گزارش
داشتن و نداشتن
پدیده‌هایی که در راهند، فیلم‌هایی که نمی‌رسند
سعید مروتی- روزنامه‌نگار
جشنواره فیلم فجر با چه فیلم‌هایی رونمایی خواهد شد؟ فهرست‌های مختلفی که رسانه‌ها این روزها به‌عنوان آثار حاضر در فجر چهل و یکم از آنها یاد می‌کنند چقدر سندیت دارند؟ تا روزی که دبیرخانه جشنواره اسامی فیلم‌های پذیرفته شده را اعلام نکند این داستان ادامه خواهد داشت.از سوی دیگر برخی گمانه‌زنی‌های صورت گرفته هم بیشتر حکم بازی با نام‌ها را دارد و نسبت چندانی با واقعیت ندارد. طبیعی است که وقتی پای جشنواره فیلم فجر به میان می‌آید اهالی رسانه‌ها و سینما دوستان بیشتر به‌دنبال نام‌های شاخص می‌گردند و اینگونه است که تقریبا در هر فهرستی عناوینی به چشم می‌خورد که هر کدام نامی آشنا را به‌دنبال دارد. حالا اما گفته می‌شود تعدادی از این فیلم‌ها که از آنها به‌عنوان آثار پذیرفته شده در جشنواره نام برده شده به این رخداد سینمایی نخواهند رسید. در ماراتن سالانه سینمای ایران همیشه چند تایی نمی‌توانند به خط پایان برسند و امسال هم این قاعده برقرار خواهد بود. از طرف دیگر همیشه فیلم‌هایی به جشنواره می‌آید که کارگردان‌های جوانی آنها را ساخته‌اند و قبل از شروع فیلم فجر رسانه‌ها و مخاطبان خیلی پیگیر آنها نیستند؛ فیلم‌هایی که نقش پدیده را در فیلم فجر ایفا می‌کنند و پس از حضور در فستیوال کشف می‌شوند و به شهرت می‌رسند. اتفاقی که ظاهرا امسال هم رخ خواهد داد و فیلم‌های کارگردان‌های جوان حضوری پدیده وار در فجر چهل و یکم خواهند داشت.
«بهشت تبهکاران» جوزانی در گیرودار جلوه‌های ویژه
مسعود جعفری‌جوزانی، یکی از نام‌های مهم سینمای پس از انقلاب و از چهره‌هایی است که در سال‌های اخیر بیشتر درگیر پروژه‌های دشوار تاریخی بوده است که برخی از آنها هنوز به ثمر نرسیده‌اند. «بهشت تبهکاران» یکی از پروژه‌های به ثمر رسیده جوزانی است که قرار بود یکی از آثار حاضر در جشنواره امسال باشد؛ فیلمی که داستانش در دهه 30می‌گذرد و زمینه‌ای سیاسی دارد. بهشت تبهکاران فیلمبرداری طولانی‌ای هم داشته و این روزها در مرحله فنی است؛ فیلمی که احتمالا به جشنواره نخواهد رسید. جلوه‌های ویژه بصری بهشت تبهکاران نیاز به زمان بیشتری دارد و ممکن است با وجود تلاش فراوان سازندگان فیلم در نهایت به جشنواره نرسد.
«قیف» هم نمی‌آید
قیف به کارگردانی محسن امیریوسفی از دیگر گزینه‌هایی بود که در گمانه‌زنی‌های صورت گرفته از آن به‌عنوان یکی از فیلم‌های حاضر در جشنواره نام برده می‌شد. این فیلم که ظاهراً کمدی متفاوتی است و رضا عطاران نقش اصلی‌اش را ایفا کرده در نهایت در جشنواره امسال حاضر نخواهد شد. پیش از این گفته می‌شد قیف به‌عنوان سریال برای شبکه نمایش خانگی تولید خواهد شد، ولی در نهایت به‌عنوان فیلم سینمایی جلوی دوربین رفت و درصورت حضور در جشنواره امسال، این می‌توانست نخستین حضور محسن امیریوسفی در بخش مسابقه سینمای ایران فیلم فجر باشد؛ اتفاقی که در نهایت رخ نداد.
خبری از «رکسانا» نیست
«رکسانا» تازه‌ترین ساخته پرویز شهبازی یکی از نام‌های پرتکرار جشنواره امسال است؛ فیلمی که مسعود ردایی تهیه‌کننده آن از حضورش در جشنواره امسال خبر داد ولی ظاهرا این فیلم هم همچنان در مرحله تدوین قرار دارد. شهبازی به سنت همیشگی‌اش خودش تدوین فیلمش را عهده‌دار شده و حالا خبر رسیده که خبری از رکسانا در جشنواره امسال نخواهد بود؛ فیلمی که به سیاق معمول پرویز شهبازی در سکوت خبری ساخته شده و چیزی درباره جزئیاتش منتشر نشده است. با کنار رفتن رکسانا، یک نام مطرح دیگر هم از فهرست فیلمسازان حاضر در جشنواره امسال حذف می‌شود.
«ویلای ساحلی» عیاری؛ متوقف در مرحله تدوین
وقتی مدیرکل دفتر نظارت بر عرضه و نمایش فیلم سازمان سینمایی در گفت‌وگویی رادیویی از پر کردن فرم جشنواره برای فیلم «ویلای ساحلی» خبر داد، نام تازه‌ترین ساخته کیانوش عیاری در فهرست گزینه‌های فجر امسال قرار گرفت. این در حالی است که ویلای ساحلی همچنان در مرحله تدوین به‌سر می‌برد و با توجه به اینکه عیاری در پروسه تولید دچار بیماری شده بود، مدتی نیز در مرحله تدوین متوقف ماند. نتیجه اینکه فیلمی که رضا عطاران و پژمان جمشیدی بازیگران اصلی‌اش هستند به جشنواره فجر نخواهد رسید. این فیلم داستان خانواده‌ای روستایی را روایت می‌کند که به‌عنوان سرایدار قرار است برای ۶ماه از یک ویلا نگهداری کنند. صاحب ویلا برای رفتن به خارج از ایران، ویلا را به یونس می‌سپارد، اما برادر زن یونس با ورود به خانه داستان‌هایی را رقم می‌زند. حال و هوای طنزآمیز ویلای ساحلی در جشنواره‌ای که معمولاً با کمبود فیلم کمدی مواجه است، می‌توانست به تنوع ژانری فیلم فجر هم یاری رساند و اساسا حضور کارگردانی چون عیاری می‌توانست عیار جشنواره امسال را هم بالاتر ببرد، اما در نهایت ویلای ساحلی به ماراتن فجر امسال نرسید.
فجر، چشم‌انتظار پدیده‌ها می‌ماند
اگرهمه نام‌های آشنایی را که در نهایت به جشنواره نمی‌رسند کنار بگذاریم باز هم به حضور قابل توجه کارگردان‌هایی می‌رسیم که کنجکاوی عمومی برای تماشای تازه‌ترین آثارشان وجود دارد. از کیومرث پوراحمد با «پرونده باز است» تا نرگس آبیار که با «سووشون» پرسروصدا به فجر خواهد آمد. جدای از اینها باید منتظر حضور غافلگیر‌کننده فیلم‌اولی‌هایی بود که به سیاق 2دهه اخیر، رونق‌بخش جشنواره خواهند شد، پس فیلم فجر چشم‌انتظار پدیده‌هایش می‌ماند.
مکث
فیلم فجر، میراث فرهنگی کشور است
محمد خزاعی (رئیس سازمان سینمایی) به همراه علیرضا اسماعیلی (مدیرکل حوزه ریاست سازمان سینمایی) از دبیرخانه چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر بازدید کردند و از نزدیک در جریان روند کاری این دوره جشنواره قرار گرفتند. خزاعی در جمع مدیران جشنواره ضمن قدردانی از تلاش‌های شبانه روزی ستاد برگزاری جشنواره بین‌المللی فیلم فجر گفت: جشنواره فیلم فجر به مثابه میراث فرهنگی و هنری کشور، تاریخ پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته تا به اینجا رسیده است؛ بنابراین وظیفه همه ما اعم از: سینماگران، هنرمندان، اصحاب رسانه، منتقدان و متولیان است که در حفظ این میراث کوشا باشیم. وی ادامه داد: رشد و بالندگی این درخت ریشه‌دار و پرثمر، به نفع سینمای این مرز و بوم و تاریخ و فرهنگ ما است. رئیس سازمان سینمایی با اشاره به روند مطلوب و قابل توجه فعالیت‌ها و برنامه‌های این دوره جشنواره عنوان کرد: در این دوره جشنواره شاهد خلاقیت‌ها و شاخص‌های بسیار متمایزی خواهیم بود.
وی گفت: به شخصه فیلم‌های بخش مسابقه ملی و بین‌الملل جشنواره را دیده‌ام و شاخص‌‌ها و تمایزات بسیار زیادی در مقایسه با دوره‌های گذشته در این آثار مشهود است که پس از نمایش آنها در جشنواره، جامعه سینمایی و منتقدان به این تمایزات و تفاوت‌ها پی خواهند برد. رئیس سازمان سینمایی با بیان اینکه جشنواره امسال بستری برای گفتمان جدی در حوزه سینمای ملی است، افزود: قطع به یقین، این رویداد فرهنگی در پرتو همدلی و همگرایی همه هنرمندان و سینماگران کشور «فارغ از سلایق و گرایشات سیاسی و جناحی» همانند دوره‌های قبل با شکوه و پرشور برگزار خواهد شد.
مجتبی امینی ، دبیر چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر نیز در ابتدای این جلسه ضمن قدردانی از حضور رئیس سازمان سینمایی در دبیرخانه جشنواره گفت: از ابتدای امسال فعالیت دبیرخانه به‌طور منسجم آغاز شد و تیم خیلی خوبی دور هم جمع شده‌اند. امسال با توجه به ادغام بخش ملی و بین‌الملل برنامه‌ریزی‌های جدیدی صورت گرفت و امیدواریم که جشنواره خیلی خوبی داشته باشیم. تیم‌ها با روحیه خیلی بالایی در حال انجام کار هستند و یک صمیمیت و مودت در بین اعضای ستاد جشنواره وجود دارد.
