بررسی دلایل ضعف اقتصاد ایران از نگاه شهریار زرشناس
تورم 50درصدی به همراه بیکاری و گرانی
ادعای وضعیت مطلوب اقتصادی در دوران پهلوی و آرزوی بازگشت به آن دوره ادعایی است که از سوی برخی افراد ناآگاه مطرح میشود. شهریار زرشناس، استاد دانشگاه معتقد است کسی که بگوید وضع کنونی از زمان پهلوی بدتر است، یا تاریخ را نمیشناسد یا دروغ میگوید. زرشناس، در نشست تبیین گام دوم انقلاب اسلامی که چندی پیش در مؤسسه آموزشی- پژوهشی امامخمینی(ره) برگزار شد، منشأ ضعف اقتصاد ایران را ساختار اقتصادی چندصد ساله کشور دانست. از نگاه این استاد و پژوهشگر حوزه و دانشگاه، به وخامت اوضاع اقتصادی ایران در رژیم پهلوی پرداختهایم.
مشکلات اصلی کشور ناشی از ساختار اقتصادی ماست که رهاورد رژیم پهلوی بوده و از سوی استعمار نهادینه شدهاست. بیکاری، سیکلهای رکود و تورم، ظرفیت پایین بخش مولد و عدماشتغال به ساختار اقتصادی ایران برمیگردد.
نظام سلطه جهانی سال1801سراغ ایران آمد. نخستین میوه جدی این طرح در مشروطه کاشته میشود و برای اینکه ایران را به کشوری سر به زیر مبدل کند، ارکان هویت ایرانی ـ اسلامی و زیرساخت اقتصادی و سیاسی را هدف قرار داد. آنها پروژهای را دنبال کردند که شبهمدرنیزاسیون بود و از سوی رژیم پهلوی اجرا شد. ساخت سیاسی آن را رژیم پهلوی برعهدهداشت و ساخت اقتصادی جدیدی را به نام شبهمدرن که سرمایهداری ظالمانه استثماری ناتوان را جایگزین ساخت اقتصادی سنتی کردند.
ویژگیهای این ساختار اقتصادی این است که بخش مولد با بخش غیرمولد متوازن نیست و بخش مولد ضعیف و بخش غیرمولد بسیار بزرگ است. این مسئله سبب میشود تا اقتصاد همواره ضعیف بماند و البته این ساخت اقتصادی فقط متعلق به ایران نیست و آن را در بسیاری از کشورها پیاده کردهاند.
ایران در دوره پهلوی در سالهای 1352الی 1356تورم 50درصدی به همراه بیکاری و گرانی داشته و این مسئله در روزنامههای آن زمان کاملا ثبت شده است.
گزارشهای فقر، قطع آب و برق، کمبود مواد غذایی، بیکاری و گرانی و... از مواردی است که در دوران پهلوی وجود داشت، اما برخی چنین جلوه میدهند که آن دوران کاملا گل و بلبل بود.
در دوران پهلوی فقط 15هزار فارغ التحصیل در کشور وجود داشت که دولت برای این تعداد نیز نمیتوانست اشتغال ایجاد کند درحالیکه در دوران کنونی 15میلیون فارغالتحصیل وجود دارد.
اعتقاد به اینکه پیشرفت اقتصادی منوط به ارتباط با نظام جهانی است یک ادعای نادرست به شمار میآید. برخی کشورها نظیر روسیه، ژاپن و چین اقتصاد خود را در دوران جدایی از نظام سلطه جهانی تقویت کردند، این در حالی است که برخی کشورها که حیاطخلوت آمریکا هستند با اقتصاد بسیار ضعیفی دست و پنجه نرم میکنند.