مشکلات اقتصادی؛ دغدغه ناشران شهرستانی

گروه ایرانشهر

سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران 1402با حضور ناشران از استان‌های مختلف کشور در حالِ برگزاری است. نمایشگاهی که به‌مدت 10روز برپاست و غرفه داشتن در نمایشگاه کتاب تهران و عرضه محصولات فرهنگی برای ناشران شهرستانی اهمیت بسیاری دارد. چنان‌که در اردیبهشتِ هر سال ناشران شهرستانی برنامه‌های بسیاری برای شرکت در این رویداد بزرگ فرهنگی کشور دارند. این دوره از نمایشگاه که با شعار «آینده خواندنی‌ است» برگزار می‌شود، ناشران بسیاری را از شهرهای مختلف به مصلای تهران کشانده است. انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب از استان قم در نمایشگاه امسال شرکت کرده است. مدیر کتابخانه و انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب معتقد است که حضور در نمایشگاه کتاب تهران تأثیر قابل‌قبولی در وضعیت ناشران شهرستانی دارد: «در واقع نمایشگاه کتاب تهران فرصتی برای ناشران تخصصی و شهرستانی است تا در میان انبوه ناشران بتوانند خودشان را نشان داده و معرفی کنند.» مهدی محمدی‌شجاعی در این رابطه به همشهری می‌گوید: «اغلب کتاب‌های پُرفروش را می‌گیرند یا کتاب‌هایی که به خوبی دیده می‌شوند. به هر کتابفروشی که مراجعه کنید، شاید 20عنوان از کتاب ما در آنجا باشد و به فروش برسد.» ‌

نسبت ناعادلانه    
مرتضی کاردر، مدیر نشر هرمس: حقیقت امر این است که همیشه در حوزه‌های گوناگون بین تهران و دیگر شهرها نسبت عادلانه‌ای نبوده است. شبکه‌های توزیع، فروش و... در اختیار تهرانی‌ها بوده است. نمایشگاه بین‌المللی کتاب این فرصت را فراهم می‌کند که ناشران شهرستانی امکان حضور، ارتباط مستقیم و عرضه مستقیم محصول خود را در این نمایشگاه داشته باشند. از آنجایی که خیلی وقت‌ها کتاب‌های ناشران شهرهای دیگر در میان انبوه کتاب‌های ناشران دیگر گم می‌شود، نمایشگاه کتاب تهران فرصت مناسبی را برای آنها فراهم می‌کند تا محصولات خود را به خوبی عرضه کنند. در کلانشهرها ناشران بزرگی وجود دارند، مثلا در شیراز ما انتشارات نوید شیراز را داریم که ناشر مهم، قدیمی و معتبری محسوب می‌شود و یکی از ناشرانی است که همواره در نمایشگاه کتاب تهران حضور داشته و دارد. در مشهد و قم هم ناشران زیادی داریم که در نمایشگاه کتاب تهران فعال هستند. همچنین در اصفهان هم ناشران قدیمی و معتبری چون فردا را داریم و ناشران دیگر همچون پرسش.

نقش پُررنگ اقتصاد
بحران اقتصادی در کشور روی بسیاری از ناشران شهرستانی تأثیرگذار بوده است. چنان‌که برخی از ناشران امکان حضور در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران 1402را از دست داده‌ و در عین حال، حضور برخی از ناشران در این رویداد فرهنگی با مشکلاتی روبه‌رو است. مهدی‌محمدی‌شجاعی، مدیر نشر ادیان و مذاهب عنوان می‌کند: «متأسفانه این دوره از نمایشگاه کتاب تهران متفاوت از دوره‌های قبل است. وضعیت اقتصادی تأثیر سنگینی در حوزه نشر گذاشته است و قیمت بالای کاغذ سبب شده که حتی ناشران توانایی تجدید چاپ نداشته باشند. برخی از ناشران و به‌خصوص ناشران شهرستانی در این دوره از نمایشگاه حضور پیدا نکرده‌اند و دلیل آن می‌تواند مسائل اقتصادی باشد. زیرا برای خیلی از ناشران شهرستانی مقرون به صرفه نیست که به تهران سفر کنند و در نمایشگاه حضور پُررنگ داشته باشند.»
همچنین حسین‌سبزه‌صادقی می‌گوید:‌ «نمایشگاه‌های استانی و نمایشگاه تهران حالا چه به‌صورت فیزیکی و چه به‌صورت مجازی فرصت بسیار خوبی برای ناشران شهرستانی به‌حساب می‌آید. در واقع پخش کتاب یکی از معضلات بزرگ در کشور است و البته نرخ پایین مطالعه، گرانی کتاب و... از دلایل آن محسوب می‌شود. اقتصاد نشر بسیار ضعیف و شکننده شده است و حضور در نمایشگاه‌ها می‌تواند فرصت بسیار خوبی برای ناشران شهرستانی باشد.» ‌