سینما
سرقت در 60 ثانیه
ماجرای انتشار نسخه قاچاق فیلم‌های ایرانی، همچنان ادامه دارد
مسعود پویا- روزنامه‌نگار
داستان لو رفتن فیلم‌های سینمایی همچنان ادامه دارد. پس از پخش نسخه لورفته فیلم‌های «برادران لیلا»، «خرس نیست» و «جنگ جهانی سوم»، حالا نوبت به فیلم «خط فرضی» رسید تا این فیلم چهارمین قربانی پیش از اکران در سینماها باشد.فیلم «خط فرضی» به تهیه‌کنندگی علی مصفا و نویسندگی و کارگردانی فرنوش صمدی با بازی سحر دولتشاهی، پژمان جمشیدی، آزیتا حاجیان و حسن پورشیرازی که محصول سال ۹۸ است، از چند روز گذشته در کانال‌های تلگرامی دست‌به‌دست می‌شود. نسخه قاچاق فیلم خط فرضی چند ساعت بعد از انتشار در کانال‌های تلگرامی، در شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان هم پخش شد. شبکه‌هایی که در واقع بیشتر خوراک خود را از نسخه‌های قاچاق فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی تامین می‌کنند. همچنان که در فضای مجازی تعدادی از کانال‌های تلگرامی تنها محتوایی که عرضه می‌کنند نسخه قاچاق سریال‌ها و فیلم‌های ایرانی است. تقریباً هر قسمت از سریال‌های ایرانی که توسط پلتفرم‌ها منتشر می‌شود به فاصله‌ای اندک به این کانال‌ها راه می‌یابد و هر چند وقت یک‌بار هم نوبت به سینمای ایران می‌رسد که آثارش در تلگرام حراج شود. نکته جالب توجه اینکه اخیرا اغلب فیلم‌های لو رفته را آثاری تشکیل می‌دهند که هنوز اکران عمومی نشده‌اند. اتفاقی که در ماه‌های اخیر شدت هم گرفته است. در آخرین روزهای اسفند ۱۴۰۱ نسخه قاچاق فیلم «برادران لیلا» بیرون آمد، پس از آن نوبت به «خرس نیست» رسید، چند هفته پیش «جنگ جهانی سوم» سر از تلگرام و ماهواره درآورد و حالا هم «خط فرضی» به بازار قاچاق آمده است؛ فیلمی که به واسطه حضور پژمان جمشیدی و سحر دولتشاهی در نقش‌های محوری‌اش، در فضای مجازی دیده می‌شود.
برباد رفته
داستان انتشار نسخه قاچاق فیلم‌های سینمایی از زخم‌های کهنه سینمای ایران است. اتفاقی که دهه‌‌هاست سینمای ایران با آن درگیر است و از دهه 80 تبدیل به بحرانی جدی شد جوری که در آن سال‌ها عزمی جدی برای مقابله با پدیده قاچاق توسط اهالی سینما، وزارت ارشاد و نهادهای انتظامی و قوه قضاییه شکل گرفت. ستاد صیانت از محصولات فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در همین سال‌ها با ماموریت مقابله با قاچاق فیلم‌ها تشکیل شد. ستادی که همچنان برقرار و وظیفه‌اش پیشگیری از لو رفتن نسخه‌های قاچاق و بدون مجوز محصولات فرهنگی است و قاعدتاً باید امنیت سرمایه‌گذاری فرهنگی را تضمین کند تا سرمایه تهیه کننده‌ای که برای تولید اثری هزینه کرده توسط سوداگران عرصه فرهنگ و هنر بر باد نرود. اینکه ستاد صیانت از محصولات فرهنگی درباره فیلم‌های قاچاق شده و به‌طور مشخص 2 فیلمی که اخیرا لو رفته‌اند چه اقدامی انجام داده، نامشخص است.پیش از این در صنوف سینمایی هم حساسیت ویژه‌ای در مورد قاچاق فیلم‌ها وجود داشت که به‌نظر می‌رسد خانه سینما هم دیگر حساسیتی به این موضوع ندارد. در چنین شرایطی فیلم‌هایی که هنوز اکران عمومی نشده‌اند، وارد شبکه قاچاق محصولات سینمایی می‌شوند. اتفاقی که امنیت سرمایه‌گذاری در حوزه سینما را بر باد می‌دهد.
معمای قاچاق
از روزگاری که فیلم‌ها از روی پرده سینماها لو می‌رفتند زمان زیادی گذشته است. روشی که البته در سال‌های اخیر هم شاهدش بوده‌ایم. اینکه تماشاگری با دوربین تلفن همراهش از روی پرده فیلمبرداری کند، معمولا در مورد فیلم‌های پرفروش رخ می‌دهد. اتفاقی که این روزها شاهدش هستیم بیرون آمدن نسخه با کیفیت فیلم‌هایی است که هنوز در ایران اکران عمومی نشده‌اند.
در مورد برادران لیلا انتشار نسخه فیلم در پلتفرم‌های اروپایی را می‌توان منبع لو رفتن آن دانست. اتفاقی که با توجه به توقیف فیلم در ایران، با استقبال کارگردان برادران لیلا هم مواجه شد. در مورد «جنگ جهانی سوم» و «خط فرضی» اما خبری از انتشار در پلتفرم‌های جهانی نبود ولی این فیلم‌ها در چندین جشنواره بین‌المللی به نمایش درآمده بودند.
مثلاً خط فرضی پس از نمایش در سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر، تاکنون در بیش از ۲۵ جشنواره ازجمله تورنتو، لندن، سمینسی، گوآ، قطر، تایپه، استانبول، ویلادوکند، بیروت و مسکو نمایش داده شده است. با توجه به نمایش بین‌المللی آثار سینمایی آیا می‌توان گفت که منبع لو رفتن نسخه قاچاق فیلم‌ها در خارج از مرزهاست؟ معمای قاچاق فیلم‌ها را چگونه باید حل کرد؟
مکث
راهکار؛ اکران سریع!
تنها راهکاری که این روزها در مورد قاچاق فیلم‌ها شاهدش بوده‌ایم اکران سریع آنها بعد از لو رفتن‌شان بوده است؛ راهکاری که به نوشدارو بعد از مرگ سهراب شباهت دارد. پس از اینکه فیلم جنگ جهانی سوم لو رفت، شورای صنفی نمایش آن را در فهرست آثار اکران عید فطر قرار داد. چنانکه در سومین جلسه شورای صنفی نمایش در سال ۱۴۰۲ نیز قرارداد سرگروهی فیلم سینمایی «خط فرضی» با پخش «خانه فیلم» به سرگروهی پردیس «هنر شهرآفتاب شیراز» ثبت شد و اکران فیلم از این هفته در سینماهای سراسر کشور آغاز خواهد شد. باید دید مخاطبان از فیلمی که هم در فضای مجازی موجود است و هم از شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان بارها پخش شده چه استقبالی به‌عمل می‌آورند.
در همینه زمینه :
