تهران هوشمند با مدیریت شفاف‌تر

محمد سرابی-روزنامه‌نگار

 برنامه چهارم شهرداری تهران اولویت‌های گوناگونی شامل حمل‌ونقل و ترافیک، آلودگی هوا و و چالش‌های زیست‌محیطی دارد اما هوشمند‌سازی‌ بیشترین احکام برنامه را به‌خود اختصاص داده است. در این برنامه شهرداری تهران موظف شده است به‌منظور تحقق تحول‌های درون‌زا، فناورانه و دانش‌بنیان و دستیابی به مدیریت شهری هوشمند؛ زیرساخت‌های غیرحضوری را توسعه دهد و تکمیل کند.
برای مجموعه مدیریت شهری هم شهرداری و هم شورای شهر دوره ششم موضوع هوشمند‌سازی‌ اهمیت بسزایی دارد ضمن اینکه در حوزه شفافیت هم اعتقاد بر این داریم که نه‌تنها احکام گذشته باید اجرا شود بلکه بررسی مواردی که نیازمند بازنگری متفاوت است هم باید زودتر انجام گیرد. نیاز داریم که بتوانیم سامانه‌های شفاف خودمان را به روز کنیم تا تمام داده‌ها و اطلاعات غیرمحرمانه شهرداری در وب‌سایت شفاف در قالب‌های قابل جست‌و‌جو به روز شود. شورای شهر از شهرداری خواسته است که اگر نیازمند بازنگری در قوانین سایت شفافیت است، لایحه‌ای را در مدت 3‌ماه آماده کند و در اختیار شورای شهر قرار دهد تا بررسی شود.
بخشی از برنامه‌های فناوری که باید تا ابتدای سال1405 انجام شود به این شرح است:
ارائه خدمات غیرحضوری برخط در زمینه صدور گواهی‌ها، مجوز‌ها و مفاصا‌حساب‌ها.
صدور آرا و نظریات کمیسیون‌ها درباره پرونده‌های شهروندان.
توسعه کیف پول الکترونیک شهروندی
بازنگری در ضوابط و بازطراحی دفاتر خدمات الکترونیک
تکمیل دسترسی سامانه شهرسازی در تعاملات و استعلامات بین دستگاهی. به این منظور که دسترسی‌های ارگان‌هایی مانند سازمان اسناد و املاک، میراث فرهنگی، سازمان تامین اجتماعی، آب و فاضلاب، نیرو و... تکمیل شود.




جمعیت؛ کمتر از 11میلیون نفر
برخلاف تصور خیلی‌ها پیش‌بینی می‌شود که جمعیت تهران تا سال 1405خیلی از10میلیون‌نفر فراتر نمی‌رود؛ البته جمعیت حاشیه‌نشینی افزایش می‌یابد.
اگرچه این رقم اتفاق نیفتاده و براساس اطلاعات سایت شهرداری تهران، جمعیت پایتخت 9میلیون و 400هزار نفر است اما  طبق تحقیقات این جمعیت طی 3سال آینده خیلی رشد آنچنانی نخواهد داشت. با این حال مطالعات نشان می‌دهد رشد تا سال ۱۴۳۰ بالاتر از میانگین کشوری خواهد بود و تا سال 1415ممکن است جمعیت استان تهران به 15میلیون نفر هم برسد.
جمعیت شهر در افق ۱۴۰۵ با رشد طبیعی آن و تجزیه و تحلیل نتایج سرشماری نفوس و مسکن کشور سال ۱۳۸۵ معادل 8/7 میلیون نفر پیش‌بینی شده بود. اگرچه تهران اکنون جمعیتی بیشتر از این رقم دارد اما با کاهش سرعت رشد، به نظر نمی‌رسد در سال 1405، جمعیت، بیشتر از 11میلیون نفر باشد.




بهبود دفع پسماند
طرح جامع مدیریت پسماند شهر تهران که در سال1400 به تصویب رسید برنامه‌هایی برای اجرا تا سال1404 با عنوان برنامه‌های کوتاه‌مدت معین کرده است. برنامه‌های بلندمدت برای 5سال منتهی به 1419 تعیین شده است که در مرحله بعدی قرار می‌گیرد و برخی طرح‌ها مانند تبلیغات و فرهنگسازی برای تولید زباله کمتر، در تمام این سال‌ها باید انجام شود.  برخی از آثار و نتایجی که باید تا سال1405 به دست ‌آید از این قرار است:
مسیر جمع‌آوری پسماند و شیرابه‌های ایستگاه‌ها به‌صورت مستمر نمونه‌برداری می شوند.
ناوگان فرسوده جمع‌آوری پسماند با خودرو‌های یورو4 تعویض شده اند.
تعداد غرفه‌های بازیافت 500تا بیشتر شده اند.
تجهیزات مکانیکی و بیولوژیکی بخش کمپوست کاملا به‌روز شده‌اند.
از فعالیت کانون‌های غیرمجاز و انبارهای غیررسمی پسماند جلوگیری شده است.
کودکان به هیچ عنوان در فرایند جمع‌آوری پسماند خشک با تشدید کنترل انبار‌های زباله بر به کار گرفته نمی‌شوند.
ماشین‌آلات پسماند به جی‌پی‌اس مجهز شده‌اند و به سامانه اطلاعات پسماند اتصال دارند تا فعالیت آنها قابل ثبت باشد.
دریافت بهای خدمات بر اساس دورریز صورت می‌گیرد و بهای خدمات مدیریت پسماند تا سقف هزینه تمام‌شده افزایش یافته است.

کاهش ترافیک، افزایش حمل‌ونقل همگانی
طرح‌ها و پروژه‌های متنوع و زیادی در بخش‌های مختلف حمل‌ونقلی شهر تهران از حمل‌ونقل عمومی گرفته تا ساخت و گسترش معابر و بزرگراه‌ها در دست اجراست که بسیاری از آنها تا پایان سال1404 تکمیل شده و به پایان می‌رسد. با تکمیل این طرح‌ها چهره حمل‌ونقلی پایتخت از هر جهت متحول خواهد شد که پیامد‌هایی چون کاهش ترافیک، ایمن‌تر شدن تردد، کاهش مدت سفرهای درون‌شهری، کاهش آلودگی هوا و افزایش سهم حمل‌ونقل عمومی را به‌دنبال خواهد داشت.
22درصد کاهش: سهم تردد خودروهای شخصی در سفرهای شهری از 66درصد به 44درصد در سال1404 می‌رسد.
233درصد افزایش: بیش از 6هزار دستگاه اتوبوس به ناوگان 2250تایی فعلی اضافه خواهد شد و ظرفیت ناوگان به 7500اتوبوس فعال می‌رسد.
8درصد افزایش: 600دستگاه اتوبوس برقی فعال می‌شوند. 140دستگاه در سال1402، 220دستگاه در سال1403 و 240دستگاه در سال1404 تأمین می‌شود و اینگونه 8درصد ناوگان اتوبوسرانی، برقی خواهد بود.
افزایش 65درصدی: دست‌کم 980واگن به 1523واگن فعلی مترو افزوده می‌شود.
افزایش 100درصدی: تا ابتدای سال 1405سالانه دست‌کم بین 200تا300هزار دستگاه موتورسیکلت شهر تهران از سوی شهرداری تهران، برقی(جدا از موتوربرقی‌های شخصی فعلی) می‌شود.
حداقل 85تقاطع غیرهمسطح در معابری که فاقد دسترسی هستند احداث می‌شود.
کاهش 35درصدی: پس از اصلاح و احداث 85تقاطع و تقویت و توسعه حمل‌ونقل همگانی، بیش از 35درصد از ترافیک شهر کاهش می‌یابد.
کاهش 92درصدی: با اصلاح تقاطع‌ها، خودروها برای طی مسیرهایی به طول ۷۸۵کیلومتر، حدود ۵۷کیلومتر راه می‌پیمایند.

مترو تکمیل می‌شود؟
تا سال1405 با رخداد تحولات بزرگ در حمل‌ونقل زیرزمینی تهران، اغلب پایتخت‌نشینان به‌راحتی به شبکه مترو دسترسی خواهند داشت.
اگر در دهه80 و ابتدای دهه90 متروی تهران به طور اساسی روی ریل ساخت افتاد و پیش رفت و اواخر دهه90 هم ایستگاه‌های فراوانی افتتاح شدند، از ابتدای سال آینده تا ابتدای سال1405 هم تحولات بزرگی در حمل‌ونقل ریلی پایتخت رخ خواهد. آنچنان که عملیات بخشی از خطوط جدید چهارگانه
 8 ،10،9و 11  به پایان رسیده و ساکنان محدوده‌هایی از شهر که از نعمت مترو بی‌‌بهره هستند، در نزدیکی محله خود ایستگاه مترو خواهند داشت.
البته اگر منابع مالی و تجهیزات موردنیاز فراهم شود، هیچ بعید نیست که خطوط و ایستگاه‌های مترو، تا سال1405 تمام نقاط پایتخت را پوشش داده باشند. افزایش سفرهای مترو به حدود 7میلیون سفر روزانه هم از دیگر تغییرات مهم این حوزه مهم و پرمخاطب حمل‌ونقل عمومی پایتخت است که با تکمیل و بهره‌برداری در ابتدای تمام ایستگاه‌ها و انشعابات خطوط یک‌الی7 تا آن زمان صورت خواهد گرفت.
وضعیت مترو از 1401به1405
بخش‌هایی از خطوط 8 ،10،9و 11 با اولویت خط10 به بهره‌برداری می‌رسد.
خط متروی تهران به شهر جدید پرند می‌رسد.
طول خطوط مترو، شامل خطوط اصلی و انشعاب خطوط مختلف از 245کیلومتر فعلی به حدود 332کیلومتر می‌رسد.
تعداد ایستگاه‌های مترو از 143ایستگاه فعلی به حداقل 190ایستگاه افزایش می‌یابد.
احداث خط8 به طول 40کیلومتر، خط9 به طول 48کیلومتر، خط10 به ‌طول 44کیلومتر و خط11 به ‌طول 29کیلومتر در سال1402 آغاز شده و فاز نخست آنها به بهره‌برداری می‌رسد.
در هرکدام از خطوط هفت‌گانه مترو در سال1405 به‌طور متوسط روزانه 800 تا یک میلیون سفر انجام می‌شود.

خانه‌های نو، جای بافت کهنه

طبق برنامه تا ابتدای سال 1405حدود 40درصد از بافت فرسوده تهران نوسازی شده و نیم‌میلیون خانه نو ساخته می‌شود.
پایان سال 1401
عملیات اجرایی ساخت 180213واحد مسکونی آغاز می‌شود. (تاکنون احداث 36هزار و 240واحد مسکونی با پیشرفت فیزیکی قابل توجه پیش می‌رود.)
پایان سال 1402
عملیات اجرایی 150هزار واحد مسکونی جدید دنبال خواهد شد.
 پایان سال 1403
ساخت 330هزار واحد مسکونی جدید به پایان می‌رسد.
پایان سال 1404
150هزار واحد مسکونی در مرحله ساخت قرار دارند.
نیمه نخست سال 1405
حدود نیم میلیون (500- 480هزار) واحد مسکونی جدید در تهران احداث شده است.
در ۱۸ میلیون مترمربع فضای شناسایی شده مستعد ساخت و ساز و فضای شهرسازی، برای خانه‌دار شهروندان و خروج‌شان از مستأجری، مسکن احداث شده است.
40هزار واحد مسکونی فاقد سند در بافت فرسوده دارای سند شده‌اند.
حدود 40درصد بافت فرسوده تهران نوسازی شده است.
دست‌کم 1500هکتار بافت فرسوده پایتخت نونوار شده است.

تهرانگردی با تراموا
این روزها صحبت از ورود تراموا به شهر تهران است و اگر همه چیز خوب پیش برود احتمال اینکه تا چند سال آینده و در سال 1405 تهران تراموا داشته باشد وجود دارد.
اکنون برنامه‌ریزی های لازم به منظور امکان سنجی احداث یک خط تراموا با اولویت و تمرکز بر خط میدان آزادی - ترمینال شرق در حال انجام است.
نخستین خط تراموا در صورت احداث ظرفیت جابه‌جایی بیش از31 میلیون مسافر در سال را خواهد داشت.
خط یک‌تراموا با مترو در خطوط ‌یک‌ (ایستگاه دروازه دولت)، 2 (ایستگاه‌های شادمان و امام حسین(ع))، 7 (ایستگاه توحید)، 9 (محدوده میدان امامت)، 3 (ایستگاه تئاتر شهر) و خط‌4 (محدوده میدان شقایق) تقاطع خواهد داشت.