استارت‌آپ
دانش‌بنیان‌های یک میلیارد دلاری برای ایران
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور 3برنامه را برای ایجاد 10یونیکورن تا 3سال آینده تشریح کرده است
عمادالدین قاسمی‌پناه-روزنامه‌نگار
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور به‌تازگی در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها برنامه‌های این معاونت را برای ایجاد 10ابرشرکت یا اصطلاحا «یونیکورن» تا 3سال آینده تشریح کرده است. این در حالی است که روح‌الله دهقانی فیروزآبادی در ابتدای شروع به‌کار خود در پست معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری یکی از سیاست‌های جدی خود را کمک به دانش‌بنیان‌ها برای خرید شرکت‌های کوچک‌تر و تبدیل آنها به یونیکورن اعلام کرده بود. رویای یونیکورن در ایران البته جدید نیست و از سال‌ها پیش، فعالان و مسئولان حوزه اقتصاد دیجیتال تلاش‌هایی انجام داده‌اند. با این حال، از آنجایی که یکی از ویژگی‌های اصلی یونیکورن یک میلیارد دلاری بودن شرکت است، نوسانات دلار در کشور اجازه نداده یک شرکت تبدیل به ابرشرکت شود.
3برنامه برای 3سال
روح‌الله دهقانی‌فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان، با اشاره به برنامه معاونت علمی برای ایجاد ۱۰ ابرشرکت یا یونیکورن طی ۳ سال آینده، از 3برنامه برای دستیابی به این هدف خبر داده است.
دهقانی فیروزآبادی سرفصل‌های این سه‌برنامه را اینگونه توضیح می‌دهد: «حمایت‌های بزرگ تحت عنوان پروژه‌های پیشران، پروژه‌های دستگاه‌ها و صنایع بزرگ و حمایت از خط صادراتی ویژه.»
پروژه‌های پیشران
دهقانی فیروزآبادی نخستین برنامه را «ایجاد و پیگیری پروژه‌های پیشران» اعلام می‌کند و می‌گوید: «ما در معاونت علمی تا الان ۲۶ابرپروژه تعریف کرده‌ایم که انجام دادن این پروژه‌ها عموماً بر پایه قرار گرفتن چند شرکت کنار یکدیگر است. چون ابرشرکت وقتی ایجاد می‌شود که چند شرکت کوچک کنار هم قرار بگیرند.»
صنایع بزرگ
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور برنامه دوم را پروژه‌های دستگاه‌ها و صنایع بزرگ می‌داند و می‌گوید: «در بستر قانون جهش تولید و شعار سال گذشته، موافقتنامه‌هایی با دستگاه‌های بزرگ کشور مثل نفت، کشاورزی و پتروشیمی منعقد شد تا منابع‌شان را در راستای حل مسائلشان بیاورند. دهقانی فیروزآبادی با ذکر یک مثال از وزارت نفت می‌گوید: «با وزارت نفت برای ۱۵قلم تجهیزات، توافقنامه‌ای انجام شد. اینها پروژه‌های بزرگی هستند که برای عملیاتی شدنشان، لزوماً باید مجموعه‌ها کنار هم قرار بگیرند.»
کنسرسیوم برای صادرات
معاون علمی، با اشاره به برنامه سوم این معاونت می‌گوید: «در مناسبات خارجی با توجه به شرایط کشور به‌دنبال این هستیم که شرکت‌های مشترک با شرکای خارجی ایجاد کنیم که هویت مشارکت‌کننده در آن شرکت‌ها، هویت کنسرسیومی داشته باشد.» به‌گفته دهقانی‌فیروزآبادی «برای اینکه در بازار فلان کشور مشارکت کنیم، شرکت‌های ما باید کنسرسیوم شده و در بازارهای خارجی سهامدار شوند.»
نقطه شروع یونیکورن شدن
معاون علمی رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه این سه‌برنامه بزرگ‌ترین ابزارهای ما است،می‌گوید: «این ابزارها به‌صورت خودکار، مجموعه‌ها را تشویق می‌کنند که کنار هم قرار بگیرند و کنسرسیومی کار کنند و این اتفاق، نقطه شروع ابرشرکت شدن است. این شرکت‌ها باید غول فناوری کشور شوند تا سایر شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپها را به حرکت درآورند.»
چرا یونیکورن نداریم؟
یونیکورن اصطلاحا به آن دسته از شرکت‌ها گفته می‌شود که ارزش آن به یک میلیارد دلار رسیده باشد. بعضی از کارشناسان براساس این موضوع که کدام دلار مبنای ارزشگذاری است، درمورد وجود یونیکورن در ایران توافق ندارند. نکته قابل توجه این است که بعضی از کشورهای هم سطح ما توانسته‌اند رؤیای یونیکورن را محقق کنند. همچنین تامین مالی استارتاپها، همیشه یکی از چالش‌های رشد استارتاپها و یونیکورن شدن بوده است. میثم زرگرپور به‌عنوان مشاور استارتاپها، دسترسی نداشتن به بازارهای بین‌المللی را یکی از دلایل شکل نگرفتن یونیکورن در کشور می‌داند.
