شیرابه‌های زهرآگین

 
مهسا طالبی| رشت- خبرنگار :

یکی از بزرگ‌ترین معضلات گیلان زباله است. این معضل در استانی وجود دارد که محیط زیستش به شدت آسیب دیده و توانی برای طبیعت شکننده‌اش باقی نمانده است. در هفته‌ای که به نام محیط زیست نامگذاری شده و در آن قرار داریم بر آن شدیم تا به معضل شیرابه‌ها و نفوذ آنها به آب‌های زیرزمینی بپردازیم. بر اساس گزارش‌های موجود تنها 600 تن زباله در شهرهای رشت، انزلی و رودسر مدیریت می‌شوند و 1400 تن زباله در طبیعت رها می‌شوند که شیرابه‌های آنها وارد رودهای استان می‌شوند. شهرداری‌ها با داشتن منابع کم قادر به مدیریت این حجم زباله نیستند و لازم است سرمایه‌گذاری دراین زمینه صورت بگیرد. آمارها می‌گویند رتبه گیلان در سرطان 2 است و عمده سرطان‌های معده در استان ناشی از ورود شیرابه‌ها و نیترات به رودخانه‌هاست.


شیرابه زباله‌ها و تهدید انسان و حیوان 

یک فعال محیط زیست گیلان در این باره گفت: یکی از مکان‌های مهم دفن و تخلیه زباله در گیلان منطقه سراوان است. در این منطقه زباله شهرهای مختلف انباشته شده و آن را به کوهی از زباله بدل کرده است. این زباله‌ها شیرابه بسیاری با خود دارند که سلامت مردم لندفیل را به خطر انداخته است، همچنین این شیرابه‌ها با نفوذ در آب‌های زیرزمینی رودخانه‌ها و چاه‌های اطراف این منطقه را به شدت آلوده کرده است.

 «رضا زمانی» افزود: اگر در شب یک دوربین در منطقه دفن زباله‌ها در لندفیل سراوان نصب کنید، متوجه خواهید شد که حیواناتی مانند خرس، خوک و عقاب از این زباله‌ها تغذیه می‌کنند. همین مساله باعث شده که هر بیماری که در جهان وجود دارد در گیلان نیز باشد. 


شیوع سرطان و تاثیر جیوه بر مواد غذایی

 یک فعال محیط زیست دیگر نیز بیان کرد: معضل دیگر پسماند و شیرابه بسیار خطرناک زباله‌های بیمارستانی است. بنابراین لازم است پسماندهای عفونی بیمارستان‌ها بر اساس روش علمی و استاندارد بی خطرسازی شوند. بیمارستان‌ها و مراکز درمانی باید از طریق دستگاه اتوکلاو، به بی‌خطر کردن زباله‌های خود اقدام کنند. با این وجود شاهد این مساله هستیم که اغلب بیمارستان‌ها دفع زباله‌های عفونی خود را با روش سنتی و قدیمی انجام می‌دهند و در بسیاری مواقع دستگاه‌های استریل آنها خراب است  یا کار نمی‌کند.  «پیمان بازدیدی» گفت: به نظر من مدیریت پسماند زباله‌ها نباید زباله‌های بیمارستان‌ها را تحویل بگیرند. این فعال محیط زیست با گلایه از نحوه امحای پسماند‌های عفونی بیمارستان‌ها گفت: به فعالان محیط‌زیست اجازه داده نمی‌شود که در بیمارستان‌ها بر نحوه خروج زباله‌های عفونی نظارت کنند. حتی گروه‌های مردم‌نهاد در هیچ کارگروهی حضور ندارند. به عنوان نمونه در کارگروه پسماند هم که یکی از گروهای آن باید از گروه‌های مردم نهاد تشکیل شود، فعالان محیط زیست حضور ندارند. اما در مواقع حل مشکل همین نهادها دست به دامان گروه‌های مردم‌نهاد می‌شوند. 

این فعال محیط زیست با اشاره به شیوع سرطان در گیلان گفت: فکر می‌کنم دوره حرکت‌های نمایشی مثل قیچی کردن یک روبان باید کنار گذشته شود و با توجه به شرایط آب و هوایی گیلان که به خاطر رطوبت بسیار بالای آن بیماری به راحتی انتقال پیدا می‌کند، بهتر است بیمارستان‌های رشت بسته شوند، چون فکر می‌کنم بیمارستان‌ها بیشتر محیط را آلوده می‌کنند.
این فعال زیست محیطی می‌گوید: مردم استان به لحاظ گرایش و فرهنگ محل زندگیشان، مصرف کننده سبزی و ماهی هستند. این در حالی است که شیرابه‌های فاضلاب صنعتی وارد رودخانه‌ها و در نهایت دریای خزر می‌شود و به طور مستقیم در این محصولات وارد می‌شود و مردم استان نیز از آنها استفاده می‌کنند. در نمونه‌برداری که محیط زیست از ماهیان دریای خزر داشته، متوجه میزان بالایی از جیوه در ماهی و همچنین سبزی شده است. 

وی افزود: بعد از بررسی‌های آماری از روستاییان حاشیه تالاب‌ها نیز متوجه شدیم 80 درصد مرگ و میرها در این منطقه به دلیل سرطان است و دلیل آن مصرف آب‌های زیرزمینی و چاه‌هایی بوده که شیرابه‌های صنعتی مستقیما به آنها وارد می‌شوند.


نیاز به ایجاد تصفیه‌خانه

برای ساماندهی پسماند در سراوان که به یک موضوع مهم و دغدغه ملی تبدیل شده است نیاز به ایجاد تصفیه‌خانه برای شیرابه‌ها وجود دارد. 
در این زمینه، فرماندار رشت نیز در گفت‌و‌گو با همشهری تاکید کرده بود: برای احداث  تصفیه‌خانه در سراوان، واگذاری زمینی به مساحت 7500 متر را مصوب کردیم. زمین مذکور در حال حاضر برای ساخت این پروژه از سوی منابع طبیعی واگذار شده است، اما شهرداری رشت باید در ایستگاه زباله سراوان به‌گونه‌ای عمل کند که احتمال رانش زباله روی زمین واگذار شده هر لحظه کاهش یابد.

«سید محمد احمدی» گفته بود: در حال حاضر ۱۴ سال است که ساخت این تصفیه‌خانه در ایستگاه زباله سراوان بلاتکلیف مانده و مشکلات متعددی را برای مردم منطقه در پی داشته است. از دیدگاه من ساماندهی پسماند در ایستگاه زباله سراوان رشت به مقوله‌ای ملی تبدیل شده است. استاندار به‌طور مداوم پیگیر وضعیت ساماندهی ایستگاه زباله سراوان است و جای تاسف است که برخی از دستگاه‌ها حتی یک بار هم در جلسه پسماند رشت شرکت نکرده‌اند و پاسخی هم به مکاتبات اداری در خصوص این مقوله مهم نمی‌دهند. برای تامین زمین این پروژه جلسات متعددی در رشت برگزار کردیم. زیرا برای ساخت این تصفیه‌خانه باید اقدامات کارشناسی انجام شود تا با نتیجه مطلوب و اثرگذاری روبه‌رو شویم.

وی همچنین متذکر شده بود: به اعتقاد من قرارداد احداث تصفیه‌خانه سراوان باید مورد بازنگری واقع شود. تیمی متشکل از شهرداری، محیط زیست و دستگاه‌های نظارتی باید قرارداد احداث تصفیه‌خانه سراوان را مجدداً مورد بررسی و ارزیابی قرار دهند. من فکر می‌کنم تمامی ابعاد این قرارداد باید به صورت کارشناسانه بررسی شود.