جهان
کارکرد اجتماعی - محلی شهرداریها
محمد سرابی-روزنامه نگار
مسئولیت اجتماعی شـهرداری (MUNICIPAL SOCIAL RESPOSIBILITY) امروزه به یک ضرورت و حتی چالش تبدیل شده است. آخرین موضوعی که در این زمینه مطرح شد به بحران کرونا ارتباط دارد. در این بحران چند ساله مشخص شد که انزوای اجتماعی در شهر‌ها به‌شدت زیانبار است تا جایی که مستقیما بر سطح سلامت‌عمومی و حتی میزان مرگ‌ومیر تأثیر می‌گذارد. جالب اینکه شهرداریها در این زمینه مسئول شناخته شدند درحالی‌که معمولا حوزه بهداشت متولیان مشخص دیگری دارد. شهرداریها در کشور‌های توسعه‌یافته رویکردی را به‌صورت جدی به‌عهده گرفتند تا سطح سلامتی ساکنان شهر را افزایش دهند.
ساخت کتابخانه‌ها و زمینهای بازی برای جوانان تا بتوانند با همسالان خود بیشتر ارتباط برقرار کنند، ایجاد فضاهای سبز آرام و مراکز مذهبی که معمولا سالمندان بیشتر به آن توجه نشان می‌دهند و نصب نیمکت در خیابان‌های قابل پیاده‌روی که زمینهای برای ارتباطات شخصی و فرهنگی فراهم می‌کند بخشی از این طرح‌ها هستند. شهرداریها با برعهده گرفتن مراسم‌های گوناگونی که ارتباط بین گروه‌های مردمی را برقرار می‌کند و جوامع محله‌ای را شکل می‌دهد در مقابله با زمینه‌های انزوای اجتماعی مؤثر هستند اما بعضی از فعالیت‌های شهرداریها اساسا خارج از مسئولیت قانونی آنها قرار می‌گیرد.
مراقبت‌های اجتماعی
وزارت رفاه کشور «لتونی» در شمال شرقی اروپا از شهرداریها خواسته است که ارائه سطح حداقلی از خدمات اجتماعی را برعهده بگیرند. به‌عنوان مثال مراکزی برای مراقبت از افراد دچار اختلال روانی را ایجاد و مدیریت کنند. در مقابل شهردار‌ها عنوان کرده‌اند که برای ارائه این خدمات نیازمند بودجه دولتی هستند زیرا نمی‌توانند از بودجه شهری برای این کار هزینه کنند. راهی که دولت پیشنهاد کرد ایجاد صندوق مشترک میان شهرداری‌هاست تا هزینه شهر‌های کوچک از درآمد شهرداری‌های ثروتمند تامین شود؛ این کار هم مورد پذیرش شهرداریها قرار نگرفت.
حوزه دیگر فعالیت‌های اجتماعی شهرداریها مراقبت از سالمندان است. این کار در حیطه وظایف دولت قرار دارد زیرا ناشی از تغییرات سنی جمعیت است که باید در سیاست‌های کلان مورد توجه قرار گیرد. یک روش ارائه خدمات به سالمندان، به کارگیری نسل جوان جویای کار برای مراقبت از آنهاست اما این ایده در مرحله اجرا نیازمند همکاری شهرداری‌های کوچک است که اطلاعات بیشتری از جوامع محلی دارند. در تحقیقات راهبرد مراقبت اروپایی (European Care Strategy) مشخص شده است که اگر سالمند و پرستار او اهل یک محدوه کوچک مانند یک محله باشند، نتیجه پایدارتر خواهد بود و این ارتباط از طریق شهرداریها و سازمان‌های تحت نظر آنها ممکن می‌شود.
کودک کار
شهرداری ازمیت در ترکیه با همکاری نهاد‌های بین‌المللی بخشی از مشکل کودکان کار در این شهر را کاهش داده است. شهرداری‌های ترکیه از 3 دهه پیش طرح‌هایی برای کنترل کودکان کار داشته‌اند اغلب این کودکان از روستا‌ها و مناطق کشاورزی به شهر‌ها می‌آمدند و نوعی کارگر فصلی بودند اما بعد از ظهور داعش گروه زیادی از مهاجران که به سمت اروپا فرار می‌کردند در ترکیه ساکن شدند و بخشی از کودکانی که در خیابان‌ها به دستفروشی می‌پردازند از همین گروه هستند. شهرداری ازمیت با همکاری یونیسف، برخی سازمان‌های خارجی و بخش اجتماعی استانداری استان قوجا‌ایلی، مراکزی با عنوان «خانه من» ایجاد کرد. کودکانی که از سوی گشت‌های شهرداری جمع‌آوری می‌شوند به این مراکز برده می‌شوند و از این طریق با خانواده آنها تماس گرفته می‌شود. با موافقت خانواده، این کودکان ساعت‌هایی در روز را در مراکز شهرداری می‌‌گذرانند و در آنجا آموزش می‌بینند. خانواده‌ها معمولا با این کار موافقت می‌کنند زیرا بیشتر کودکان آنها بی‌سواد هستند.
غذای رایگان
شهرداری یوکوهاما طرحی برای جمع‌آوری مواد غذایی و نگهداری از آنها و توزیع در میان نیازمندان را اجرا می‌کند. مواد غذایی بسته‌بندی شده در فروشگاه‌ها و انبار‌ها که نزدیک به زمان انقضا هستند، دیگر در بازار به فروش نخواهند رسید زیرا مشتریان از آنها استقبال نمی‌کنند. در خانه‌ها هم ممکن است این مواد غذایی پیدا شود. شهرداری با ساخت یک شبکه اطلاع‌رسانی و حمل‌ونقل «مواد غذایی بسته‌بندی شده که می‌توان در دمای اتاق نگهداری کرد و یک یا 2 ماه تا تاریخ انقضای آن باقی مانده باشد» را جمع‌آوری می‌کند و با همکاری انجمن‌های محلی به خانواده‌های تک‌سرپرست یا نیازمند‌های دیگر داده می‌شود. طرح‌هایی برای انتقال غذای بسته‌بندی نشده از رستوران‌ها هم وجود داشت که کرونا مانع به نتیجه رسیدن آن شد. شهرداری از متخصصان سلامت مواد غذایی هم برای بررسی احتمالی فاسد نبودن این غذا‌های بسته‌بندی شده استفاده می‌کند. مدرسه‌ها یکی از مراکز اصلی دریافت این کمک‌ها هستند و با نصب تابلو‌هایی نشانه‌گذاری می‌شوند. حدود یک‌چهارم شهرداری‌های ژاپن مشغول اجرای این طرح هستند و موفقیت آن تا جایی پیش رفته که به‌عنوان بخشی از برنامه کاهش تولید زباله نیز شناخته می‌شود.
