‌خوردگان شد و بخش اعظم آنها از زندان آزاد شدند، اما بسیار بعید است که چنین عفوی شامل حامل هزاران دستگیرشده اعتراضات اخیر فرانسه شود.

ریشه  اغتشاشات
طبق گزارش رسمی پلیس کشورمان و بررسی و تأیید پزشکی قانونی، مرحومه مهسا امینی که فوت او در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی جرقه اغتشاشات بود، به‌دلیل اکاذیب گفته شده در رسانه‌های معاند مبنی بر ضربه به سر از دنیا نرفت؛ درحالی‌که در ماجرای اخیر، پلیس فرانسه با شلیک مستقیم به یک نوجوان، وی را کشت. در جریان درگذشت مرحومه امینی، هیچ ویدئویی از ادعای ضرب و شتم وی ضبط نشده، اما در ماجرای کشتار ناهل المرزوق، سند ویدئویی از شلیک مستقیم پلیس به وی منتشر شده است. با این حال، نحوه پوشش رسانه‌ای و واکنش‌های بین‌المللی نسبت به این دو ماجرا بسیار قابل تأمل است؛ بلوای بین‌المللی در متهم‌کردن پلیس امنیت اخلاقی ایران به کاری که نکرده (قتل)‌ و سکوت در مواجهه با جنایت آشکاری که سند و مدرک متقن دارد. به‌عبارت گویاتر، آشوب‌های ایران را مهندسان و بدخواهان خارجی سازماندهی کردند؛ درحالی‌که آشوب‌های فرانسه بر مبنای یک جنایت واقعی و کنشگری مردمی بود که از نژادپرستی به ستوه آمده بودند.