سینما
فیلم‌شناسی پدیده مهاجرت
موضوع مهاجرت در ادبیات سینمایی جهان، سابقه‌ای طولانی دارد. به پشتوانه همین سابقه و قدمت است که بسیاری از کارگردانان و هنرمندان، موضوع آن را مناسب و غنی برای خلق یک اثری می‌بینند و دست به‌کار می‌شوند. گفتمان مهاجرت در فیلمسازی جهان اغلب بر رویکردهای دراماتیک و ترومای آن تأکید دارد. با این حال برخی فیلم‌ها که اتفاقا مورد توجه نیز قرار گرفته‌اند، وجوه دیگری از این موضوع را نشان می‌دهند. برخی از این فیلم‌ها را می‌توان چنین فهرست کرد.
زمان / مهدی مطهر/ ایران
فیلم و مستند «زمان»، قصه آدم‌هایی است که روزی تصمیم می‌گیرند برای همیشه کشورشان را ترک کنند. آدم‌هایی که روزی زندگی‌شان را به حراج گذاشته و به امید رسیدن به آرامش و خوشبختی، برای زندگی در کشوری دیگر، خانواده و گذشته‌شان را ترک می‌کنند. داستان مهاجرانی که خیلی زود حقیقت مهاجرت‌های بی‌پایه و بی‌اساس برایشان به خوبی آشکار می‌شوند، اما شاید برای برخی دیگر فرصتی باقی نمانده باشد.
جدایی نادر از سیمین/ اصغر فرهادی/ ایران
زندگی نادر و سیمین، با رؤیای مهاجرت برای بهبود زندگی فرزندشان دچار یک چالش جدی می‌شود. با وجود اصرارهای سیمین برای مهاجرت، نادر در دوراهی مهاجرت و نگهداری از پدرش، راه دوم را انتخاب می‌کند و زندگی‌شان در آستانه جدایی قرار می‌گیرد. در این میان مشکلات غیرمنتظره دیگری هم سد راهشان می‌شود ... . فیلم «جدایی نادر از سیمین» جوایز متعددی در عرصه بین‌الملل، از جمله اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی سال 2012 دریافت کرده و نشریه گاردین این فیلم را در لیست 100فیلم برتر جهان که از سال 2000به بعد ساخته شده‌اند، قرار داده است.
ارتفاع پست/ ابراهیم حاتمی‌کیا/ ایران
یکی از به یادماندنی‌ترین فیلم‌های ایرانی با موضوع مهاجرت، فیلم «ارتفاع پست» است. ارتفاع پست به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا در زمان خود توجه‌های زیادی را معطوف به‌خود کرد؛ به‌طوری که توانست برنده سیمرغ بلورین فیلم منتخب تماشاگران شده و نامزدی چندین جایزه دیگر را نیز به‌دست آورد. این فیلم وارد لایه‌های درونی مسئله مهاجرت غیرقانونی و بدون آینده‌نگری‌های فردی و جمعی می‌شود و به چرایی آن می‌پردازد.
در آمریکا/ جیم شریدان/ ایرلند و آمریکا
داستان یک زوج ایرلندی به همراه 2فرزندشان در فیلم «در آمریکا» روایت می‌شود که با ویزای توریستی و از طریق کانادا، به آمریکا، شهر نیویورک مهاجرت می‌کنند. پدر خانواده امیدوار است تا در نیویورک بتواند به شغل قبلی‌اش که بازیگری بوده، ادامه دهد، غافل از اینکه سبک زندگی در نیویورک ساختار زندگی آنها را بر هم می‌زند و چالش‌هایی را پیش رویشان قرار می‌دهد.فقر و عدم‌برخورداری از ساده‌ترین حقوق شهروندی به‌عنوان مهاجر ازجمله کلیدی‌ترین موارد مورد اشاره این اثر سینمایی است.
نام خانوادگی/میرا نیر/ هند
یک زوج هندی بعد از مهاجرت به آمریکا، صاحب 2فرزند می‌شوند. فرزندانی که در معاشرت با دوستان و همسالان آمریکایی خود، به‌گونه‌ای متفاوت تربیت می‌شوند و این آغاز مشکلات اساسی مهاجرت این زوج هندی در فیلم «نام خانوادگی» است.
بیمار بزرگ/ مایکل شوالتر/ آمریکا
«بیمار بزرگ» با موضوع مهاجرت، داستانی جذاب دارد و مسئله اختلاف فرهنگی ناشی از مهاجرت را به خوبی به تصویر می‌کشد. داستان این اثر درباره یک استندآپ کمدین پاکستانی به نام کمیل و دختری آمریکایی به نام امیلی است که باید با چالش‌های بزرگی کنار آیند. بیمار بزرگ با 5میلیون دلار بودجه، 56میلیون دلار فروش داشت و توانست یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های مستقل سال 2017 شناخته شود. این اثر ضمن برانگیختن تحسین‌های بسیار، نامزد جایزه اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی نیز شد.
بهشت است غرب/ کوستا گاوراس/ یونان و فرانسه
«بهشت است غرب» یک اثر دیگر با موضوع مهاجرت محسوب می‌شود که محصول مشترک 2کشور یونان و فرانسه است. داستان فیلم، به روایت بخشی از زندگی یک مهاجر جوان می‌پردازد که قصد مهاجرت به پاریس را به‌صورت غیرقانونی دارد. در پایان داستان وقتی مأموران کشور مقصد مقابل جوان مهاجرت‌کننده قرار می‌گیرند، او خود را ناامید و مستأصل به دریا پرتاب می‌کند.
مهاجر / چارلی چاپلین/ آمریکا
یکی از خاطره‌انگیزترین آثار چارلی چاپلین، «مهاجر» است که با تصاویری از یک کشتی حامل مهاجرانِ رهسپار آمریکا در یک دریای توفانی شروع می‌شود. در نیمه اول فیلم، مخاطرات رسیدن به مقصد تصویر می‌شود و در نیمه دوم، مصائب زندگی و پیدا کردن کار در این مقصد نهایی. در هر دو بخش، چاپلین استادانه نشان می‌دهد که زندگی برای یک مهاجر یک مبارزه تمام نشدنی است.
