گزارش
این مسجد پناهگاه در راه‌مانده‌هاست
امام‌جماعت مسجد امام‌رضاع معتقد است کسی که به شهری وارد می‌شود مهمان است و آن شهر وظیفه دارد که به این مهمان‌ها رسیدگی کند
ثریا روزبهانی-روزنامه‌نگار
کلیددار خانه امن الهی است و به واسطه دست‌به‌خیربودنش غریبه و آشنا او رامی‌شناسند و از او به نیکی یاد می‌کنند. امام‌جماعت مسجد‌امام‌رضا(ع) به مسافران در راه مانده پناه می‌دهد و به همراه نمازگزاران مسجد به عیادت بیماران محل می‌رود یا وقتی اهالی گره‌ای در زندگی‌شان می‌افتد، او را محرم اسرار خود می‌دانند. حجت‌الاسلام علی واشقانی‌فراهانی شاید در زبان فقط به‌عنوان امام‌جماعت معرفی شود اما او در عمل دغدغه‌های اهالی و شهروندان به چالش‌های روزانه‌اش تبدیل شده است. برخلاف اغلب مساجد که با اقامه نماز مغرب و عشا فعالیت‌های روزانه‌شان به اتمام می‌رسد، در این خانه الهی، شبانه‌روز به روی غریبه و آشنا باز است و امام‌جماعت مسجد امام رضا(ع) وقت و بی‌وقت از مهمان‌هایی که از راه دور و نزدیک به این مکان آمده‌اند پذیرایی می‌کند.
زمانی برای درمان پسرش از خرمدره به تهران آمده است و طبق تشخیص پزشک برای معالجه فرزند بیمارش باید چندین روز در تهران بمانند اما در این شهر غریبند و جایی برای ماندن ندارند: «کشاورزیم و برای معالجه به تهران آمده‌ایم. اکنون به جای یک شب چند شب است مهمان این مسجد و حاج‌آقا فراهانی هستیم. سراغ هتل و مهمانسرا رفتیم که برای یک شب باید حدود ۸۰۰هزار تومان پرداخت می‌کردیم. از همه‌جا ناامید شده بودیم و راه به جایی نداشتیم. از یک مغازه‌دار پرسیدم اینجا هتل، مسافرخانه یا خانه خالی دارد که چند شب بمانیم؟ مغازه‌دار گفت جای دور نروید همین مسجد هست. در این شهر غریب با زمستان سردش، شب‌ها در مسجد امام‌رضا(ع) استراحت می‌کنیم و آشپزخانه و آب‌داغ برایمان مهیاست و تنها کاری که از دستمان برمی‌آید دعای خیری است که نثارشان می‌کنیم.»
مسافری دیگر از شهر زنجان برای رفع مشکلش به تهران آمده و اکنون شب‌ها در این مسجد پناه می‌گیرد. او می‌گوید: «من ساعت ۲بامداد به تهران رسیدم و تاکسی‌های خطی نشانی این مسجد را دادند. حتی تا‌کنون در شهر خودمان هم اینگونه ندیده بودم. برای نخستین بار است که می‌بینم حتی نیمه‌شب هم در مسجد روی مردم باز است. خانه ما نزدیک مسجد نبود. به همین‌خاطر من تا به حال صدای اذان را نشنیده بودم. وقتی اینجا خوابیدم، می‌شنیدم که صبح‌ها اذان می‌گویند و اهالی برای اقامه نماز به مسجد می‌آیند، در ذهنم روشنایی ایجاد شد و من هم بلند شدم و نماز خواندم. ای کاش مساجد دیگر هم اینطور بود.»
مسجد یا مهمانسرا؟!
واشقانی فراهانی اعتقاد دارد پناه‌دادن به مسافران، نیازمندان، مستمندان و همچنین رسیدگی به مسائلی مانند ازدواج و گرفتاری‌های مردم از مهم‌ترین رسالت‌های مسجد در عصر پیامبر(ص) بود. او در این‌باره می‌گوید: «طبقه بالای مسجد، مکانی را به‌عنوان حسینیه درنظر گرفتیم که از سراسر کشور بیماران و مسافران که به تهران می‌آیند و یک یا چند شب در این شهر اقامت دارند از فضای این مسجد استفاده می‌کنند. این اقدام، اسلام و روحانیت را نزد مردم عزیز می‌کند.»
او با بیان اینکه اگر در این دوره که جامعه با چالش‌های بسیاری مواجه است، هر مسجد مثل مسجد امام‌رضا(ع) اطراف خودش را مدیریت و با توجه به دغدغه‌های اهالی و شهروندان فعالیت کند، به نوعی معضلات شهروندان تهران مدیریت شده و بخشی از مشکلات مسافران این شهر هم کاهش پیدا می‌کند، می‌گوید: « اغلب مسافران از شهرهای دور می‌آیند و درآمدی ندارند. به همین‌خاطر باید از آنها حمایت کرد. برای مسجدهایی که می‌خواهند در آینده در شهر تهران بسازند باید فضایی هم برای در راه‌‌مانده‌ها ایجاد کنند. در دین اسلام کسی که به شهری وارد می‌شود به‌عنوان مهمان است و آن شهر وظیفه دارد که به این مهمان‌ها رسیدگی کند.»
واشقانی در ادامه می‌افزاید: «شب تا صبح در مسجد حضور دارم تا هر لحظه که در راه مانده یا نیازمندی در خانه الهی را بزند، این در به رویش باز شود. مسجد و امام‌جماعت باید شبانه‌روز در خدمت مردم باشد. امروز با این همه گرانی و تورم آیا صلاح است در مسجد را ببندیم و نیازمندان به دیوار مسجد تکیه بزنند و در سرما بلرزند.»
اهالی محله، خانواده امام‌جماعت مسجد هستند
واشقانی فراهانی معتقد است که امام‌جماعت مسجد، محل خدمت خودش را باید در چندین خیابان منتهی به مسجد بداند و به امور مردم رسیدگی و مسجد را به‌معنای حقیقی خانواده منطقه و محل معرفی کند. حجت‌الاسلام فراهانی بر این باور است که امام‌جماعت مثل نخ تسبیح است وقتی شما نخ را بردارید دانه‌های تسبیح از هم می‌ریزد. شاید به‌خاطر این دیدگاه است که اهالی و کاسبان این محدوده برای رفع مشکلات با یکدیگر متحدند و امام‌جماعت مسجدشان را معتمد و قهرمان محله‌شان می‌دانند.
مکث
برنامه‌هایی برای همه اهالی
او، برنامه‌های مسجد را به نوعی برنامه‌ریزی کرده است که همه سنین و اقشار جامعه بتوانند از کوچک‌ترین امکانات و اقدامات مسجد بهره ببرند. فراهانی می‌افزاید: «بخش وسیعی از فعالیت‌های مسجد‌امام‌رضا(ع) را به بانوان اختصاص داده‌ایم و بخشی از فضای مسجد روزهای زوج مهدکودک است و روزهای فرد برای بانوان جلسات آموزشی مختلفی برگزار می‌شود. روزهای چهارشنبه هم بعد از نماز مغرب و عشا برای آقایان جلسات قرآنی تشکیل می‌شود.» حل و فصل مشکلات خانوادگی و قومی اهالی، شرکت در نمازجمعه و رفع نیازهای فرهنگی از دیگر فعالیت‌هایی است که امام‌جماعت این مسجد انجام می‌دهد. ساخت و راه‌اندازی درمانگاه در مجاورت مسجد برای برطرف‌کردن کمبود سرانه درمانی در این محدوده دغدغه تازه‌ای است که فراهانی اکنون برای به ثمر‌نشاندنش تلاش می‌کند و برای هموار‌شدن راه به حمایت مسئولان نیاز دارد.
در همینه زمینه :
یادداشت وارده
شهرزاد
پیگیری