هامون چه بود و چه شد؟

تالاب بین‌المللی هامون با ۵۶۰هزار هکتار وسعت، 8تا ۱۰میلیارد مترمکعب ظرفیت آب داشت.

 تالاب هامون برای بسیاری از اهالی منطقه که شغل آنها دامداری و ماهیگیری بود، اهمیت بسیار داشت. براساس آمارها، سالانه ۱۲هزارتن ماهی از تالاب هامون صید می‌شد که با خشکیدگی هامون شغل صیادی نیز از دست رفت.

هامون تا پیش از خشکیدگی سالانه میزبان بیش از یک میلیون پرنده مهاجر بود. هامون حالا جایی برای زمستان‌گذرانی پرندگان مهاجر از نیمکره ‌شمالی نیست و پرندگانی که به این نقطه می‌رسند دیگر مامنی برای زمستان‌گذرانی ندارند.

 ۱۵هزار صیاد و حدود 10هزار زن شاغل در تولید صنایع‌دستی با نی‌های تالاب هامون در حاشیه این تالاب شاغل بودند و در حاشیه هامون می‌زیستند که با خشکیدگی هامون شغل خود را از دست دادند.

 800روستا در همسایگی یا در حاشیه تالاب وسیع هامون وجود داشتند که از فواید تالاب پر آب هامون بهره‌مند بودند و حالا پس از خشکیدگی هامون زیر شن‌های روان و هجوم ریزگردها قرار گرفته‌اند.

سال 83 همزمان با آغاز خشکیدگی جدی هامون بسیاری از ساکنان سیستان در همسایگی هامون محل زندگی خود را ترک و بیشترشان به استان گلستان مهاجرت کردند و ترکیب جمعیتی این استان تغییر کرد.

 طی 2 دهه اخیر افغانستان باید سالانه 820میلیون مترمکعب آب رودخانه هیرمند را به تالاب هامون سرریز می‌کرد اما آن کشور تنها 2 بار در اواخر دهه‌80 و یک‌بار در پایان
 دهه 90 آب هیرمند را به تالاب هامون رسانده است.

 سال 1401 با متواری‌شدن رئیس‌جمهوری سابق افغانستان و تحویل آن کشور به طالبان، مذاکرات برای تامین حقابه هامون به جریان افتاد اما با انحراف جریان آب هیرمند به سمت شوره‌زارهای افغانستان حقابه هامون به ایران نرسید.

سال 1402 با ادامه اعتراض‌ها به افغانستان، برای بستن حقابه ایران به روی هامون، علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست و معاون رئیس‌جمهوری هفته گذشته اعلام کرد که در روزهای آینده برای گرفتن حقابه هامون از طالبان، به کابل سفر می‌کند.