کسب وکار مجازی گردشگری در برزخ بلاتکلیفی

 5سال است که موضوع دریافت مجوز برای تاسیس کسب و کار اینترنتی در حوزه گردشگری با چالش مواجه شده است. فعالان بخش خصوصی در صنعت گردشگری که دارای دفاتر خدمات گردشگری هستند و ماهانه بیمه کارکنان و هزینه‌های دفتری خود را پرداخت می‌کنند از مخالفان جدی ایجاد سایت‌های مجازی کسب و کار گردشگری در فضای اینترنت هستند. اما متولیان دولتی صنعت گردشگری می‌گویند فضای کسب و کار اینترنتی در این حوزه از نیازهای کنونی جامعه ایران است که به افزایش اشتغال منجر می‌شود.

به گزارش همشهری، به‌رغم تداوم موافقت‌ها و مخالفت‌ها با حضور مجازی صنعت گردشگری در فضای اینترنت، چالش‌ها برای ادامه این کسب‌و‌کارها در فضای مجازی همچنان ادامه دارد و هر از گاهی یک قانون جدید برای متقاضیان فعالیت در صنعت گردشگری تدوین می‌شود.

این بار قانون جدید را بهنام امیری، معاون تسهیل تجاری و توسعه کاربردهای سازمان توسعه تجارت اعلام کرده است. براساس این قانون اگر متقاضی تاسیس کسب وکار اینترنتی در حوزه خدمات گردشگری مجوز بند (ب) را نداشته باشد باید حتما با دارندگان این مجوز قرارداد داشته باشد تا بتواند به کسب و کار اینترنتی در حوزه گردشگری در فضای مجازی بپردازد.

فعالیت در فضای مجازی در حوزه گردشگری نیازمند دریافت «نماد تی» از معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی و یک نماد به نام «نماد ‌ای» از سازمان توسعه و تجارت است.

استدلال مسئولان دولتی برای دریافت این دو نماد جلوگیری از احتمال سوءاستفاده است. برخی سایت‌های مجازی در سال‌های گذشته از متقاضیان سفر و گردشگری سوءاستفاده کرده بودند.  این سوءاستفاده‌ها عمدتا سوءاستفاده‌های مالی بود که به‌صورت کلاهبرداری نمود یافت. به‌عنوان مثال، شرکت‌هایی در فضای مجازی فعالیت می‌کردند که پول پرواز و سفر را از مسافر می‌گرفتند اما گردشگر زمان پرواز متوجه می‌شد که هیچ بلیتی خریداری نشده و شرکت اینترنتی از او کلاهبرداری کرده است. همین گزارش‌ها و شکایت‌های ناشی از کلاهبرداری‌ها موجب شد تا معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی به تمامی متقاضیان کسب و کار اینترنتی در فضای مجازی در حوزه گردشگری اعلام کند که باید نماد تی را از سازمان میراث فرهنگی دریافت کنند.

پیش از این تصمیم البته سازمان توسعه تجارت کشور اعلام کرده بود که هر فعالیت اقتصادی در فضای مجازی نیازمند دریافت مجوز ‌ای از آن سازمان است. اما متولیان صنعت گردشگری اعلام کردند که اگر متقاضیان نماد تی را از سازمان میراث فرهنگی داشته باشند برای دریافت نماد دیگر نیاز ندارند به سازمان توسعه تجارت مراجعه کنند.



کشمکش بر سر دریافت نمادها

اما سازمان توسعه تجارت اعلام کرد: دارندگان نماد ‌ای برای دریافت نماد تی، به مراجعه سازمان میراث فرهنگی نیازی ندارند. با این حال متولیان گردشگری کشور گفتند چنین نیست و متقاضیان باید حتما نماد تی را نیز از معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی دریافت کنند.

اختلاف‌ها بر سر کسب و کار اینترنتی در حوزه گردشگری همچنان ادامه داشت تا آنکه دیروز بهنام امیری، معاون تسهیل تجاری و توسعه کاربردهای سازمان توسعه تجارت در گفت‌وگو با مهر اعلام کرد: برخی سایت‌ها با واسطه‌گری خدمات یک مؤسسه یا نهادی را که مجوز دارد می‌فروشند. به‌عنوان مثال یکی از سایت‌ها به فروش اغذیه می‌پردازد و این سایت از وزارت بهداشت مجوز ندارد. حتی رستوران هم ندارد، اما با یک رستوراندار کار می‌کند که خودش مجوزهای مربوط را تهیه کرده است.

 این سایت مشکلی برای فعالیت ندارد. اما آنها که متقاضی دریافت مجوز فعالیت گردشگری در فضای مجازی هستند یعنی فروشندگان خدمات دفاتر مسافرتی در فضای اینترنت، باید برای فروش بلیت هواپیما یا تور حتما مجوز بند (ب) سازمان میراث فرهنگی را به ما ارائه دهند. البته اگر متقاضی این مجوز را نداشته باشد، بازهم می‌تواند از ما مجوز فعالیت بگیرد به این شرط که با یک مؤسسه، آژانس یا جایی کار کند که آنها مجوز لازم را دارند.

به گفته امیری، سازمان میراث فرهنگی نیز این موضوع را پذیرفته و از مدت‌ها پیش به سایت‌هایی که این مجوزها را داشته باشند اجازه کسب و کار اینترنتی داده شده است.

او گفت: حتما نمی‌گوییم که باید متقاضی فضای فیزیکی برای فعالیت اینترنتی در اختیار داشته باشد. چه بسا که اکنون نیز برخی  سایت‌ها شاید یک دفتر داشته باشند اما این به‌معنای فضای رسمی کسب و کار نیست. این موضوع هم با قواعد توسعه تجارت و هم با قواعد سازمان میراث فرهنگی منطبق است و در واقع برای سایت‌های گردشگری مانع ایجاد نکرده‌ایم.



نماد اعتماد

ولی تیموری، مدیر سابق دفتر نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری نیز پیش‌تر به مهر گفته بود که در ارائه خدمات فضای مجازی یک نماد اعتماد داریم که نماد «ای» نامیده می‌شود. برای صدور این نماد، در مرکز توسعه تجارت کارگروهی شکل گرفته که در آن موضوع فعالیت مصوب می‌شود و می‌گوید شرایط تخصصی فعالیت در هر حوزه‌ای را باید دستگاه متولی مشخص کند. بنابراین اگر کسی بخواهد در فضای مجازی فعالیت گردشگری داشته باشد، سازمان متولی باید شرایط او را احراز کرده و تأیید کند. پس از آن درخواست متقاضی به مرکز توسعه تجارت الکترونیک فرستاده می‌شود ونماد «ای» را می‌گیرد.

به گفته تیموری، سامانه مشترکی بین سازمان میراث فرهنگی، مرکز توسعه تجارت و پلیس فتا به نام مرکز رصد و پایش ارائه خدمات گردشگری در فضای مجازی تشکیل شده که در آنجا نام و سایت مورد نظر و اینکه متصل به کدام آژانس مسافرتی یا هتل بوده، مشخص شده است و بر نحوه کار آنها نظارت می‌شود. ما فهرست فعالان مجاز را به مرکز توسعه داده‌ایم تا همه بتوانند این فهرست را ببینند.


   ارجاع اختلاف به داوری معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری

ولی تیموری، مدیر سابق دفتر نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری از اختلاف معاونت گردشگری و مرکز توسعه تجارت خبر داده و گفته بود: آنها اصرار دارند اگر کسی به‌عنوان مثال بلیت و یا تور می‌فروشد، باید حتما مجوز بند (ب) داشته باشد. ما گفته‌ایم اگر کسی پروانه کسب و کار داشته باشد کفایت می‌کند و اگر مورد تأیید سازمان میراث فرهنگی باشد مرکز توسعه می‌تواند نماد اطمینان را به او بدهد، اما مرکز توسعه قبول نمی‌کند. ما گفته‌ایم سازمان میراث فرهنگی متولی گردشگری است و لازم نیست متقاضی یک مغازه و یا فضای فیزیکی داشته باشد بلکه می‌تواند پس از کسب شرایط لازم، فقط یک بک آفیس داشته باشد. پس الزامی برای داشتن مجوز بند (ب) نیست. این موضوع مورد اختلاف 2دستگاه است که آن را به معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری ارجاع داده‌ایم تا محرز شود که بالاخره باید ما حکم نهایی‌‌ بدهیم یا مرکز توسعه تجارت.

معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی پیش از این شیوه نامه‌ای برای این موضوع نوشته و ابلاغ کرده بود، اما اکنون ارائه مجوزهای جدید برای فعالیت در حوزه مجازی برای آن دسته از متقاضیانی که مجوز بند (ب) ندارند، نیازمند تعیین تکلیف در معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری است.