فعالیت 160میلیون کودک کار در دنیا

22خرداد(12ژوئن) به‌عنوان روز مبارزه با کار کودکان در تقویم جهانی نامگذاری شده است. این نامگذاری در سال2002 به‌منظور افزایش آگاهی و جلوگیری از کار اجباری کودکان، از سوی سازمان جهانی کار صورت گرفت. به امید اینکه در سایه حمایت اجتماعی این روز حامیان حقوق کودک، شاهد پایان دادن به‌کار کودک در دنیا باشیم. گرچه در همه این سال‌ها تلاش‌های گسترده‌ای برای کاهش کار کودکان صورت گرفته، اما همچنان 160میلیون کودک که سن برخی از آنها زیر 5سال است در جهان کار می‌کنند. بنابر آمار یونیسف از آخرین سرشماری جهانی، جمعیت کودکان کار ۵ تا ۱۷ساله در سراسر دنیا به ۱۶۰میلیون نفر رسیده و در 4سال اخیر ۸.۴میلیون نفر بیشتر شده است؛ بنابر این آمار در ابتدای ۲۰۲۰ حدود ۶۳میلیون دختربچه و ۹۷میلیون پسربچه در دنیا
کودک کار بوده‌اند؛ به‌عبارتی از هر ۱۰کودک، یک کودک در جهان، کودک کار تلقی می‌شود؛ این درحالی است که در کشورهای کمتر توسعه‌یافته از هر 4کودک 5تا۱۴ساله، یک کودک مشغول به کاری است که برای رشد، سلامت و تحصیل او مضر محسوب می‌شود. به‌گفته محمدرضا حیدرهایی، سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور پیش‌بینی می‌شود 14هزار کودک کار و خیابان در کشور وجود داشته باشند، اما تا‌کنون بالغ بر 7هزار کودک کار و خیابان در کشور شناسایی شده‌اند. حیدرهایی معتقد است کودک کار و خیابان با هم متفاوت هستند و نباید این دو گروه را با هم جمع‌بندی کرد. به این دلیل که تعداد قابل‌توجهی از کودکان کار را نمی‌توان در زمره کودکان خیابانی قرار داد. این مسئول با اشاره به اینکه ۸۵درصد کودکان کار و خیابان شناسایی‌شده در کشور اتباع خارجی هستند، تأکید می‌کند: «۶۳درصد از مجموع کودکان کار و کودکان خیابان شناسایی و جذب‌شده در شهر تهران، اتباع خارجی هستند. ۷۰درصد این اتباع خارجی غیرمجازند و اوراق هویتی ندارند و سازمان بهزیستی نمی‌تواند در حوزه توانمندسازی و تحصیل به این کودکان خدمات ارائه دهد. این افراد می‌توانند از حمایت‌های غیرمادی سازمان برخوردار شوند. مردم هم باید بدانند که کمک مالی و پرداخت پول به کودکان کار و خیابان، آسیب زدن به این کودکان است و نباید این اقدام را انجام دهند.»
سیدعلی کاظمی، دبیر مرجع ملی حقوق کودک هم با تأکید بر اینکه مقررات داخلی کودک کار و کودک در موقعیت خیابان 2مقوله جدا هستند، به ایسنا گفته: «کودکانی که در خیابان مشغول کارهای غیررسمی می‌شوند، کودک در موقعیت خیابان هستند که به آنها کودکان خیابانی یا کودک خیابان گفته می‌شود، اما برای جلوگیری از برچسب‌زنی، اصطلاح کودکان در موقعیت خیابان پیشنهاد شده است. این کودکان را نمی‌توان کودک کار محسوب کرد؛ زیرا کارفرمای مشخصی ندارند، تحت حمایت قوانین نیستند و به‌عنوان کارگر رسمی محسوب نمی‌شوند. مسئول ساماندهی این افراد سازمان بهزیستی است.» اما به‌گفته کاظمی، کودکان کار، کودکانی هستند که در محیط کارگاهی، به موجب قرارداد کار شفاهی یا کتبی مشغول به‌کار هستند و طبق قوانین و مقررات داخلی کودکان بین ۱۵ تا ۱۸سال می‌توانند در مشاغلی که سخت و زیان‌آور نیستند، مشغول به‌کار شوند. این مسئول با بیان اینکه 80درصد کودکان کار و خیابان در ایران غیرایرانی هستند، ادامه می‌دهد: «طبق بررسی‌های چند نهاد غیردولتی، برخی خانواده‌های افغانستانی نیاز مالی ندارند، اما به جهت فرهنگ متفاوت، دوره کودکی را قبول ندارند و معتقدند به محض اینکه یک بچه توانایی اولیه را پیدا کرد باید کار کند. آنها نمی‌توانند مجوز کار بگیرند؛ به همین دلیل محل کار کودکانشان «خیابان» است. زمانی که به این افراد مشاوره لازم داده شود که کودکان باید کودکی کنند و کار کردنشان در ایران ممنوع است و تعهدی هم گرفته می‌شود که درصورت تخلف برخورد صورت می‌گیرد، مشکل برطرف می‌شود؛ به همین دلیل، شناسایی دوره کودکی در فرهنگ اتباع تازه‌وارد و التزام به قوانین کار نکردن کودک راه‌حل این مسئله است.»