چه کارکنیم سنگ‌کلیه نگیریم
درد کلیه رو در نیار!
معصومه حیدری پارسا/ خبرنگار
درد پهلو، خونریزی در ادرار و حالت تهوع، از مهم‌ترین علائم بیماری سنگ‌کلیه هستند؛ بیماری‌ای که با درد بسیار همراه است. در واقع وقتی متوجه می‌شوید سنگ‌کلیه دارید که دچار دوره‌های درد شدید و پیچشی (متناوب) به فاصله هرچند دقیقه شده‌اید. درد ابتدا در ناحیه پشت و درست پایین دنده‌ها ظاهر می‌شود و طی چندساعت یا چندروز، ناحیه درد از مسیر حرکتی سنگ، از حالب به طرف کشاله ران حرکت می‌کند و دیگر درد امانتان را می‌برد. البته از علائم سنگ‌کلیه تهوع مکرر و دفع مقادیر اندک خون در ادرار نیز است که با درد بسیار شدیدی همراه است و ناگریز دیگر چاره‌ای نمی‌ماند جز مراجعه به پزشک و چه بسا عمل جراحی. اگر می‌خواهید به این بیماری دچار نشوید این گزارش را بخوانید.
دلایل بروز بیماری‌های کلیوی
سنگ‌کلیه زمانی تشکیل می‌شود که تعادل طبیعی آب، مواد معدنی، املاح و مواد دیگر آن به‌هم بخورد. رئیس بخش نفرولوژی و عضو تیم پیوند بیمارستان شهید مدرس می‌گوید: سنگ‌کلیه یکی از رایج‌ترین اختلالات دستگاه ادراری است. تخمین زده می‌شود از هر ۱۰ نفر، یک نفر این مشکل را در زندگی‌اش تجربه می‌کند و از آنجا که تحمل سنگ‌کلیه بسیار دردناک و دشوار است، به همین دلیل بهترین راه مقابله با این بیماری جلوگیری از تشکیل سنگ‌کلیه است. همچنین اگر درمان سنگ‌کلیه به‌موقع انجام نشود، علاوه بر درد می‌تواند باعث بروز اختلالات کلیوی و از کار افتادن کلیه‌ها شود.
دکتر سیداحمد تارا درباره این بیماری می‌گوید: سنگ‌های کوچک معمولا توسط ادرار، بی‌آنکه بیمار خود متوجه شود، دفع می‌شوند ولی سنگ‌های بزرگ با بروز درد در ناحیه مثانه و کلیه همراه هستند.
چه عواملی باعث بروز این بیماری می‌شود؟
این پزشک متخصص در ادامه می‌افزاید: یکی از موارد مهم در پیشگیری این است که افراد در سیر بروز نارسایی کلیه، زود متوجه مشکل‌شان شوند. همچنین بعضی از بیماری‌ها را که در ایجاد نارسایی کلیه نقش دارند، باید سریعا درمان کرد؛ مثلا بیماری نقرس، فشار‌خون بالا و بیماری قند را باید کنترل کرد تا کار به جایی نرسد که نارسایی کلیه ایجاد شود، همچنین مصرف نمک، آب و پروتئین را هم باید تنظیم کرد. به این موارد داشتن سابقه خانوادگی سنگ‌کلیه، رژیم غذایی نامناسب و قرار گرفتن در آب و هوای گرم و خشک را نیز باید اضافه کرد؛ ضمن اینکه باید بدانیم که بیماری سنگ‌کلیه یک پایه خانوادگی و وراثتی دارد و مردم باید بدانند کسانی که در خانواده‌هایشان سابقه سنگ‌کلیه وجود دارد، احتمال ابتلایشان به این بیماری بیش از سایرین است.
یعنی کسانی که در خانواده‌شان سابقه بروز سنگ‌کلیه وجود داشته باشد باید مراقبت‌های لازم را به عمل آورند و نسبت به علائم این بیماری حساس باشند، البته توصیه عمومی ما به افراد جامعه برای پیشگیری از ابتلا به سنگ‌کلیه، کاهش مصرف نمک است؛ چرا که نمک دشمن کلیه محسوب می‌شود و یکی از عوامل بسیار مهم بروز سنگ‌کلیه در کشور ماست. تأکید می‌کنم که مصرف نمک حتما باید در کشور کاهش یابد. همچنین برای پیشگیری از تشکیل سنگ‌کلیه، به‌طور مرتب و زیاد مایعات بنوشند؛ چراکه آنچه در پیشگیری از بروز سنگ‌کلیه مؤثر است، میزان آب مصرفی است. بنابراین هر قدر مصرف آب بیشتر باشد از ابتلا به سنگ‌کلیه جلوگیری می‌شود. البته سنگ‌کلیه می‌تواند علت‌های دیگری هم داشته باشد؛ مثل کم‌تحرکی و مصرف کم‌‌مایعات، مصرف خودسرانه یا زیاد داروهای کلسیمی، مصرف زیاد پروتئین‌های حیوانی، نمک و... .
پیشگیری کنید تا سالم بمانید
روزانه حداقل ۲ لیتر مایعات و ترجیحا آب بنوشید.
موادی مانند لیموناد و لیموترش به‌دلیل دارا بودن سیترات در حل سنگ‌کلیه مؤثر هستند.
اسید اوریک خود را کنترل کنید. منظور اینکه گوشت، ماهی و مرغ کمتری بخورید تا میزان اسیداوریک ادرار شما پایین بیاید. بهترین رژیم غذایی، رژیمی از نوع کم چرب و پرفیبر است.
اگر سن‌تان بالاست، حتما سالی یک‌بار برای معاینه کلیه‌های‌تان نزد پزشک بروید.
همه آزمایش‌های مربوط به کلیه را که پزشک‌تان ضروری می‌داند، انجام دهید.
چنانچه دچار عفونت‌های کلیوی یا مثانه شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
نشانه‌های ابتدایی سنگ کلیه
ادرار مکرر و دردناک- این شایع‌ترین و یکی از نشانه‌های ابتدایی سنگ‌کلیه است. احساس می‌کنید فورا باید ادرار کنید، حتی اگر مایعات مصرف نکرده‌باشید و هنگامی که ادرار می‌کنید مقدار آن خیلی کم است.
حالت تهوع و استفراغ- اینها نشانه‌های ابتدایی سنگ‌کلیه است. علتش این است که وقتی کلیه‌ها به خوبی کار نمی‌کنند تنها راه بدن برای دفع مواد زائد، از طریق استفراغ است.
برای تشخیص سنگ‌کلیه چه باید کرد؟
اگر تعداد سنگ‌کلیه فرد بیش از یکی است، باید دلیل اصلی این سنگ‌سازی مشخص شود.
برخی افراد احتیاج به دارودرمانی دارند؛ ضمن اینکه اغلب افرادی که یک‌بار سنگ‌کلیه می‌گیرند ۵۰درصد احتمال ابتلای مجدد تا ۱۰ سال پس از ابتلا را همچنان دارند.
عوامل خطر
درباره فاکتورهای افزایش‌دهنده خطر تشکیل سنگ‌های کلیوی بیشتر بدانید:
سابقه خانوادگی: چنانچه فردی از اعضای خانواده‌تان سنگ‌کلیه داشته باشد، شما نیز در معرض ابتلا به آن قرار دارید. همچنین چنانچه خودتان قبلا سنگ‌کلیه داشته‌اید مجددا در معرض خطر تشکیل سنگی دیگر قرار دارید.
افزایش سن: اگرچه سنگ‌کلیه کلیه در هر سنی می‌تواند تشکیل شود ولی در سنین بالای 40سال معمول‌تر هستند.
مردان: احتمال تشکیل سنگ‌های کلیوی در مردان بیشتر است.
بی‌آبی: ننوشیدن مقادیر کافی آب در روز، ریسک ابتلا به سنگ‌کلیه را افزایش می‌دهد.
افرادی که در مناطقی با آب و هوای گرم زندگی می‌کنند یا تعریق زیادی دارند باید بیش از دیگران آب بنوشند.
برنامه‌های غذایی خاص: رژیم‌های غذایی دارای پروتئین بالا، سدیم بالا یا قند بالا، ریسک ابتلا به برخی سنگ‌های‌کلیوی را افزایش می‌دهند.
چاق بودن: نمایه توده بدن(BMI) بالا، دور کمر بالا و اضافه وزن با ریسک افزایش یافتن تشکیل سنگ‌های‌کلیوی مرتبط هستند.
جراحی و بیماری‌های گوارشی: جراحی بای‌پس معده، بیماری روده تحریک‌پذیر یا اسهال مزمن منجر به تغییراتی در فرایندهای گوارشی شده و جذب کلسیم را تحت‌تأثیر قرار داده و سطوح مواد تشکیل‌دهنده سنگ را در شما افزایش می‌دهند.
در همینه زمینه :