پس واقعا سخت بود

رضا عمویی- روزنامه‌نگار

همه‌گیری بیماری کرونا اگرچه آمار مرگ‌ومیر در کشورهای جهان را افزایش داده، اما به تازگی هفته‌نامه «اکونومیست» در یک گزارش آماری نتیجه‌گیری کرده است که «زمستان سخت» واقعی بوده و آنچه در زمستان گذشته باعث افزایش مرگ‌ومیر بیشتر اروپایی‌ها شده، افزایش قیمت انرژی و دشواری استفاده از برق و گاز در قاره سبز بوده است. براساس این گزارش، قیمت برق و گاز خانگی در میان کشورهای اروپایی و به‌صورت متوسط در مقایسه با 2 سال قبل، به‌ترتیب 69 و 145درصد افزایش یافته است و این افزایش قیمت انرژی به قیمت جان انسان‌ها در اروپا تمام شده است.
در این بررسی آماری، تعداد مرگ‌ومیرها در میان 28کشور اروپایی در حد فاصل پاییز و زمستان گذشته (نوامبر 2022 تا فوریه2023) با مدت مشابه در حد فاصل سال‌های 2015 تا 2019 مقایسه شده و نتیجه‌گیری شده که در پاییز و زمستان سال گذشته تعداد مرگ‌ومیرها 7.8درصد یعنی حدود 149هزار نفر در اروپا بیشتر از مدت مشابه سال‌های پیش از کرونا و قبل از سال2019 بوده است. به این ترتیب، سهم کرونا در مرگ و میرها 59 هزار و 700 نفر هزار نفر ثبت شده؛ در حالی که سهم زمستان سخت و عدم توانایی در پرداخت هزینه انرژی، 68 هزار نفر گزارش شده است.

سهم حداقلی کرونا در مرگ‌ومیر اروپایی‌ها
افزایش آمار مرگ‌ومیرها در زمستان گذشته ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد و در این میان همه‌گیری کووید-19یکی از دلایل این افزایش می‌تواند توصیف شود، اما همه‌گیری کووید-19 علت افزایش همه این مرگ‌ومیرها نیست. از افزایش 149هزار نفری تلفات در پاییز و زمستان سال گذشته، 59هزار و700مورد مرگ‌ومیر به‌دلیل کرونا ثبت شده است و اینکه افزایش کلی مرگ‌ومیرها در اروپا به کرونا نسبت داده شود، ادعایی دور از واقعیت است. آمارها همچنین می‌گوید درحالی‌که در اوج همه‌گیری کرونا (از مارس2020 تا سپتامبر2022) کرونا سهم 79درصدی در افزایش آمار تلفات در میان 28کشور اروپایی‌ داشته، اما سهم کووید-19 از افزایش مرگ‌ومیرها در زمستان گذشته اروپا فقط 40درصد بوده است.
بر اساس این گزارش، با آغاز سرما در‌ ماه دسامبر، مرگ‌ومیر در اروپا نیز روند افزایشی به ‌خود گرفته است و کاهش یک‌درجه سانتی‌گراد در دمای متوسط طی یک دوره 3هفته‌ای با 2.2درصد افزایش کل مرگ‌ومیرها همراه بوده است. این در حالی است که اروپا زمستان گذشته را معتدل‌تر از میانگین سال 2019-2015 گذراند. بنابراین هوای سرد به تنهایی عامل مرگ‌ومیر به شمار نمی‌رود، بلکه این روند گرانی قیمت انرژی است که در ظهور زمستان سخت اروپا و در نتیجه، بر افزایش تعداد مرگ‌ومیرها مؤثر بوده است. در این زمینه می‌توان در نظر داشت که بالاترین افزایش تعداد مرگ‌ومیرها در میان کشورهایی بوده است که همزمان بالاترین نرخ تورم سوخت و انرژی را نیز تجربه کرده‌اند.

مکث
ارتباط تلفات زمستانی اروپا با افزایش قیمت برق
اکونومیست در گزارش خود، تأثیر افزایش قیمت انرژی بر افزایش مرگ‌ومیرها را اینگونه شرح می‌دهد که «افزایش تقریبی 30درصد میانگین قیمت برق در زمستان گذشته با افزایش تقریبی 2.2درصد مرگ‌ومیر در کشورهای اروپایی که با گرانی انرژی روبه‌رو شده‌اند، مرتبط است. در واقع اگر هزینه برق زمستان گذشته مانند سال2020 بود، احتمالا 68هزار نفر از تعداد مرگ‌ومیرها در سراسر اروپا کمتر بود. به‌عبارت دیگر اگر قیمت انرژی مانند سال2020 و قبل از آن بود، احتمالا نرخ مرگ‌ومیر اروپایی‌ها 3.6درصد کاهش می‌یافت.»  براساس این گزارش، حتی اگر قیمت انرژی بیش از میزان فعلی افزایش می‌یافت، شاید میزان مرگ‌ومیر اروپایی‌ها به جای 149هزار نفری به 266هزار نفر می‌رسید. این زمستان سخت برای اروپا همزمان با جنگ اوکراین رخ داده است؛ جنگی که در آن انرژی توانسته مانند یک سلاح، حیات و ممات اروپایی‌ها را هدف قرار دهد و گران شدن قیمت انرژی تأثیر مرگبارش را به اروپایی‌ها نشان داده است.