سهمیه ارزهر سفر خارجی معادل درآمد 10 بشکه نفت

رضا کربلایی/ خبرنگار
سفر به خارج از کشور به گزینه نخست برخی شهروندان ایرانی تبدیل شده و در روزهای اخیر شعب بانک‌های ملی، سامان، ملت، تجارت و پارسیان برای پرداخت ارز به آنها با ترافیک شدید مسافران مواجه شده و برخی هم قید دریافت ارز را زده‌اند تا از پرواز جانمانند. براساس مقررات بانک مرکزی به هر مسافر ارزی یک‌بار در سال ارز به قیمت رسمی داده می‌شود؛ برای سفر به کشورهای نزدیک نفری 500 و برای کشورهای دورتر نفری 1000یورو. اختلاف قیمت هر یورو در بازار غیررسمی و رسمی 2400تومان برآورد می‌شود و شکل‌گیری صف در شعب ارائه‌دهنده خدمات ارزی بانک‌های یادشده نشان می‌دهد که جذابیت سفر با ارز رسمی به اندازه‌ای زیاد است که حتی تصمیم دولت برای افزایش عوارض خروج از کشور را عملا خنثی کرده است.

برآوردهای رسمی نشان می‌دهد که سالانه دست‌کم 9میلیون نفر به خارج از کشور سفر می‌کنند که بیش از 90درصد از این سفرها به قصد مسافرت‌های تفریحی صورت می‌گیرد و اگر دولت و بانک مرکزی به هر نفر متوسط 500یورو، ارز مسافرتی بدهند، اختلاف ناشی از نرخ رسمی و غیررسمی هر یورو با احتساب 2400تومان شکاف قیمتی بالغ بر 21هزار و 600میلیارد تومان برآورد می‌شود که این میزان درآمد عملا از دست دولت رفته و به‌صورت رانت ارزی به مسافران داده شده است.

به گزارش همشهری، افزایش تعداد متقاضیان ارز در روزهای اخیر برای سفر به خارج از کشور باعث شده تا شعب بانک‌ها در تأمین و پرداخت ارز با مشکلات جدی مواجه شوند؛ چراکه مدیران شعب ارزی بانک‌های ملی، سامان، ملت، تجارت و پارسیان می‌گویند تعداد متقاضیان دریافت ارز در روزهای منتهی به تعطیلات چند روزه پیش رو به دو برابر افزایش یافته و فعالیت شعب را با مشکلاتی مواجه کرده است. به گفته آنها، هر مسافر برای دریافت ارز مسافرتی حداقل یک روز تمام باید وقت خود را در شعب بگذراند و پس از انجام مراحل اداری مختلف باید به شعب ارزی مستقر در فرودگاه‌های خارجی مراجعه کند.



سفر با نصف قیمت به خارج از کشور

محاسبات همشهری نشان می‌دهد که هر 2نفر با دریافت 1000یورو ارز مسافرتی تنها 5میلیون و 100هزار تومان برای تفریح و خرید دست به جیب می‌شوند درحالی‌که اگر ارز خود را با نرخ 7500تومان تأمین کنند، باید دست‌کم 7میلیون و 500هزار تومان پرداخت کنند. نتیجه اینکه هر 2نفر درصورتی که بتوانند ارز مسافرتی بگیرند، هزینه سفر یکی از آنها عملا رایگان تمام می‌شود؛ چرا که هزینه بلیت و اقامت هر مسافر به خارج از کشور به‌صورت ریالی پرداخت شده و حاشیه سود 2میلیون و 400هزار تومانی سفر 2نفره به خارج از کشور ناشی از اختلاف قیمت رسمی و غیررسمی باعث می‌شود که پول بلیت و اقامت یکی از 2نفر رایگان تمام شود؛ مشروط به اینکه ارز دریافتی را خرج نکنند و در بازگشت به کشور آن را به قیمت غیررسمی بفروشند.



رفت و برگشت مسافران بین شعب ارزی

در روزهای اخیر به‌دلیل تعطیلات چند روزه، برخی مسافران جهت گرفتن ارز مسافرتی مدام در حال رفت و برگشت بین شعب ارزی بانک‌های ارائه‌دهنده خدمات ارزی هستند؛ به‌گونه‌ای که در برخی شعب این بانک‌ها ارائه خدمات ریالی و بانکی متعارف به مردم با مشکل مواجه شده است. تعدادی از این مسافران که به گفته خودشان تا دیروز موفق به دریافت ارز مسافرتی نشده‌اند، به خبرنگار ما می‌گویند: بانک‌های عامل به‌دلیل تمام شدن سهمیه تعیین‌شده برای آنها اعلام می‌کنند توان تأمین ارز آنها را ندارند که به همین دلیل مراجعه به بازار غیررسمی برای دریافت ارز به گزینه مسافرانی تبدیل شده که راهی برای دریافت ارز مسافرتی ندارند.



هر مسافر 10بشکه نفت خرج دارد!

این گزارش می‌افزاید درصورتی که میانگین قیمت هر بشکه نفت صادراتی ایران در بهترین شرایط قیمتی 50یورو باشد و دولت هم به سختی بتواند ارز ناشی از صادرات نفت خام را به داخل کشور برگرداند، با انجام هر سفر خارجی، هر مسافر 10بشکه نفت خرج روی دست کشور می‌گذارد. با احتساب 9میلیون سفر خارجی در سال دست‌کم 90میلیون بشکه نفت به قیمت هر بشکه 50یورو باید فروخته شود تا ارز مسافرتی تأمین شود. سؤال اصلی اینجاست که دولت و بانک مرکزی چرا ارزهای ناشی از صادرات نفتی و غیرنفتی را با قیمت رسمی به سفرهای خارجی اختصاص می‌دهند که عملا تبدیل به رانت ارزی برای مسافران به خارج از کشور شده است.



فروش ارز مسافرتی با نرخ رسمی توجیه ندارد

هرچند برخی فعالان صنعت گردشگری آمار سفر سالانه 9میلیون نفر به خارج از کشور را قبول ندارند و معتقدند که آمار گردشگران خروجی کشور در سال ۵/ ۸ تا ۹ میلیون نفر است که ۴ میلیون نفر از آنها زائر امام حسین(ع) هستند و در روز اربعین از کشور خارج می‌شوند و حدود یک‌میلیون نفر نیز در طول سال برای زیارت به عراق می‌روند که ارز چندانی از کشور خارج نمی‌کنند. به گفته حرمت‌الله رفیعی، رئیس هیأت مدیره انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی، گروه دیگر نیز بازرگانان و اشخاص دولتی و غیردولتی هستند که برای ماموریت‌های کاری به سفر می‌روند و تعداد آنها نیز حدود یک میلیون نفر است؛ در نتیجه در جامعه ۸۵‌میلیون نفری ۳ میلیون نفر در سال سفر تفریحی خارج از کشور می‌روند. گذشته از اختلاف نظر بر سر تعداد واقعی مسافرانی که به قصد تفریح و سرگرمی به کشورهای خارجی سفر می‌کنند، توجیه ارز مسافرتی با نرخ رسمی از سوی بانک مرکزی به دستور دولت هیچ توجیهی ندارد و بهتر است مسئولان دولتی و بانک مرکزی به جای انتقاد از تعداد بالای سفرهای خارجی به دوران رانت ارزی ایجاد شده پس از سیاست جدید ارزی پایان دهند.