عبور از ناترازی سوخت با نوسازی خودروهای بنزین‌خوار

مصرف بنزین از تولید سبقت گرفته و هنوز سیاست مشخصی برای مهار این روند رو به رشد اعلام نشده و احتمال اینکه کشور در سال‌جاری نیاز به واردات این فرآورده نفتی پیدا کند، بسیار زیاد است.  مجلس و دولت بر این گزاره تأکید دارند که امسال قیمت بنزین افزایش نمی‌یابد اما سؤال اینجا‌ست که چه گزینه‌ای برای جلوگیری از روند مصرف بنزین قرار است اجرا شود. آمارها نشان می‌دهد به‌احتمال زیاد میزان مصرف روزانه بنزین در سال‌جاری به بیش از 118میلیون لیتر برسد درحالی‌که میزان تولید فعلی این فرآورده نفتی 105میلیون لیتر است.
به‌گزارش همشهری، میانگین رشد مصرف سالانه بنزین در دهه گذشته 6درصد بوده و فقط 2تغییر باعث شد تا ناترازی بین مصرف بنزین به تأخیر بیفتد، نخست افتتاح پالایشگاه نفت خلیج‌فارس و افزایش 36میلیون لیتری بنزین در روز و دوم شوک کرونا و کاهش تردد خودروها، اما گذشت زمان ثابت کرد که درنهایت مصرف بر تولید غلبه خواهد کرد. کاهش میزان مصرف با نوسازی خودروهای بنزین‌خوار فرسوده، ازجمله گزینه‌هایی است که در اولویت سیاست‌های بهینه‌سازی مصرف این فرآورده نفتی قرار ندارد. جهش رشد مصرف بنزین به میزان 14.9درصد در سال 1400و 19درصد در سال گذشته نشان داد که چالش ناترازی بنزین جدی است.

غفلت از خودروهای بنزین‌خوار
رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت خودرو معتقد است: اگر خودروهای فرسوده از مدار خارج شوند، حداقل روزانه ۳۳ میلیون لیتر در مصرف بنزین صرفه‌جویی می‌شود، یعنی نه‌تنها واردات نخواهیم داشت بلکه می‌توانیم این میزان سوخت را ذخیره و یا صادر کنیم. محمد مشهدی‌شریف می‌گوید: زمانی مرکز اسقاط خودرو زیرنظر وزارت راه و سازمان راهداری بود اما از 10بهمن سال گذشته این ماموریت به وزارت صمت واگذار شده و هنوز زیرساخت لازم ایجاد نشده است درحالی‌که این وزارتخانه تنها یک هفته دیگر فرصت دارد تا آیین‌نامه جدید را به دولت ببرد و آن را مصوب کند زیرا اگر ملاک همان آیین‌نامه قبلی باشد، اتفاق جدیدی نمی‌افتد.
او با بیان اینکه یک خودروی فرسوده چه سواری و موتورسیکلت و چه کامیون تقریبا ۲ برابر خودروی نو بنزین مصرف می‌کند، گفت: براساس دلار ۵۰‌هزار تومان و نرخ ۷۰‌سنت بنزین فوب خلیج‌فارس روزانه ۱۳۲‌هزار تومان هزینه سوخت یک خودروی فرسوده می‌شود و به این ترتیب این وسایل نقلیه بنزین‌سوز فرسوده ۲۷۲‌میلیارد تومان در روز و سالانه ۹۹‌هزار و ۲۸۰‌هزار میلیارد تومان بنزین کشور را می‌سوزانند. او با بیان اینکه در ۴‌سال آینده مصرف بنزین ۳۳‌درصد بالاتر خواهد رفت، تأکید کرد: یعنی تا ۴‌سال آینده مصرف بنزین ۳۱‌میلیون لیتر بالاتر می‌رود. این در حالی است که تولید لازم را نداریم و باید وارد شود، اما اگر خودروهای فرسوده از مدار خارج شوند حداقل ۳۳‌میلیون لیتر صرفه‌جویی می‌شود.

فرسوده‌های آلوده
رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت خودرو با بیان اینکه ۵۰ درصد آلودگی هوا مربوط به وسایل نقلیه در تردد کشور است، تأکید کرد: باید‌ساز وکارهای تشویقی و تنبیهی به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که صاحبان خودروهای فرسوده علاقه‌مند شوند خودروهای خود را تحویل دهند، اما در حال حاضر وقتی قیمت پراید بالاتر از 3۰۰‌میلیون تومان می‌رسد کسی حاضر نمی‌شود خودرویی را که ۲۰‌سال کار کرده ارزان بفروشد، باید تناسبی بین خودروی فرسوده و نو باشد وگرنه هیچ انگیزه‌ای برای اسقاط نیست. او با بیان اینکه باید وام‌های با نرخ تسهیلات پایین و یا جرایمی را به‌صورت پلکانی برای بیمه و معاینه فنی درنظر بگیرند، یادآور شد: اگر تشویق و تنبیه کنار هم نباشد صاحبان خودروهای فرسوده تمایلی به تعویض ندارند کما اینکه در چند سال اخیر اسقاط به‌شدت افت کرده و این رویه سبب می‌شود شهرها آلوده‌تر و پرترافیک‌تر و مبلمان شهری بدتر شود، به‌طوری که در سال ۱۴۰۱، ۳۶۲ روز هوای آلوده و فقط ۳ روز پاک داشتیم و این در ‌شأن کشور نیست.