گزارش
گفت‌وگو با مهدی طاهری، برگزیده جشنواره عکس‌های حاج‌قاسم
محبوبیت حاج‌قاسم با شهادت تکمیل شد
شهره کیانوش‌راد- روزنامه‌نگار
حتی اگر در مراسم شهید سلیمانی هم حضور نداشته‌اید، تماشای عکس‌ها و فیلم‌های آن روز باشکوه، بیانگر حضور جمعیت میلیونی در مراسم تشییع سرداری است که خود را سرباز وطن می‌نامید. مهدی طاهری، عکاسی که با عکس ادای احترام سرباز به ساحت مقدس امام‌رضا(ع) به شهرت رسید، معتقد است که عکاسی به‌ویژه عکاسی مستند، بازتاب یک واقعیت است. این عکاس و مدرس عکاسی متولد 1359بوده و عمده فعالیتش در حوزه عکاسی مستند است. عکس او با چیدمان شب یلدا، در نخستین سالگرد شهادت شهید قاسم سلیمانی با عنوان «یلدای سلیمانی» برگزیده جشنواره عکس‌های حاج‌قاسم شد. با او درباره تأثیر هنر و به‌ویژه عکس در معرفی شخصیت حاج‌قاسم گفت‌وگو کرده‌ایم.
طاهری معتقد است می‌توان از راه هنر شخصیت شهیدحاج قاسم سلیمانی را به مخاطب معرفی کرد و می‌گوید:
« اساسا زبان هنر خوشایند است. ممکن است گاهی گزنده باشد، اما به‌خاطر خوشایندی که در فرم دارد تأثیر‌گذار است. در این میان، عکاسی تفاوتی با بقیه هنرها دارد. نقاشی از یک عقیده و ایده‌ای نشات می‌گیرد و می‌تواند با واقعیت فاصله داشته باشد یا نداشته باشد. اگر شعری سروده شود، می‌تواند با اغراق همراه باشد یا نباشد، اما عکاسی به‌ویژه عکاسی مستند، بازتاب یک واقعیت است. در عکس‌هایی که از مراسم تشییع حاج‌قاسم منتشر شده، اغراق نشده و همه با چشم خودشان حضور مردم را در عکس‌ها می‌بینند و باور می‌کنند. وقتی من از پیرمرد رفوگر‌فرش که زیر‌زمین کار می‌کند و عکس حاج‌قاسم را به دیوارش زده عکاسی می‌کنم، واقعیتی را نشان داده‌ام؛ اینکه دلبستگی به حاج‌قاسم تا کجاها و تا چه لایه‌های اجتماعی رسوخ کرده‌است. این تأثیر هنر و باورپذیری عکس را نشان می‌دهد.» او درباره اینکه سردار، محبوب دل‌ها شده می گوید: «آدم‌های بسیاری در قد و قواره حاج‌قاسم بوده‌اند که شخصیت برجسته‌ای در تاریخ سرزمین ما داشته‌اند، اما همه آنها به این ارتباط مردمی نرسیده‌اند. برای شناختن این آدم‌ها در دوره معاصر یا گذشته، باید مطالعه یا تحقیق کنیم. اما گاهی بسترهایی برای دیده‌شدن یک شخصیت فراهم می‌شود. به‌نظر من حاج قاسم مثل یک عکس باورپذیر است. ذات عکاسی نشان از یک حقیقت و واقعیت بیرونی می‌دهد. حاج‌قاسم هم اینگونه است. مردم او را مثل یک عکس و تصویر روشن دیده‌اند. خیلی عیان بوده و لازم نبوده برای دیدنش مطالعه یا تحقیق کنند. مردم حاج‌قاسم را با همه چشم، گوش و حواسشان درک کردند. برای همین خیلی زود همه دل‌ها را فتح کرد. ضمن اینکه بخشی از محبوبیت حاج‌قاسم با شهادت تکمیل شد. او قبل از شهادت هم محبوب بود اما وقتی مهر قدرتمندی به نام شهادت، پای زندگینامه او خورد، آن محبوبیت به اطمینان قلبی رسید.» او در ادامه می‌گوید: «در رویدادهای عراق و سوریه حضور داشتم و عکاسی کردم. خیلی جاها دوست داشتم هم‌پا و همراه حاج قاسم می‌بودم و عکاسی می‌کردم، ولی همیشه در چنین مواقعی به‌دلیل حساس‌بودن شرایط، ما به‌عنوان عکاس سعی می‌کردیم با همان فکر و هدف جلو برویم؛ یعنی عکاسی و ثبت عکس‌ها برای ما مسئله شخصی نبود. دوست داشتیم قطره‌ای در آن دریای بیکران باشیم. اما خب حسرتش همیشه برای من هست.»
مکث
حاج‌قاسم؛ نمادی ملی و ماندگار
«یلدای سلیمانی» عکسی از مهدی طاهری است که به مناسبت نخستین سالگرد شهادت حاج‌قاسم سلیمانی گرفته شد. این عکس که چیدمانی از شب یلداست، برگزیده جشنواره عکس‌های حاج‌قاسم شد. طاهری می‌گوید: «شب یلدا اتفاقی کاملا ایرانی و ملی است. از سال‌های گذشته مرسوم بوده که سفره یلدا با نماد‌های ملی چیدمان شود. من در این عکس، تصویری از حاج‌قاسم را در کنار المان‌های دیگر شب یلدا قرار دادم. هدفم این بود که نشان بدهم اگرچه خواستند حاج‌قاسم را از صحنه فیزیکی مناسبات حذف کنند، ولی ایشان تبدیل شد به یک المان کاملا ایرانی و ملی، مانند همان المان‌های ریشه‌داری که از سال‌های گذشته برای ما ایرانیان به یادگار مانده‌است. مانند همه‌‌چیزهایی که ما به آنها دلبستگی داریم و المانی جدانشدنی از فرهنگ و باور ماست..»
