دَرَق؛ پایتخت سمنوی ایران

گروه ایرانشهر

روزهای پایانی اسفند نزدیک است. حال و هوای عید، آن هم بعد از چند سال خانه‌نشینی اجباری با شیوع کرونا، بیش از هر سال احساس می‌شود. کوچه و بازار هم پر شده از آنچه مردم ممکن است در ایام نوروز نیاز داشته باشند و در این میان، سمنو به‌عنوان پای ثابت سفره هفت‌سین بازارگرمی می‌کند. «دَرَق»، پایتخت سمنوی ایران هم این روزها خود را برای جشنواره سمنوی آخر سال آماده می‌کند؛ جشنواره‌ای که قرار است 16اسفند برگزار شود و میزبان گردشگران زیادی از شهرها و‌ استان‌های مختلف باشد.‌

 دَرَق کجاست؟    

دَرَق، شهری در بخش مرکزی شهرستان گرمه استان خراسان شمالی ایران در نقطه تلاقی 3استان خراسان شمالی، سمنان و گلستان واقع شده است؛ شهری با ۷هزار نفر جمعیت که به‌دلیل تولید صدها تن سمنو در سال به‌عنوان پایتخت سمنوی ایران شناخته شده‌است.  دَرَق به معنای قسمت سخت از هر چیزی است. برخی معتقدند این واژه تغییر شکل یافته دره است و به‌خاطر جایگاه جغرافیایی شهر به آن اطلاق شده است.‌

 ثبت ملی سمنو    
سمنو در خراسان شمالی با تمرکز در شهر‌های درق و مرکز استان با اجرای یک‌سری آداب و رسوم پخته می‌شود. این امر موجب شده تا سمنوی این شهر در سال۱۳۹۴ در قالب میراث فرهنگی ناملموس با عنوان «سمنوپزان دَرَق در استان خراسان شمالی» به ثبت ملی برسد. پخت سمنو در شهر‌های دَرَق و بجنورد به‌صورت موروثی، از پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها به فرزندان منتقل شده و این روزها، بیش از ۲۰۰کارگاه خانگی مشغول تولید سمنو هستند.

 پخت‌وپز در طول سال

هرچند سمنو در اسفند و روزهای پایانی سال بیشتر مورد توجه مردم قرار می‌گیرد، اما ثبت ملی موجب شده است اهالی دَرَق در طول سال و به‌طور مداوم به پخت سمنو مشغول باشند. این را معاون میراث‌فرهنگی اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان شمالی به همشهری می‌گوید و توضیح می‌دهد: ثبت ملی 2دستاورد مهم برای دَرَق داشته است؛ بسیاری از فعالان بخش، کد بهداشت و سلامت خود را گرفته‌اند و دیگر اینکه، قبلا فقط یک‌ماه مانده به نوروز پخت انجام می‌شد‌، اما حالا دائمی شده و محصولشان به شهرها و استان‌های همجوار صادر می‌شود. محمدرضا قهرمانیان همچنین از برگزاری جشنواره سمنو در تاریخ 16اسفند خبر می‌دهد و می‌گوید: مسئول برگزاری جشنواره، شورای شهر و شهرداری دَرَق هستند، اما میراث فرهنگی با اعزام گروه موسیقی، اطلاع‌رسانی به دفاتر مسافرتی و تورهای گردشگری و کمک‌هزینه برای اهدای جوایز از این رویداد و شهر حمایت می‌کند.

 ماندگاری سمنوی دَرَق    
به کار بردن شیوه‌های خاص در پخت‌وپز این غذا موجب شده تا سمنوی دَرَق از ماندگاری بسیار بالایی برخوردار باشد. پخت سمنو در شهر با مشارکت مردم برگزار می‌شود و مردم به‌عنوان یاور و برای گفتن خدا قوت به کمک افرادی که آن را طبخ می‌‌کنند، می‌‌روند. همچنین هنگام پخت این غذا از سوی افراد یاری‌کننده هدایایی نیز به‌صورت پیشکش برده می‌شود. خواندن اشعار هنگام کفچه زدن و پخت سمنو از دیگر فعالیت‌هایی است که انجام می‌شود تا این مراسم به‌صورت شاد برگزار شود. بنا بر اعتقاد برخی از مردم شهر دَرَق، سمنو سمبل قدرت و شجاعت است؛ چون از جوانه گندم درست می‌شود.

مکث
صادرات سمنوی دَرَق به خارج از کشور
 رئیس اداره میراث‌فرهنگی شهرستان گرمه با بیان اینکه دَرَق ۲۰۳ کارگاه تولیدی سمنو دارد، می‌گوید: از این تعداد، ۲۰۰ کارگاه خانگی است و ۳ کارگاه بزرگ نیز هر روز حدود ۶ دیگ بارگذاری می‌کنند. وحید محمودی‌فر از صادرات سمنو به ترکیه، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و آلمان خبر می‌دهد و می‌افزاید: سمنوی صادراتی به خارج از کشور با غلظت بالایی در اندازه شکلات طبخ می‌شود تا در مدت ۲۰روز فاسد نشود.