یک شروع تازه

هلیا نصیری-روزنامه‌نگار

با پایان ‌ماه محرم و صفر، ناآرامی‌ها باعث شد که فعالیت‌های هنری رکود داشته باشند، اما کنسرت‌های موسیقی برخلاف اکران کج دار و مریز فیلم‌ها و اجراهای کم نمایش‌ها به‌طور کامل تعطیل شدند. زمانی فصل زمستان بهترین فصل برگزاری کنسرت‌های پاپ بود و فروش خوب کنسرت‌ها حکایت از حال خوب هنرمندان موسیقی داشت. تعطیلی کنسرت‌ها آنقدر به طول انجامید که بسیاری از اهالی موسیقی با توجه به وضعیت اقتصادی و معیشتی خود منتقد اصلی جریان تعطیلی کنسرت‌ها شدند. برخی معتقد بودند که همه اصناف در ناآرامی‌ها فعالیت خود را دارند.‌

کفگیری که ته دیگ خورد
عده‌ای عنوان کرده بودند که هنرمندان موسیقی نباید فعالیتی داشته باشند و همین موضوع بعضی از هنرمندان را در یک رودربایستی قرار داده است. همین تعطیلی‌ها باعث شد که بسیاری از هنرمندان موسیقی که از قضا چهره نبودند کفگیرشان به ته دیگ بخورد. خیلی‌ها ناچار به تغییر شغل شدند و خیلی‌ها سازهایشان را برای امرار معاش فروختند. هنرمندانی که اگر با تعطیلی‌های مداوم روبه‌رو می‌شدند با یک شکست اقتصادی سخت در روزگار سخت معیشتی مواجه می‌شدند که جبرانش برای اهالی موسیقی سخت بود.

جشنواره موسیقی فجر و آغاز اجراها

بسیاری از هنرمندان به این نکته که هنر، شغل خیلی از افراد است و این شغل هم مانند دیگر شغل‌ها باید رویه طبیعی خود را داشته باشد معتقد هستند و همین موضوع باعث شده پیش از شروع سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر، اجراها در تالار وحدت برگزار شود و برخی از کنسرت‌های پاپ نیز اجراهایشان را آغاز کنند، اما برگزاری جشنواره و حضور 87گروه موسیقی از تهران، دیگر شهرها و کشورها می‌تواند یک شروع بزرگ باشد. شروعی بر ادامه کنسرت‌ها و از سرگیری فعالیت‌های هنری چرا که مردم نیاز به موسیقی، امور هنری و فرهنگی دارند تا بتوانند زندگی را پیش ببرند.

مشکلات اقتصادی برای هنرمندان

محمدحسین توتونچیان، تهیه‌کننده و کنسرت‌گذار درباره تأثیر تعطیلی‌ها می‌گوید:«در پس خاموشی این فعالیت‌ها یک طیف گسترده از عوامل و دست‌اندرکاران موسیقی، تئاتر و سینما وجود دارد. در این میان، یک‌سری افراد هستند که از بنیه و توان مناسب برخوردار هستند و می‌توانند در این روزگار سخت امور‌ خود را بگذرانند، اما برخی عوامل فنی و همکاران هنری و خانواده‌هایشان هم هستند که به‌شدت درگیر معیشت‌اند و حتی از کسب حداقل درآمد‌ خود عاجزند.»  وی همچنین اضافه می‌کند:« اگر در یک ماجرایی قرار باشد یک قشر یا صنفی آسیب ببیند، به دور از انصاف است. صنف هنر شامل همه هنرهاست. این نکته درست است که هنرمندان شناخته‌شده، با نظر مردم سلبریتی شدند، اما این خواسته برخی از مردم که هنرمندان کاری انجام ندهند و فعالیتشان را تعطیل کنند، درست نیست. ‌چرا به این فکر نمی‌کنیم که دیگر عوامل و هنرمندان چگونه باید زندگی کنند؛ به‌طور مثال، اگر کارخانه‌دار، شرکت‌دار و بازاری به کسب‌وکار خود ادامه می‌دهند، چرا صنف هنرمندان نباید کار کنند.»

هنرمندانی که تغییر شغل دادند
هنرمندان موسیقی در دوران کرونا بیشترین لطمه را خوردند و با سختی زندگی خود را پیش بردند؛ شاید چهره‌ها با توجه به پشتوانه اقتصادی خود که به‌طور حتم زمانی (درصورت عدم‌فعالیت) به پایان می‌رسد، توانستند زندگی خود را ادامه دهند، اما به‌گفته توتونچیان تعطیلی‌ها بر خانواده 3 هزار نفری موسیقی تأثیر گذاشته و می‌گذارد. افرادی که هنوز از مشکلات کرونا بیرون نیامده با یک تابستان کوتاه‌مدت که همزمان با 2ماه ایام عزاداری بود، کاری نکردند و بعد درگیر جریانات شدند و حالا چگونه ‌ این صنف ضعیف در این وضعیت اقتصادی به زندگی خود ادامه دهد؟ همه اصناف فعالیت می‌کنند چرا باید بخواهیم این صنف کاری نکند؟ تهیه‌کننده موسیقی همچنین به نوازندگانی اشاره می‌کند که به ناچار در مشاغلی جز تخصص خود کار می‌کنند و یا اینکه نوازنده‌ای برای تامین امرار معاش سازش را می‌فروشد.

کسی به فکر معیشت اهالی موسیقی نیست

امیرعباس ستایشگر، مدیر انجمن موسیقی در گفت‌وگوی تصویری که داشت، عنوان می‌کند:«برخی می‌گویند موسیقی باید تعطیل شود، اما برخی هم می‌گویند که باید فعالیت خود را داشته باشیم و اگر حرفی داریم در همین کنسرت‌های موسیقی حرف خودمان را بزنیم. این سؤال مطرح است که تعطیلی موسیقی به نفع چه کسانی است؟ همه افراد فعالیت روزانه خود را دارند، اما کسی به فکر معیشت اهالی موسیقی نیست و اگر موسیقی همچنان تعطیل باشد تا چه زمان می‌تواند به حیاتش ادامه دهد؟»

یک سیکل بی‌تعقل
ستایشگر با بیان این مطلب که هیچ موزیسینی موافق تعطیلی موسیقی نیست، توضیح می‌دهد: «انگار عده‌ای در یک رودربایستی خشمگینانه گیر کرده‌اند. به‌نظرم این برگزاری کنسرت و فعالیت در حوزه موسیقی در وضعیت امروز در یک سیکل بی‌تعقل قرار گرفته که همه به هم نگاه می‌کنند. نباید گروه‌ها از سوی افرادی که خودشان در آن سوی مرزها نشسته‌اند، تحت فشار قرار بگیرند. هر کسی باید در برگزاری کنسرتش آزاد باشد.» وی ادامه می‌دهد:«جامعه موسیقی در رودربایستی به سمت نابودی پیش می‌رود و اگر این وضع تا نوروز ادامه داشته باشد، موسیقی به‌لحاظ اقتصادی زمین می‌خورد.»

مکث
امید به جشنواره فجر 38

هر چند پاییز با همه سختی‌هایش برای هنرمندانی که بیکار شده بودند، سختی مضاعفی همراه داشت، اما می‌توان گفت برگزاری سی وهشتمین جشنواره موسیقی فجر آغازی دوباره برای فعالیت موسیقی بود. هر سال اسفند، ‌ماه طلایی برای کنسرت‌گذاران در پایتخت و دیگر شهرهاست و با پایان این جشنواره، امید است بار دیگر سالن‌های موسیقی با حضور علاقه‌مندان پر شود و گیشه موسیقی مانند سال‌های قبل از کرونا رونق خود را داشته باشد. البته برای شروع، حمایت وزارت ارشاد و مدیران موسیقی مهم است که اگر این حمایت نباشد شاید برگزاری کنسرت‌ها سخت شود.