نظام انجیر استهبان در آستانه ثبت جهانی

نظام انجیر استهبان در استان فارس در مرحله نهایی جیاس(نظام‌ میراثی‌کشاورزی‌مهم‌جهانی) قرار گرفت. در روزهای اخیر پروفسور لی، قائم‌مقام گروه مشاوران علمی دبیرخانه جیاس به شهرستان استهبان سفر کرد تا گزارش مستندی از وضعیت نظام انجیر این شهرستان تهیه کند. به‌گفته پروفسور لی، طی یک‌ماه آینده در نشست گروه مشاوران علمی جیاس گزارش مستندی از این بازدید ارائه و پیش‌بینی می‌شود با روندی که طی شده است، ثبت نظام انجیراستهبان نهایی شود.
به گزارش همشهری، رئیس مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهادکشاورزی نیز با اشاره به اینکه علاوه بر نظام انجیر استهبان، 2 نظام باغ‌های سنتی گردوی تویسرکان و باغ‌های سنتی قزوین نیز در دست بررسی است، گفت: «این مؤسسه به‌عنوان نقطه تماس ملی و واحد پشتیبان تحقیقاتی و تهیه پروپوزال‌ها عمل می‌کند و تاکنون نظام‌های دیگری نیز در مرحله مطالعه و در دست بررسی دارد.»

وضعیت ایران
پیش از این 3 نظام میراثی کشاورزی مهم جهانی از ایران ثبت شده است که نخستین آن نظام کشاورزی مبتنی بر قنات در کاشان و دومین نظام‌ ثبت شده، نظام تولید انگور و فرآورده‌های آن در دره جوزان ملایر و سومین نظام زراعت سنتی زعفران مبتنی بر قنات شهرستان گناباد خراسان رضوی است.  علی کیانی‌راد به فارس گفت: «فرایند ثبت نظام انجیر استهبان به‌عنوان چهارمین نظام میراثی کشاورزی مهم جهانی در ایران از چند سال گذشته در دست اقدام است.» بدین‌ترتیب، آخرین مرحله این فرایند در کشور با حضور پروفسورلی به‌صورت میدانی انجام شده است.

5 ویژگی
هر نظام کشاورزی برای ثبت در GIAHS باید دارای 5ویژگی ‌ باشد. ویژگی نخست، نقش بسیار مهم این نظام کشاورزی در تامین امنیت غذایی، معیشت خانوارها و افراد مرتبط با نظام است.  ویژگی دوم، تنوع زیستی، تنوع گیاهی و جانوری‌است که حول این نظام شکل گرفته‌. همچنین حفظ دانش بومی و سنتی اگرچه با تکنولوژی مدرن آمیخته شده باشد، ویژگی سوم است و ویژگی چهارم، ارزش‌ها، باورها و نظام‌های اجتماعی، فرهنگی و دینی که حول این نظام شکل گرفته است. مناظر طبیعی که می‌تواند در توسعه گردشگری نقش داشته باشد، ضرورت پنجم برای ثبت یک نظام کشاورزی در GIAHS محسوب می‌شود.

24 کشور
تاکنون 24کشور ازجمله الجزایر، آذربایجان، بنگلادش، شیلی، چین، اتیوپی، هند، اندونزی، ایران، ژاپن، کنیا، مکزیک، مراکش، پرو، فلیپین، سریلانکا، تانزانیا، تونس، ترکیه، اسپانیا و... موفق به ثبت میراث کشاورزی مهم جهانی خود در فائو شده‌اند و تعداد زیاد دیگری نیز در حال بررسی برای ثبت در این نظام هستند. در عین حال، 72نظام در این کشورها ثبت جهانی شده‌اند که چین با بیشترین تعداد در جایگاه اول، ژاپن جایگاه دوم و اسپانیا و مراکش با 6 نظام به‌طور مشترک در جایگاه سوم قرار دارند. ایران نیز در رتبه چهارم قرار گرفته است تا 20کشور بعد از کشور ما قرار بگیرد.

مشابه یونسکو
به‌گفته رئیس مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهادکشاورزی، یک‌سری نظام‌های کشاورزی در دنیا وجود دارند که تولید کنندگان، تمام ذی‌نفعان و ذی‌نقشان که به این سیستم کشاورزی وابسته هستند نسل به نسل آن را منتقل کردند و این نظام‌ها باید در دنیا شناسایی و معرفی شوند و ما در جهت حفظ و انتقال آنها به نسل‌های آینده عمل کنیم. او افزود : «نظام میراثی کشاورزی مهم جهانی که مشابه نظام یونسکو است در سال 2005میلادی به ابتکار یک مدیر ایرانی سازمان خواربار جهانی (فائو) پیشنهاد و تصویب شد.»‌ نظام‌های میراثی مهم کشاورزی یک ترکیب حیاتی از خدمات اجتماعی، فرهنگی، اکولوژیکی و اقتصادی برای نوع بشر فراهم می‌کند. چنان‌که نظام‌ها از منظر زیبایی‌شناسی نه‌تنها منجر به ایجاد مناظر‌که باعث حفظ تنوع زیستی قابل توجه کشاورزی جهانی، اکوسیستم‌های پایدار و میراث فرهنگی
با ارزشی نیز شده است.‌