رسانه چگونه به فرزندآوری کمک کند

امید محمدیان پهلوان- خبرنگار

ایران همانند بسیاری دیگر از کشورها، با خطر رشد منفی جمعیت روبه‌روست. در حال حاضر جوان‌سازی جمعیت به یک ضرورت جدی در کشور تبدیل شده است، اما گزارش آماری اخیر سازمان ثبت احوال نشان می‌دهد که نرخ زاد و ولد در 9‌ماه سال‌جاری نسبت به سال گذشته دچار کاهش شده است. این مسئله سؤالات و هشدارهای مهمی را درباره دلایل ناکامی سیاست‌های تشویقی دولت مطرح ساخته است.
به‌نظر می‌آید در تنظیم راهبردها و سیاست‌های جمعیتی، به برخی دغدغه‌ها و واقعیت‌ها پاسخ داده نشده است. همچنین تبعات پیری جمعیت به نحو مطلوب برای عموم مخاطبان جامعه روشن نیست. از طرفی ضرورت دارد که سیاست‌های جمعیتی با رویکرد اقناعی توسط رسانه‌ها تکمیل شوند.
دکتر علی پژهان، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در «نشست تخصصی رسانه و سیاست جمعیتی» می‌گوید: «اساساً عمده مسائل مربوط به جمعیت، موضوعات استدلالی و اقناعی هستند.» نظیر این دیدگاه در پژوهش‌های بسیاری به‌عنوان یک ضرورت هم مطرح شده است. برای آنکه سیاستگذاری جمعیت موفق شود، نیاز به انعکاس و انتقال صحیح پیام‌ها و مطالب مربوط به مسائل جمعیتی است. انتقال پیام یک وظیفه مهم رسانه‌ای است.
باید سیاستگذاران به‌درستی کشف کنند توقعات افراد در زندگی اجتماعی و چشم‌اندازی که برای آینده فرزندان خود درنظر می‌گیرند در چه سطحی قرار دارد. درواقع انتظار این است که رسانه‌ به سیاستگذاران در انتقال پیام‌های مردم به‌منظور برنامه‌ریزی‌های جمعیتی کمک کند.
رسانه‌ها در اشکال مختلف می‌توانند به سیاست‌های جمعیتی کمک کنند. مواردی در این زمینه پیشنهاد می‌شود:
رونمایی از آخرین یافته‌های علمی مربوط به مسائل جمعیتی یا پرداختن به آخرین کتاب‌های مهم.
ارائه آمارهای مربوط به جمعیت که به روشنی مشکلات و بحران‌های آینده را تصویر کنند.
افکارسنجی دغدغه‌های عمومی و واضح‌‌ ساختن توقعات مردم از شرایط فرزند‌‌آوری با ارائه آمار و نمودار.
نمایش شرایط فرزندآوری و فرزندپروری مناسب برای مردم و سیاستگذار (آگاهی رسانه به علم جمعیت‌شناسی).
ایفای نقش رسانه‌ها به‌عنوان حلقه و اصل میان توقعات مردم و تصورات سیاستگذاران و تشکیل اتاق‌ فکرهای رسانه‌ای.
ایجاد فضا و شهامت لازم برای بیان کردن دغدغه‌ها و ترس‌های واقعی و ایجاد فضای گفتمانی برای بازشدن گره‌های پنهان ذهنی.
ایجاد مشوق برای ترویج روایت‌ها و تجربه‌های شنیدنی و انگیزه‌ساز فرزندآوری، فرزندپروری و به‌اشتراک‌گذاری تجربه‌ والدین راضی و موفق.
ساخت و انتشار برنامه‌های تلویزیونی مشاور خانواده و کودک.
بهره‌مندی از شبکه‌های اجتماعی برای برجسته‌سازی تجربه‌ها، روایت‌های مربوط به فرزندپروری و ایجاد فضایی برای پرسش و پاسخ و ...