مخاطبان سینما به فیلم کوتاه گرایش پیدا کرده اند

جلیل سامان در تلویزیون کارنامه پرباری دارد؛ از نگارش فیلمنامه‌های تلویزیون که توانست در سال‌های پخش، بیشترین تماشاگر را داشته باشد تا کارگردانی سریال‌های موفق. جلیل سامان با کارگردانی «زیرخاکی» توانست باز هم نگاه بینندگان تلویزیون را از آن خود کند. این کارگردان در سیزدهمین جشنواره فیلم 100حضور داشت و در حاشیه حضورش در جشنواره درباره تولید فیلم‌های 100ثانیه‌ای گفت که می‌تواند به نوعی استعدادیابی باشد.
جلیل سامان، بر حضور جوانان در سینما و شروع کارشان با تولید فیلم‌های کوتاه، تأکید می‌کند: «ظرفیت‌های حمایتی در انجمن سینمای جوانان هم به‌نسبت تعداد بالای متقاضیان و فعالان این حوزه، بسیار محدود است. بودجه‌ها در این زمینه برای حمایت از همه متقاضیان جوابگو نیست. چقدر خوب می‌شد اگر خود صاحبان سینماها بودجه‌ای را به این حوزه اختصاص می‌دادند؛ مثلا هر سال یک فیلم کوتاه تولید می‌کردند؛ به‌خصوص سینماهایی‌که متعلق به نهادهایی مانند حوزه هنری و وزارت ارشاد هستند. موزه‌ها یا خیلی از مراکز صنعتی هم می‌توانند این کار را انجام و بودجه‌ای را برای تولید فیلم کوتاه اختصاص دهند. الزاما هم لازم نیست که این پروژه‌ها تبلیغاتی باشند؛ مثلا کارخانه فولاد همت کند روی برخی پروژه‌ها بدون هدف‌گیری تبلیغاتی خاص سرمایه‌گذاری کند. صرف اینکه نامش در تیتراژ ذکر شود، برای آن کارخانه یا سازمان کافی است و به نوعی تبلیغ به‌حساب می‌آید.»
وی در ادامه می‌گوید: «در حال حاضر فضای فرهنگی کشور - بدتر از اقتصاد -  در برخی بخش ها از بی نظمی برخوردار است و برخی افراد بدون هیچ سابقه و تجربه‌ای ناگهان سینمایی‌ساز و سریال‌ساز می‌شوند! این اتفاقات تمام قواعد و ذهنیت‌های دانشجویان سینما و فیلمسازان را درهم شکسته است. تصمیم‌های مدیران فرهنگی هم متأسفانه حساب و کتاب ندارد. اینجاست که فیلمساز از مسیر رشد طبیعی خارج می‌شود و برای فیلمساز شدن دنبال رابطه می‌گردد.»
این کارگردان در ادامه درباره تجربه ساخت یک فیلم 100ثانیه‌ای می‌گوید: «این تصمیم به‌شدت بستگی به موضوعی دارد که با آن مواجه می‌شوید. گاهی موضوعی وجود دارد که برای شما بسیار مهم است و درباره آن حرف و حسی دارید که دل‌تان می‌خواهد آن را به تصویر بکشید. اینجا باید مدیوم را انتخاب کنید و شاید قالب آن فیلم ۱۰۰ثانیه‌ای باشد یا 100دقیقه‌ای یا 100قسمتی، در اصل تعصبی برای انتخاب مدیوم وجود ندارد.» وی درباره اینکه آیا ساخت فیلم 100ثانیه‌ای سخت‌تر از ساخت یک فیلم بلند یا حتی سریال است، توضیح می‌دهد: «به‌نظرم از این جهت که بخواهید مخاطب را به‌صورت طولانی‌مدت با خود همراه کنید، کار سخت‌تری است. فیلم ۱۰۰ثانیه‌ای تا بخواهد شروع شود، تمام‌شده است. مخاطب فیلم 100ثانیه‌ای این فرصت و شانس را به کارگردان اثر می‌دهد که تا پایان با او همراه بماند تا ببیند چه می‌شود. حالا این فیلمساز است که باید در 100ثانیه حرفش را بزند. نمی‌خواهم بگویم که کار خیلی آسانی است، اما کارهایی با زمان بیشتر به‌جهت دشواری‌های بلندمدت در مسیر تولید، می‌توانند تجربه‌های بسیار سخت‌تری باشند.»
به اعتقاد کارگردان «زیرخاکی»، گاهی کار کوتاه را تجربه‌ای برای ورود به سینما می‌دانند. خیلی از فیلمسازانی که در جشنواره‌های فیلم کوتاه حضور دارند با این نیت می‌آیند که شناخته شوند و بعدها بتوانند کارهای بلند هم بسازند. این رویکرد غلط نیست، اما با توجه به فراگیری فضای مجازی و زیاد شدن فراغت‌های پاره‌وقت آدم‌ها که به آنها اجازه می‌دهد بیشتر فیلم‌های کوتاه تماشا کنند، این مدیوم را تبدیل به مدیومی بسیار جدی کرده است. چه بسا فیلمسازی هم باشد که همیشه فیلم‌های 100ثانیه‌ای یا آثار کوتاه بسازد و صرفا به‌عنوان یک پله و محل گذر به این حوزه نگاه نکند.
وی درباره اینکه آیا احتمال دارد روزی فیلم 100ثانیه‌ای بسازد، می‌گوید: «پیش‌تر فیلم کوتاه ساخته‌ام. کارم را با ساخت فیلم کوتاه آغاز کردم و از این حوزه فاصله گرفتم؛ چراکه در مقطعی که به‌دنبال فعالیت بودم، هیچ حمایت و سرمایه‌گذاری‌ای در این بخش صورت نمی‌گرفت. زمانی تلویزیون کارهای کوتاه تولید می‌کرد، اما از مقطعی دستورالعملی آمد که اعلام کردند دیگر فیلم کوتاه ساخته نشود. آن زمان من کارمند سازمان بودم. فیلمسازی کوتاه در تلویزیون زمینه خوبی بود تا فیلمسازان، این حوزه را تجربه کنند، اما رسما جلوی آن را گرفتند.»