مچ‌بند محققان ایرانی برای هشدار سکته قلبی

زهرا خلجی-روزنامه‌نگار

اواخر سال97، امیر چراغی در تاکسی دچار علائم سکته قلبی شد و پس از مراجعه به پزشک متوجه شد یک سکته را رد کرده است. او همان زمان به فکر ساخت دستگاهی به شکل هولتر برای پیش‌بینی و هشدار سکته قلبی و مغزی افتاد. امیر چراغی که مهندس الکترونیک است، پس از تحقیق برای خرید چنین دستگاهی وقتی به نتیجه‌ای نرسید خیلی زود با همکاری یک تیم استارت‌آپی پروژه ساخت این دستگاه را کلید زد. دستگاهی که علاوه بر ثبت گواهی اختراع در ایران با هزینه شخصی، در خارج از کشور نیز ثبت اختراع شده است.


وجود زیرساخت‌های الکترونیک
امیر چراغی به‌عنوان مخترع این دستگاه که توانسته در کانادا و ژنو جوایز رقابت‌های بین‌المللی اختراعات نوآورانه را از آن خود کند می‌گوید: من با انجام تحقیقات بیشتر به این نتیجه رسیدم که زیرساخت الکترونیک برای ساخت چنین دستگاهی را داریم. بنابراین کار را با یک تیم حرفه‌ای آغاز کردیم. در فاز اول می‌خواستیم یک دستگاه پوشیدنی به شکل مچ‌بند هوشمند داشته باشیم که اگر علائم حیاتی فرد دچار تناقض شد یعنی کمتر یا بیشتر از حد معمول بود فقط با اعلام هشدار فرد و اطرافیانش را مطلع کند. اما پس از عبور از این مرحله به فکر گسترش فعالیت‌ها و ویژگی‌های دستگاه به شکل نرم افزاری و سخت افزاری افتادیم.

هشدار برای سکته
چراغی می‌گوید: ما طی انجام تحقیقات به مطالعه‌ای برخوردیم که در دانشگاه کمبریج روی 3هزار نفر به‌مدت 5سال انجام شده بود. در این مطالعه افراد هر هفته چکاپ می‌شدند و تمام اطلاعات آنها ازجمله میزان کلسترول، نوار قلبی و علائم حیاتی آنها ثبت می‌شد. طی این سال‌ها که تحقیقات در حال انجام بود تعدادی از شرکت‌کنندگان فوت کردند. محققان از آمار یک هفته گذشته افراد درگذشته که ثبت شده بود به 161مدل رفتاری در بدن رسیدند که حاوی علائمی بود که احتمال سکته قلبی را بین 24ساعت تا یک هفته را نشان می‌داد. بنابراین ما تمام این تحقیقات رو کپی کردیم و به‌صورت الگوریتم در سرور خودمان گذاشتیم. در برنامه‌ای که برای اتصال مچ‌بند به گوشی هوشمند طراحی شده است، یک قسمت پروفایل وجود دارد که فرد تمام اطلاعات پزشکی ازجمله سابقه سکته در خود یا افراد درجه یک خانواده، میزان کلسترول، فشار خون و غیره را در آن ثبت می‌کند.

عملکرد حیاتی مچ‌بند هوشمند
به‌گفته چراغی، در واقع کار دستگاه سخت‌افزاری این است که در علائم حیاتی مورد نیاز ازجمله میزان اکسیژن خون، دمای بدن، ضربان قلب و فواصل بین ضربان را که می‌تواند نشانه‌ای از بیماری آریتمی باشد دریافت کند و به سرور ارسال کند. پس از آن سرور که مجهز به هوش مصنوعی است این علائم را در زمان واقعی با 161مدل رفتاری که در الگوریتم ثبت شده انطباق می‌دهد و اگر نزدیک به آن حالت‌ها باشد در مرحله اول اعلام می‌کند که تا چند درصد احتمال سکته وجود دارد و بهتر است به پزشک معالج مراجعه کند. البته این فاز هنوز ارائه نشده است و در مرحله تحقیق و توسعه است چرا که فعلا درصد آن 67 است که برای اعلام به فرد پایین است و ما نمی‌توانیم چنین شوکی را به فرد بدهیم. بنابراین این فاز پس از اطمینان و بالا رفتن میزان درصد احتمالی، روی اپلیکیشن ارائه می‌شود.

هشدار روی گوشی

در حال حاضر روی اپلیکیشنی که با نامdocme  به دستگاه سخت افزاری متصل است یک پنل دکتران وجود دارد تا افرادی که دچار سکته شده و جان سالم به در برده‌اند یا فردی که عمل قلب باز انجام داده است با بستن مچ‌بند تحت نظر اطرافیان و پزشک متخصص باشد. این افراد از آنجایی که امکان عود مشکل قلبی را دارند می‌توانند علائم خود را با این مچ‌بند در اختیار خود، اطرافیان و پزشک معالج قرار دهند. به غیراز برنامه‌ای که روی گوشی خود فرد یا اطرافیان وجود دارد یک برنامه نیز روی آی‌پد پزشک نصب می‌شود تا وضعیت بیمار را از زمان بیداری، میزان اکسیژن، دمای بدن و ضربان قلب پیگیری کند. در این صورت اگر اتفاقی برای فرد بیفتد به‌دلیل اتصال مچ‌بند با برنامه همان لحظه با 3فرد منتخب در قسمت مخاطبین گوشی تماس می‌گیرد و لوکیشن فرد را نیز ارسال می‌کند. برای پزشک نیز یک پیام هشدار می‌رود تا درصورت لزوم سریع امدادرسانی شود.

جذب سرمایه
این مخترع می‌افزاید: فرایند دریافت گواهی ثبت اختراع در ایران فرایندی سخت و البته معیوب است. به‌گفته او تا 2سال پیش برای انجام کلیه امور اختراع خود در ایران بسیار امیدوار بودند و نامه‌نگاری‌هایی را هم انجام می‌دادند. اما او به‌عنوان یک مخترع معتقد است؛ آیین‌نامه ثبت اختراع در ایران ایراد دارد. به همین دلیل است که ثبت اختراع را در کشور با هزینه شخصی و بدون حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری انجام داده است. چرا که از نظر او برای تله هلث و‌ای هلث در ایران قانونی وجود ندارد و صندوق نوآوری برای حمایت در قالب تیم مشاوره، تیم وکلا و ارائه بودجه به تمام داده‌های طرح بدون بستن قرارداد محرمانگی نیاز دارد که در این صورت چیزی برای ثبت اختراع باقی نمی‌ماند و امکان سرقت ایده وجود دارد.